* "పదవులు కోరని పావన మూర్తి, హృదయలేలిన చక్రవర్తి": Gandhi did not seek power or positions; he was a pure soul who ruled over people’s hearts, showing leadership through compassion rather than authority.

రఘుపతి రాఘవ రాజా రామ్

పతిత పావన సీత రామ్

ఈశ్వర అల్లాహ్ తేరో నామ్

సబ్ కో సమ్మతి దే భగవాన్

కొంతమంది సొంత పేరు కాదు ర గాంధీ

ఊరికొక్క వీధి పేరు కాదురా గాంధీ

కొంతమంది సొంత పేరు కాదు ర గాంధీ

ఊరికొక్క వీధి పేరు కాదురా గాంధీ

కరెన్సీ నోట్ మీద ఇలా నడి రోడ్ మీద

మనం చూస్తున్న బొమ్మ కాదు ర గాంధీ

భరత మాత తల రాతను మార్చిన విధాత ర గాంధీ

తర తరాల యమా యాతన తీర్చిన వరదాత ర గాంధీ

కొంతమంది సొంత పేరు కాదు ర గాంధీ

ఊరికొక్క వీధి పేరు కాదురా గాంధీ

రామ నామమే తలపంతా ప్రేమ ధామమే మనసంతా

ఆశ్రమ దీక్ష స్వతంత్ర కాంక్ష ఆకృతి దాల్చిన అవధూత

అపురూపం ఆ చరిత

కర్మ యోగమే జన్మంతా

ధర్మ క్షేత్రమే బ్రతుకంతా.

### **Elaborative Description:**

The poem "రఘుపతి రాఘవ రాజా రామ్" is a profound homage to Mahatma Gandhi, celebrating his unparalleled contributions to India’s independence movement and his lasting legacy. The poem is structured to reflect on Gandhi's life, philosophy, and the deep impact he had on both the nation and the world. Each line intricately explores different aspects of his persona, achievements, and ideals.

**1. ** "రఘుపతి రాఘవ రాజా రామ్, పతిత పావన సీత రామ్":  

The poem begins with the invocation of the bhajan “Raghupati Raghav Raja Ram,” a devotional song dedicated to Lord Rama and Sita, highlighting the virtues of purity and righteousness. This invocation sets the tone for the poem, aligning Gandhi’s values with the divine attributes of truth and virtue.

**2. ** "ఈశ్వర అల్లాహ్ తేరో నామ్, సబ్ కో సమ్మతి దే భగవాన్":  

This line emphasizes the unity of all religions by acknowledging that God is known by different names (Ishwar for Hindus, Allah for Muslims). It prays for universal acceptance and harmony, reflecting Gandhi's belief in religious tolerance and his commitment to the idea that all paths lead to the same divine truth.

**3. ** "కొంతమంది సొంత పేరు కాదు ర గాంధీ, ఊరికొక్క వీధి పేరు కాదురా గాంధీ":  

Gandhi's name is not just a personal or geographical label; it carries a deeper significance. This line underscores that Gandhi represents more than a mere individual or a place—he embodies a set of principles and ideals that transcend ordinary identity.

**4. ** "కరెన్సీ నోట్ మీద ఇలా నడి రోడ్ మీద, మనం చూస్తున్న బొమ్మ కాదు ర గాంధీ":  

This line highlights that Gandhi’s impact is far beyond the visual representation on currency notes or statues. His true significance lies in his contributions and the ideals he stood for, which cannot be captured simply through physical symbols.

**5. ** "భరత మాత తల రాతను మార్చిన విధాత ర గాంధీ, తర తరాల యమా యాతన తీర్చిన వరదాత ర గాంధీ":  

Gandhi is depicted as a pivotal figure who altered the course of Indian history (the fate of Mother India) and alleviated the suffering of generations. He is portrayed as a divine benefactor who brought about transformative change through his efforts.

**6. ** "రామ నామమే తలపంతా ప్రేమ ధామమే మనసంతా":  

Gandhi’s thoughts and emotions were deeply imbued with the name of Rama, reflecting his spiritual orientation and love. His entire being was oriented towards love and righteousness, integrating his spirituality into every aspect of his life.

**7. ** "ఆశ్రమ దీక్ష స్వతంత్ర కాంక్ష ఆకృతి దాల్చిన అవధూత, అపురూపం ఆ చరిత":  

Gandhi is described as a sage who, through his vow of discipline (ashram) and his quest for independence, took on a unique and exemplary character. His life story is presented as extraordinary and unparalleled, emphasizing his significant impact.

**8. ** "కర్మ యోగమే జన్మంతా, ధర్మ క్షేత్రమే బ్రతుకంతా":  

Gandhi’s life was dedicated to Karma Yoga (selfless action) and lived within the realm of Dharma (righteousness). This line underscores his commitment to these principles as guiding forces in his life.

**9. ** "సంభవామి అని ప్రకటించిన అలనాటి కృష్ణ భగవద్ గీత, ఈ బోసి నోటి తాతా":  

This line draws a parallel between Gandhi and Lord Krishna from the Bhagavad Gita, who promised to incarnate whenever righteousness declines. Gandhi is presented as fulfilling this divine promise, reinforcing his spiritual significance.

**10. ** "మనలాగే ఓ తల్లి కన్న మామూలు మనిషి కదరా గాంధీ":  

Despite his extraordinary achievements, Gandhi was just a normal human being born to a mother. This line highlights his humble origins and humanity, emphasizing that greatness can arise from ordinary beginnings.

**11. ** "మహాత్ముడంటూ మన్నన పొందే స్థాయికి పెంచదా ఆయన స్ఫూర్తి":  

Gandhi’s inspiration and spirit elevated him to the status of a “Mahatma” (great soul). His influence and teachings transformed him into a revered figure, admired and respected for his values.

**12. ** "సత్య అహింసల మార్గజ్యోతి, నవ శకానికి నాంది":  

Gandhi’s dedication to truth (Satya) and non-violence (Ahimsa) became a guiding light for the new era. His principles marked the beginning of a new epoch, setting a precedent for future generations.

**13. ** "గుప్పెడు ఉప్పును పోగేసి నిప్పుల ఉప్పెన గ చేసి, దండి యాత్రని దండ యాత్రగా ముందుకు నడిపిన అధినేత":  

Gandhi led the Salt March by gathering a small amount of salt and turning it into a powerful symbol of resistance against British rule. This line celebrates his leadership in transforming a simple act into a significant movement.

**14. ** "సిసలైన జగ్గజేత":  

Gandhi is recognized as a true leader of the world, acknowledging his global influence and his role in reshaping history.

**15. ** "చరకా యంత్రం చూపించి స్వదేశీ సూత్రం నేర్పించి, నూలు పోగుతో మదపుటేనుగులా బందించాడురా జాతిపిత":  

Gandhi promoted the use of the charkha (spinning wheel) and the principle of Swadeshi (self-reliance) as a means of resisting colonial rule. This line highlights his innovative approach and dedication to national self-sufficiency.

**16. ** "సంకల్ప బలం చేత":  

Gandhi’s strength came from his resolute determination and willpower, which enabled him to achieve his goals and inspire others.

**17. ** "సూర్యుడస్తమించని రాజ్యానికి పడమర దారిని చూపించిన క్రాంతి":  

Gandhi directed the British Empire, whose influence was vast and global (the empire on which the sun never sets), toward decline. This line signifies his revolutionary impact on British colonial rule.

**18. ** "తూరుపు తేలారని నడిరాత్రికి స్వేచ్ఛ భానుడి ప్రభాత కాంతి":  

Gandhi brought freedom to India (the East) during the dark times, symbolizing the dawn of a new era. His efforts illuminated the path to independence.

**19. ** "పదవులు కోరని పావన మూర్తి, హృదయలేలిన చక్రవర్తి":  

Gandhi did not seek power or positions; he was a pure soul who ruled over people’s hearts, showing leadership through compassion rather than authority.

**20. ** "ఇలాంటి నరుడొక డిలాతరం పై నడయాడిన ఈనాటి సంగతి, నమ్మరానిదనే నమ్మకముందే ముందు తరాలకి చెప్పండి":  

The presence of such a person on this earth may seem unbelievable, and it is important to convey his story and legacy to future generations before it becomes a matter of disbelief.

**21. ** "సర్వ జన హితం న మతం, అంటరాని తనాన్ని అంతః కలహాలని అంతం చేసేందుకే న ఆయువంతా అంకితం":  

Gandhi dedicated his life to the welfare of all people, irrespective of religion, and worked to end untouchability and internal conflicts, emphasizing his commitment to social justice and unity.

**22. ** "హే రామ్...":  

The poem concludes with Gandhi’s last words, “Hey Ram,” reflecting his profound connection to God and his devotion to righteousness until his final moments.

### **Summary:**

This poem serves as a powerful and heartfelt tribute to Mahatma Gandhi, exploring his multifaceted role as a leader, philosopher, and reformer. It reflects on his profound influence on Indian history, his commitment to truth and non-violence, and his enduring legacy as a symbol of hope and justice. Through vivid imagery and evocative language, the poem captures the essence of Gandhi’s life and contributions, emphasizing his spiritual and moral stature and his impact on shaping the modern world.

సంభవామి అని ప్రకటించిన అలనాటి కృష్ణ భగవద్ గీత

ఈ బోసి నోటి తాతా

మనలాగే ఓ తల్లి కన్న మామూలు మనిషి కదరా గాంధీ

మహాత్ముడంటూ మన్నన పొందే స్థాయికి పెంచదా ఆయన స్ఫూర్తి

సత్య అహింసల మార్గజ్యోతి

నవ శకానికి నాంది

రఘుపతి రాఘవ రాజా రామ్

పతిత పావన సీత రామ్

ఈశ్వర అల్లాహ్ తేరో నామ్

సబ్ కో సమ్మతి దే భగవాన్

రఘుపతి రాఘవ రాజా రామ్

పతిత పావన సీత రామ్

ఈశ్వర అల్లాహ్ తేరో నామ్

సబ్ కో సమ్మతి దే భగవాన్

గుప్పెడు ఉప్పును పోగేసి నిప్పుల ఉప్పెన గ చేసి

దండి యాత్రని దండ యాత్రగా ముందుకు నడిపిన అధినేత

సిసలైన జగ్గజేత

చరకా యంత్రం చూపించి స్వదేశీ సూత్రం నేర్పించి

నూలు పోగుతో మదపుటేనుగులా బందించాడురా జాతిపిత

సంకల్ప బలం చేత

సూర్యుడస్తమించని రాజ్యానికి పడమర దారిని చూపించిన క్రాంతి

తూరుపు తేలారని నడిరాత్రికి స్వేచ్ఛ భానుడి ప్రభాత కాంతి

పదవులు కోరని పావన మూర్తి

హృదయలేలిన చక్రవర్తి

ఇలాంటి నరుడొక డిలాతరం పై నడయాడిన ఈనాటి సంగతి

నమ్మరానిదనే నమ్మకముందే ముందు తరాలకి చెప్పండి

సర్వ జన హితం న మతం

అంటరాని తనాన్ని అంతః కలహాలని అంతం చేసేందుకే న ఆయువంతా అంకితం

హే రామ్.

This poem is a tribute to Mahatma Gandhi, reflecting on his life, philosophy, and contributions to India and the world. Below is the meaning of each line:

**1. "రఘుపతి రాఘవ రాజా రామ్, పతిత పావన సీత రామ్"**  

The poem begins with the famous bhajan "Raghupati Raghav Raja Ram," a devotional song sung in praise of Lord Rama and Sita, highlighting the virtues of righteousness and purity.

**2. "ఈశ్వర అల్లాహ్ తేరో నామ్, సబ్ కో సమ్మతి దే భగవాన్"**  

This line from the bhajan emphasizes the unity of all religions, stating that God is known by different names (Ishwar for Hindus, Allah for Muslims) and prays for wisdom and harmony for all.

**3. "కొంతమంది సొంత పేరు కాదు ర గాంధీ, ఊరికొక్క వీధి పేరు కాదురా గాంధీ"**  

Gandhi's name is not just a personal name or an ordinary street name; it holds a much deeper significance. Gandhi represents something far greater than just an individual or a location.

**4. "కరెన్సీ నోట్ మీద ఇలా నడి రోడ్ మీద, మనం చూస్తున్న బొమ్మ కాదు ర గాంధీ"**  

Gandhi is not merely the figure we see on currency notes or statues; he symbolizes ideals and values that transcend mere representations.

**5. "భరత మాత తల రాతను మార్చిన విధాత ర గాంధీ, తర తరాల యమా యాతన తీర్చిన వరదాత ర గాంధీ"**  

Gandhi is the one who changed the destiny of Mother India, a creator of fortune. He is also the giver of relief, having ended the suffering of generations.

**6. "రామ నామమే తలపంతా ప్రేమ ధామమే మనసంతా"**  

Gandhi's thoughts were filled with the name of Rama, and his heart was full of love. This line reflects his deep spiritual connection and compassion.

**7. "ఆశ్రమ దీక్ష స్వతంత్ర కాంక్ష ఆకృతి దాల్చిన అవధూత, అపురూపం ఆ చరిత"**  

Gandhi took the vow of ashram discipline and shaped the desire for independence. His character and life story are extraordinary and unparalleled.

**8. "కర్మ యోగమే జన్మంతా, ధర్మ క్షేత్రమే బ్రతుకంతా"**  

Gandhi's entire life was dedicated to the path of Karma Yoga (selfless action) and lived on the battlefield of Dharma (righteousness).

**9. "సంభవామి అని ప్రకటించిన అలనాటి కృష్ణ భగవద్ గీత, ఈ బోసి నోటి తాతా"**  

This line likens Gandhi to Lord Krishna from the Bhagavad Gita, who promised to reincarnate whenever there is a decline in righteousness. Gandhi, seen as a humble old man, is portrayed as fulfilling this divine promise.

**10. "మనలాగే ఓ తల్లి కన్న మామూలు మనిషి కదరా గాంధీ"**  

Gandhi was just a normal human being born to a mother, like any of us, emphasizing his humanity.

**11. "మహాత్ముడంటూ మన్నన పొందే స్థాయికి పెంచదా ఆయన స్ఫూర్తి"**  

It was Gandhi’s inspiration and spirit that elevated him to the status of a "Mahatma" (great soul).

**12. "సత్య అహింసల మార్గజ్యోతి, నవ శకానికి నాంది"**  

Gandhi’s commitment to truth and non-violence became the guiding light for the new era, marking the beginning of a new epoch.

**13. "గుప్పెడు ఉప్పును పోగేసి నిప్పుల ఉప్పెన గ చేసి, దండి యాత్రని దండ యాత్రగా ముందుకు నడిపిన అధినేత"**  

Gandhi led the Salt March (Dandi March) by gathering a handful of salt and turning it into a powerful wave of resistance, demonstrating his leadership.

**14. "సిసలైన జగ్గజేత"**  

Gandhi is described as a true "Jagat Jetha" (leader of the world), acknowledging his global influence and leadership.

**15. "చరకా యంత్రం చూపించి స్వదేశీ సూత్రం నేర్పించి, నూలు పోగుతో మదపుటేనుగులా బందించాడురా జాతిపిత"**  

By introducing the charkha (spinning wheel) and promoting the Swadeshi (self-reliance) movement, Gandhi used these symbols to tame the mighty British Empire, highlighting his ingenuity.

**16. "సంకల్ప బలం చేత"**  

Gandhi’s strength came from his unwavering determination and willpower.

**17. "సూర్యుడస్తమించని రాజ్యానికి పడమర దారిని చూపించిన క్రాంతి"**  

Gandhi showed the British Empire (on which the sun never set) the path to decline, symbolizing his revolutionary impact.

**18. "తూరుపు తేలారని నడిరాత్రికి స్వేచ్ఛ భానుడి ప్రభాత కాంతి"**  

Gandhi brought the light of freedom to the East (India) during the dark midnight, symbolizing the dawn of independence.

**19. "పదవులు కోరని పావన మూర్తి, హృదయలేలిన చక్రవర్తి"**  

Gandhi did not desire any position or power; he was a pure soul and a king of hearts, ruling over people's affections rather than through authority.

**20. "ఇలాంటి నరుడొక డిలాతరం పై నడయాడిన ఈనాటి సంగతి, నమ్మరానిదనే నమ్మకముందే ముందు తరాలకి చెప్పండి"**  

This line suggests that the presence of such a man on this earth is unbelievable and that future generations must be told about him before it becomes too incredible to believe.

**21. "సర్వ జన హితం న మతం, అంటరాని తనాన్ని అంతః కలహాలని అంతం చేసేందుకే న ఆయువంతా అంకితం"**  

Gandhi dedicated his entire life to the welfare of all people, irrespective of religion, and worked to end untouchability and internal conflicts, emphasizing his commitment to social harmony and justice.

**22. "హే రామ్..."**  

The poem ends with Gandhi’s last words, "Hey Ram," signifying his deep connection to God and his devotion to righteousness until the very end.

### **Elaborative Description:**

This poem is a rich and reflective tribute to Mahatma Gandhi, encapsulating the essence of his life, his struggles, his philosophy, and his impact on India and the world. Each line serves as a reminder of Gandhi’s immense contributions, portraying him not just as a historical figure but as a guiding light for humanity. Through his dedication to truth, non-violence, and social justice, Gandhi transformed India’s destiny and left an indelible mark on the world.

The poem emphasizes that Gandhi was not merely a man but a symbol of hope, resilience, and righteousness. His life was a testament to the power of simple living, high thinking, and unwavering commitment to one’s principles. Gandhi’s teachings and actions continue to inspire generations, reminding us of the importance of compassion, unity, and the relentless pursuit of justice.

By recounting the Salt March, the Swadeshi movement, and Gandhi’s unwavering faith in non-violence, the poem highlights the revolutionary methods he employed to challenge colonial rule and bring about independence. Gandhi’s influence extended beyond political freedom; he was a moral and spiritual leader who sought to uplift the downtrodden and create a society based on equality and mutual respect.

In conclusion, the poem captures the spirit of Gandhi, portraying him as a Mahatma whose legacy transcends time and continues to inspire future generations. Gandhi's life and teachings remain a beacon of light, guiding us toward a more just, peaceful, and compassionate world.