ఇప్పుడు ఇండియా అండ్ యుఎస్ మధ్యలో జరుగుతున్న ట్రేడ్ వార్ గాని అమెరికాకి విరుద్ధంగా వెళ్తున్న దేశాలు గాని ఒక ఇష్యూ మీద మాట్లాడుతున్నారు

ఇప్పుడు ఇండియా అండ్ యుఎస్ మధ్యలో జరుగుతున్న ట్రేడ్ వార్ గాని అమెరికాకి విరుద్ధంగా వెళ్తున్న దేశాలు గాని ఒక ఇష్యూ మీద మాట్లాడుతున్నారు. ఆ ఇష్యూవే డీడాలరైజేషన్. అండ్ ఈ డీడాలరైజేషన్ వల్ల మన దగ్గర ఉన్న డాలర్స్ మన ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ కి ఎలా ఎఫెక్ట్ అవుతుంది. అండ్ చాలా మంది మన ప్రభుత్వం ఇప్పుడు గోల్డ్ ఎక్కువగా కొనుక్కోవాలి. మరెన్నో విషయాలు ఈ టాపిక్ కి సంబంధించి ఈ వీడియోలో మాట్లాడతాను జాగ్రత్తగా వినండి. సి ఫస్ట్ అఫ్ ఆల్ మన దేశంలో ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ అని ఆర్బిఐ దగ్గర ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ అని చెప్పేసి ఉంటాయి. మనకి ఎలాగైతే మన ఇంట్లో సేవింగ్స్ ఉంటాయో మన డబ్బులు అలా మన దేశం డబ్బులు కూడా ఆర్బిఐ సేవ్ చేస్తుంది. దాన్ని ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ అంటారు. ఫారెక్స్ అంటే ఫారిన్ కరెన్సీ అన్నమాట. ఫారిన్ కరెన్సీ ని ఫారెక్స్ అంటారు. రిజర్వ్స్ అంటే మనం దాచుకున్న డబ్బు. మనం అంటాం కదా సర్ప్లస్ మనకి నెలవారీ జీతంలో మనం 5,000, 10,000 ఎలాగైతే సేవ్ చేసుకుంటామో అలా మనం సంపాదించిన డాలర్స్ లో సేవ్ చేసుకొని ఆర్బిఐ రిజర్వ్స్ మెయింటైన్ చేస్తుంది. మనం దీన్ని మన సేవింగ్స్ అని కూడా అనొచ్చు. ఇప్పుడు మనం ఆర్బిఐ ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ చూసుకుంటే గనుక అందులో ముఖ్యంగా మూడు కాంపోనెంట్స్ ఉంటాయి. అందులో డాలర్ కాంపోనెంట్ చాలా పెద్ద ఎత్తున ఉంటుంది. ఆ తర్వాత గోల్డ్, ఆ తర్వాత ఐఎంఎఫ్ కరెన్సీ అని చెప్పేసి ఉంటుంది. ఈ మూడు ఏంటో చెప్తాను వినండి. ఈ డాలర్, గోల్డ్ అండ్ ఐఎంఎఫ్ కరెన్సీ ఈ మూడు కలిపితే మన ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ తయారవుతుంది. అండ్ ఈరోజు డేట్ లో మన దగ్గర ఉన్న ఫారెక్స్ రిజర్వ్స్ 704 బిలియన్ డాలర్స్. అంటే దీన్ని ఎప్పుడూ డాలర్స్ లోనే మెజర్ చేస్తారు. మనం డాలర్ ఒక్కటే తీసుకుంటే గనుక మన దగ్గర దాదాపు 616 బిలియన్ డాలర్స్ అమెరికన్ డాలర్స్ ఉన్నాయి. అండ్ గోల్డ్ రిజర్వ్స్ వచ్చేసి దాదాపు 65 బిలియన్ డాలర్ గోల్డ్స్ ఉన్నాయి. అండ్ అరౌండ్ 18 బిలియన్ డాలర్స్ వరకు మన దగ్గర ఐఎంఎఫ్ కరెన్సీ కూడా ఉంది. ఐఎంఎఫ్ కరెన్సీ ఎలా అంటే ఒక బాస్కెట్ ఆఫ్ కరెన్సీస్. ఐదు కరెన్సీస్ ఆవరేజ్ తీసుకొని ఐఎంఎఫ్ కరెన్సీ తయారు చేయబడతాయి.

వినియోగదారులు ఈ ప్రోగ్రామ్ అమెరికా ఎలాగైతే ఇప్పుడు ట్రేడ్ వార్ చేస్తుందో మొత్తం ప్రపంచంలో డాలర్ ని ముఖ్యంగా వాడతారు కాబట్టి అమెరికా డాలర్ తో ఎప్పుడైనా మనల్ని కంట్రోల్ చేయొచ్చు. అందుకే మనం డీడాలరైజేషన్ చేయాలి అని మాట్లాడుతున్నారు. అండ్ మన ప్రభుత్వం దగ్గర ఆల్రెడీ 616 బిలియన్ డాలర్స్ ఉన్నాయి. ఇప్పుడు ఈ డాలర్ రేట్ వరల్డ్ లో అసలు ఎలా పెరుగుతుంది, ఎలా తగ్గుతుందో చెప్తాను వినండి. సి ప్రపంచ దేశాలందరూ వాళ్ళ రిజర్వ్స్ ముఖ్యంగా డాలర్స్ లోనే పెట్టుకుంటారు. ఈ డాలర్స్ లో ఎందుకు పెట్టుకుంటారు అంటే డాలర్ ఈస్ కన్సిడర్ టు బీ ద మోస్ట్ స్టేబుల్ కరెన్సీ అన్నమాట. సో అందుకే సాధారణంగా కంట్రీస్ అన్నీ డాలర్స్ లో పెట్టుకుంటాయి వాళ్ళ సేవింగ్స్. కానీ ఇప్పుడు జనాలు ఏమంటున్నారంటే అన్ని కంట్రీస్ ఏమంటున్నాయంటే మేము గోల్డ్ కి షిఫ్ట్ అవుతాము అని అంటున్నారు. మన కాన్సంట్రేషన్ చూసుకుంటే 616 ఎక్కడ, 65 ఎక్కడ. సో చాలా మంది ఏమంటున్నారంటే ఈ డాలర్స్ ని మనం డంప్ చేసి మనం గోల్డ్ లో మన రిజర్వ్స్ ని క్రియేట్ చేయాలి లేదా పెంచుకోవాలి అని చెప్తున్నారు. సో దీని వల్ల లాభం ఏంటి, దీని వల్ల నష్టం ఏంటి, మరెన్నో విషయాలు చెప్తాను వినండి జాగ్రత్తగా. ఫస్ట్ అఫ్ ఆల్ ఈ రిజర్వ్స్ డాలర్స్ లోనే ఉంటాయి. ఎందుకంటే డాలర్ ఈజ్ ఏ స్టేబుల్ కరెన్సీ కాబట్టి. సో మార్కెట్లో ఎలా అవుతుందంటే దేర్ ఈజ్ సంథింగ్ నోన్ యాజ్ డిమాండ్, సప్లై అండ్ ప్రైస్. ఇలా మూడు ఉంటాయి. మనకి ఏ ప్రొడక్ట్ అయినా సరే మార్కెట్ లో దానికి సప్లై ఎక్కువ ఉంది, డిమాండ్ ఎక్కువ ఉంది అంటే దాని ప్రైస్ కూడా ఎక్కువైనా ఉంటుంది, స్టేబుల్ అయినా ఉంటుంది. అదే విధంగా సప్లై ఎక్కువ ఉండి, డిమాండ్ తక్కువ ఉంటే దాని ధర పడిపోతుంది. బట్ అదే విధంగా సప్లై తక్కువ ఉండి, డిమాండ్ ఎక్కువ ఉంటే కచ్చితంగా దాని ప్రైస్ పెరిగిపోతుంది. ఎప్పుడైనా సరే డాలర్ ఈ పొజిషన్ లో ఉంటుంది. ఎందుకు ఇలా ఉంటుంది అంటే డాలర్ సప్లై ని అమెరికా కంట్రోల్ చేస్తుంది. ఆ డాలర్ సప్లై ని కంట్రోల్ చేస్తుంది. దాని స్టెబిలిటీ వల్ల, దాని డిమాండ్ ఎక్కడం వల్ల దాని ప్రైస్ ఎప్పుడూ పెరుగుతానే ఉంటుంది. అందుకే అందుకే మనం గమనిస్తున్నాము ఈరోజు ఒక డాలర్ దాదాపు 87 రూపాయలు దాకా వెళ్ళిపోయింది. సో మనం ఏమంటామంటే ఇలా ప్రైస్ పెరిగిపోతున్న కొద్దీ ఫర్ ఎగ్జాంపుల్ నేను ఈరోజు ఆయిల్ ఇంపోర్ట్ చేసుకుంటున్నాను. అంటే ఇప్పుడు నేను ఆయిల్ ఇంపోర్ట్ చేసుకోవాలి, ఒక డాలర్ నేను ఇచ్చి ఆయిల్ తెచ్చుకోవాలి అంటే నేను 87 రూపాయలు ఇవ్వాలి. సో ఇప్పుడు నా ఉద్దేశం ఏంటంటే మన ప్రభుత్వం గాని, వేరే ప్రభుత్వాలు గాని వాళ్ళ ఉద్దేశం ఏంటంటే దీనిని తగ్గించాలి. ఈ ఎక్స్చేంజ్ రేట్ అంటారు దీన్ని. ఈ ఎక్స్చేంజ్ రేట్ ని తగ్గించాలి. సో ఈ ఎక్స్చేంజ్ రేట్ ని తగ్గించాలి అంటే మనం ఒక పని చేయాలి. ఎలాగైతే సప్లై తగ్గించడం వల్ల డిమాండ్ పెరుగడం గాని, డిమాండ్ కాన్స్టెంట్ గా ఉండడం వల్ల ప్రైస్ పెరుగుతుందో మనం ఈ సప్లై ని ఇంక్రీజ్ చేయాలి. ఈ సప్లై ని ఇంక్రీజ్ చేయాలి అంటే మనం ఏం చేయాలి? మన దగ్గర ఉన్న డాలర్ ని తీసుకెళ్లి ఇంటర్నేషనల్ మార్కెట్ లో సప్లై విధంగా డంప్ చేయాలి. అప్పుడు ఏమవుతది? డాలర్ సప్లై పెరిగిపోతుంది. డిమాండ్ కాన్స్టెంట్ గా ఉంది అనుకోండి, ఆటోమేటిక్ డాలర్ ధర పడిపోతుంది. ఈ డాలర్ ఎక్స్చేంజ్ రేట్ పడిపోయింది అనుకోండి, ఇది మే బీ 1 డాలర్ = 70 రూపాయలు రావచ్చు, 1 డాలర్ = 75 రూపాయలు కూడా రావచ్చు. ఇలా కంపారిజన్ లో ఎక్స్చేంజ్ రేట్ పడిపోతే మనం ఒక డాలర్ కి తక్కువ డబ్బులు ఇచ్చి మన ఇంపోర్ట్ బిల్ కాస్ట్ కూడా పడిపోతుంది. అండ్ మనం ఎందుకు చేయాలి ఇది అంటే రెండు కారణాలు. ఎందుకంటే మనం ఇంపోర్ట్ ఎకానమీ. మనం ఎక్కువ శాతం ఇంపోర్ట్ చేసుకుంటాం కాబట్టి మనకి ఇది తక్కువ ఉంటే మనకు మంచిది అన్నట్టుగా చాలా మంది అంటున్నారు. రెండో విషయం ఏంటంటే కానీ ఒకవేళ మన ఎకానమీ ఎక్స్పోర్ట్ లెడ్ ఎకానమీ అనుకోండి. కాకపోతే మన ఎకానమీ ఎక్స్పోర్ట్ లెడ్ అంటే అప్పుడు 1 డాలర్ = 87 అని మాట్లాడుకున్నాం కదా. 1 డాలర్ = 70 రూపాయలు అయింది అనుకోండి, అప్పుడు ఏమవుతుందంటే మన ఎక్స్పోర్ట్స్ కూడా నెగెటివ్ ఎఫెక్ట్ అవుతాయి. ఎక్స్పోర్ట్స్ కూడా నెగెటివ్ ఎఫెక్ట్ అవుతాయి. అందుకే మన ప్రభుత్వం ముందుగానే ఏం చేసిందంటే నేను ఇప్పుడు చాలా ఎక్స్పోర్ట్స్ లో నేను అసలు ఈ ఎక్స్చేంజ్ రేటు గొడవ లేకుండా నేను రూపాయి లోనే ట్రేడ్ చేస్తాను అని చెప్పేసింది. ఈ రూపాయి లోనే ట్రేడ్ చేయడం వల్ల ఏమవుతుందంటే మనకి ఈ డాలర్ కి రూపాయికి ఎక్స్చేంజ్ రేట్ తగ్గిపోయినా మనకి నెగెటివ్ ఎఫెక్ట్ ఉండదు. అండ్ మనం ఇలా డబ్బులు, ఈ డాలర్స్ మన రిజర్వ్స్ నుంచి తీసేసి మనం బంగారం పెంచాలి. బంగారం పెంచితే దీని వల్ల కూడా నా కరెన్సీలోకి కూడా ఇంకా బలం వస్తుంది అని ఉద్దేశము చాలా మంది చెప్తున్నారు. అంటే ఎకనామిస్ట్ లు ఏం చెప్తున్నారంటే ఇంకా దీనిని తగ్గించేసి మనం దీన్ని పెంచాలి అని చెప్పేసి అంటున్నారు. సో ఇప్పుడు సి జనరల్లీ అమెరికా ఏం చేస్తుందంటే చాలా తెలివిగా అమెరికా చాలా గోల్డ్ ని పర్చేస్ చేస్తుంది. అమెరికా చాలా గోల్డ్ ని పర్చేస్ చేస్తుంది కానీ దీన్ని అఫీషియల్ గా డిక్లేర్ చేయదు. ఎందుకు అఫీషియల్ గా డిక్లేర్ చేయదు అంటే దానికి చాలా కారణాలు ఉన్నాయి. సో ఇప్పుడు ఏమవుతుందంటే సి కరెన్సీకి బలం, కరెన్సీకి స్ట్రెంత్ గోల్డ్ హోల్డింగ్స్ నుంచి వస్తుంది. కరెన్సీకి స్ట్రెంత్ ఎక్కడి నుంచి వస్తుంది? గోల్డ్ హోల్డింగ్స్ నుంచి వస్తుంది. అంటే మన రూపాయి విలువ మన దేశం దగ్గర ఎంత గోల్డ్ ఉందో దాని మీద కూడా చాలా శాతం వరకు డిపెండ్ అయి ఉంటుంది. సో మన దగ్గర గోల్డ్ పెరిగింది అంటే మన రూపాయి బలం కూడా పెరుగుతుంది. కానీ అమెరికా ఏం చేస్తదంటే ఎవరికీ చెప్పకుండా సీక్రెట్ గా గోల్డ్ ని హోల్డ్ చేస్తా ఉంటుంది. ఈ గోల్డ్ ఎందుకు డిక్లేర్ చేయదు అంటే ఈ డిక్లేర్ చేస్తే అమెరికాకి 36 ట్రిలియన్ డాలర్స్ అప్పు ఉంది. అప్పుడు ఐఎంఎఫ్ ఏమంటది, నీ దగ్గర ఇంత గోల్డ్ ఉంది కదా, నువ్వు ఫస్ట్ అప్పు తీర్చేయ్ అని చెప్తుంది. సో అందుకే ఈ అప్పు తీర్చకుండా ఉండాలి అన్న ఉద్దేశంతో అమెరికా ఇలా తన దగ్గర ఉన్న గోల్డ్ ని డిక్లేర్ చేయదు. సో నా ఉద్దేశం ఏంటంటే మనము కచ్చితంగా ఇంకా అమెరికా ఈ డాలర్ డిపెండెన్స్ ని తగ్గించి మే బీ ఒక 100, 200 బిలియన్ డాలర్స్ గోల్డ్ క్వాంటిటీ ని ఇంకా ఇంక్రీజ్ చేస్తే ఒకవైపు ఇలా అమెరికన్ డాలర్ మార్కెట్ లో వెళ్లి సప్లై ఇంక్రీజ్ అయితే డాలర్ కూడా క్రాష్ అవుతుంది. అండ్ మనకు కూడా గోల్డ్ వస్తుంది. అమెరికాకు కూడా బుద్ధి చెప్పినట్టు అవుతుంది అన్నది నా ఉద్దేశం.  థాంక్యూ అండ్ జై హింద్.

Here’s the English translation of your text:

---

Right now, there’s a discussion on an issue between India and the US, and also countries acting against the US. The issue is de-dollarization. And because of this de-dollarization, how the dollars we have affect our forex reserves is an important question. Many experts are saying that our government should buy more gold. I will discuss many aspects of this topic in this video, so listen carefully.

First of all, in our country, we have forex reserves held by the RBI. Just like we have savings at home, the country also saves its money with the RBI, and these savings are called forex reserves. Forex means foreign currency. Reserves mean money that we save. We can also call it our national savings. For example, just as we save 5,000 or 10,000 rupees every month, similarly the RBI maintains the dollars we earn as reserves.

If we look at RBI’s forex reserves, there are mainly three components:

1. Dollar component – the largest part

2. Gold

3. IMF currency (SDR)

These three together form our forex reserves. Currently, our forex reserves stand at $704 billion. This is always measured in dollars. Out of this, the dollar portion is about $616 billion. Gold reserves are around $65 billion, and IMF currency is around $18 billion. IMF currency is a basket of five currencies, averaged to create the SDR.

The issue now is that the US conducts trade wars, and since the world uses the dollar as the main currency, the US can potentially control other countries via the dollar. That is why countries are talking about de-dollarization. Our government already has $616 billion in dollars.

Now, let’s see how the dollar rate fluctuates in the world. Every country keeps a major portion of their reserves in dollars because the dollar is considered the most stable currency. So generally, countries hold their savings in dollars. But now, some are saying that all countries are shifting to gold. If we look at India’s concentration, $616 billion in dollars versus $65 billion in gold. Many suggest that we should reduce dollars and increase gold in our reserves.

Why does this matter? What are the pros and cons?

1. Dollar is in the reserves because it is stable. Market prices depend on supply, demand, and price. If supply is high and demand is constant, the price is stable; if supply is high but demand is low, price drops; if supply is low and demand is high, price rises.

2. Dollar supply is controlled by the US, which maintains its stability and demand, so the dollar price always tends to rise. That is why today, 1 USD ≈ ₹87.

For example, if we import oil today, one dollar costs us ₹87. Governments aim to reduce this exchange rate, meaning the rupee should be stronger against the dollar. To do this, we must increase dollar supply. How? By selling dollars from our reserves into the international market. If dollar supply rises and demand remains constant, the dollar price falls. For example, it could drop to ₹70–75 per dollar, which reduces import costs.

Why is this important?

1. India is an import-heavy economy, so a weaker dollar benefits us.

2. But if India were an export-led economy, a stronger rupee could negatively affect exports. To avoid this, the government has started trading in rupees directly for exports, so that changes in the dollar exchange rate do not affect us negatively.

In addition, many suggest that we should increase gold holdings using dollars from reserves. This strengthens our currency because currency strength comes from gold holdings.

The US also buys gold, but often does not officially declare it. Why? Because if the US declares its gold, the IMF could demand debt repayment, and the US has $36 trillion debt. So, to avoid this, the US secretly holds gold.

The takeaway for India:

Reduce dependence on the US dollar.

Possibly increase $100–200 billion in gold.

By supplying more dollars to the international market, the dollar price may drop, and India gains gold while reducing dollar dependence.

This strategy can strengthen our reserves, reduce import costs, and protect our economy from dollar fluctuations.

 Thank you, and Jai Hind.

यहाँ आपके टेक्स्ट का हिंदी अनुवाद है:

---

अभी भारत और अमेरिका के बीच, और उन देशों के बीच जो अमेरिका के खिलाफ हैं, एक मुद्दे पर चर्चा हो रही है। वह मुद्दा है डी-डॉलराइजेशन (De-dollarization)। और इस डी-डॉलराइजेशन के कारण हमारे पास मौजूद डॉलर हमारे विदेशी मुद्रा भंडार (Forex Reserves) को कैसे प्रभावित करते हैं, यह महत्वपूर्ण है। कई विशेषज्ञ कह रहे हैं कि हमारी सरकार को और अधिक सोना खरीदना चाहिए। मैं इस वीडियो में इस विषय के कई पहलुओं पर चर्चा करूंगा, इसलिए ध्यान से सुनें।

सबसे पहले, हमारे देश में आरबीआई के पास विदेशी मुद्रा भंडार होता है। जैसे हमारे पास घर में बचत होती है, वैसे ही देश भी अपने पैसे को आरबीआई में जमा करता है और इसे विदेशी मुद्रा भंडार कहते हैं। फ़ॉरेन करेंसी (विदेशी मुद्रा) को फ़ॉरेक्स कहते हैं। रिज़र्व मतलब हमारी संचित धनराशि। इसे हम राष्ट्रीय बचत भी कह सकते हैं। उदाहरण के लिए, जैसे हम महीने में 5,000 या 10,000 रुपये बचाते हैं, वैसे ही हम जो डॉलर कमाते हैं, उन्हें आरबीआई में बचाया जाता है।

आरबीआई के फ़ॉरेक्स रिज़र्व में मुख्य रूप से तीन घटक होते हैं:

1. डॉलर घटक – सबसे बड़ा हिस्सा

2. सोना (Gold)

3. आईएमएफ करेंसी (SDR)

ये तीनों मिलकर हमारे फ़ॉरेक्स रिज़र्व बनाते हैं। वर्तमान में हमारे पास 704 अरब डॉलर के फ़ॉरेक्स रिज़र्व हैं। इसे हमेशा डॉलर में मापा जाता है। इसमें से डॉलर का हिस्सा लगभग 616 अरब डॉलर है। सोने का रिज़र्व लगभग 65 अरब डॉलर है और आईएमएफ करेंसी लगभग 18 अरब डॉलर है। आईएमएफ करेंसी एक पाँच मुद्राओं का बास्केट है।

अब मुद्दा यह है कि अमेरिका व्यापार युद्ध करता है, और क्योंकि दुनिया में मुख्य मुद्रा के रूप में डॉलर का उपयोग होता है, अमेरिका किसी भी समय अन्य देशों को डॉलर के जरिए नियंत्रित कर सकता है। इसलिए देशों की चर्चा हो रही है कि डी-डॉलराइजेशन किया जाए। हमारी सरकार के पास पहले से ही 616 अरब डॉलर हैं।

अब देखना है कि डॉलर का मूल्य विश्व में कैसे बदलता है। हर देश अपने रिज़र्व का बड़ा हिस्सा डॉलर में रखता है क्योंकि डॉलर सबसे स्थिर मुद्रा मानी जाती है। इसलिए सामान्यत: देशों की बचत डॉलर में होती है। लेकिन अब कई लोग कह रहे हैं कि सभी देश सोने की ओर शिफ्ट हो रहे हैं। अगर हम भारत की स्थिति देखें, तो 616 अरब डॉलर डॉलर में हैं और 65 अरब डॉलर सोने में। कई लोग सुझाव दे रहे हैं कि हमें डॉलर कम करके सोने में रिज़र्व बढ़ाना चाहिए।

इसका महत्व और लाभ-हानि:

1. डॉलर रिज़र्व में रहता है क्योंकि यह स्थिर है। बाजार में कीमतें आपूर्ति, मांग और मूल्य पर निर्भर करती हैं। अगर आपूर्ति अधिक और मांग स्थिर है, तो कीमत स्थिर रहती है; अगर आपूर्ति अधिक और मांग कम है, तो कीमत गिरती है; अगर आपूर्ति कम और मांग अधिक है, तो कीमत बढ़ती है।

2. डॉलर की आपूर्ति अमेरिका नियंत्रित करता है, जो इसकी स्थिरता बनाए रखता है और मांग बढ़ाने से कीमत हमेशा बढ़ती रहती है। इसलिए आज 1 USD ≈ ₹87 है।

उदाहरण के लिए, अगर हम आज तेल आयात करते हैं, तो एक डॉलर के लिए हमें ₹87 देने होंगे। सरकार का लक्ष्य है कि इस विनिमय दर (Exchange Rate) को कम किया जाए, यानी रुपया डॉलर के मुकाबले मजबूत होना चाहिए। ऐसा करने के लिए, हमें डॉलर की आपूर्ति बढ़ानी होगी। कैसे? हमारे रिज़र्व से डॉलर बेचकर अंतरराष्ट्रीय बाजार में आपूर्ति करना। अगर डॉलर की आपूर्ति बढ़ती है और मांग स्थिर रहती है, तो डॉलर का मूल्य गिर जाएगा। उदाहरण के लिए, यह ₹70–75 प्रति डॉलर तक गिर सकता है, जिससे आयात लागत कम होगी।

महत्वपूर्ण कारण:

1. भारत एक आयात-प्रधान अर्थव्यवस्था है, इसलिए डॉलर कमजोर होना फायदेमंद है।

2. अगर भारत निर्यात-प्रधान अर्थव्यवस्था होता, तो मजबूत रुपया निर्यात पर नकारात्मक प्रभाव डाल सकता है। इस वजह से सरकार ने निर्यात को सीधे रुपये में व्यापार करने की व्यवस्था शुरू की है, जिससे डॉलर विनिमय दर का नकारात्मक प्रभाव नहीं पड़े।

इसके अलावा, कई लोग सुझाव दे रहे हैं कि हमें सोने की मात्रा बढ़ानी चाहिए। इससे हमारी मुद्रा मजबूत होती है क्योंकि मुद्रा की ताकत सोने की होल्डिंग्स से आती है।

अमेरिका भी सोना खरीदता है, लेकिन अक्सर इसे आधिकारिक रूप से घोषित नहीं करता। क्यों? क्योंकि अगर अमेरिका सोना घोषित कर दे, तो IMF उसके ऋण की मांग कर सकता है और अमेरिका के पास 36 ट्रिलियन डॉलर का कर्ज है। इसलिए इसे घोषित न करना बेहतर है।

भारत के लिए निष्कर्ष:

अमेरिकी डॉलर पर निर्भरता कम करें।

संभावित रूप से 100–200 अरब डॉलर का सोना जोड़ें।

अंतरराष्ट्रीय बाजार में डॉलर की आपूर्ति बढ़ाकर, डॉलर की कीमत घट सकती है, जिससे भारत को भी लाभ होगा।

इस रणनीति से हमारे रिज़र्व मजबूत होंगे, आयात लागत कम होगी, और डॉलर के उतार-चढ़ाव से हमारी अर्थव्यवस्था सुरक्षित रहेगी।

 धन्यवाद और जय हिंद।