"ఇంద్రియాలు" అనగా మన five senses — అంటే కన్నులు (చూడు), చెవులు (విను), ముక్కు (వాసన), నాలుక (రుచి), చర్మం (స్పర్శ) — ఇవన్నీ మన దేహానికి బాహ్య ప్రపంచాన్ని తెలుసుకునే సాధనాలు.
ఇంద్రియాల నియంత్రణ (ఇంద్రియ నిగ్రహం) అనే తత్వం భారతీయ ధర్మశాస్త్రాలలో, యోగశాస్త్రంలో, భగవద్గీత వంటి గ్రంథాల్లో ఎంతో ప్రాధాన్యతతో చెప్పబడింది. ఎందుకంటే:
- ఇంద్రియాలు మనస్సును ఆకర్షించి బయటకు పరుగులు తీసేలా చేస్తాయి.
- వీటిని నియంత్రించకపోతే మనస్సు అశాంతిగా మారుతుంది.
- నియంత్రణ ద్వారా మనస్సు ఒకేచోట స్థిరమవుతుంది, ఆధ్యాత్మిక పురోగతి సాధ్యమవుతుంది.
ఉదాహరణకు భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు అంటారు:
"ఇంద్రియాణాం హి చరతాం యన్ మనోఽను విద్యతే |
తదస్య హరతి ప్రజ్ఞాం వాయుర్ నావమివాంభసి ||"
(భగవద్గీత 2.67)
అర్థం: మనస్సు ఇంద్రియాలతో కలిసి తిరిగితే అది జ్ఞానాన్ని లూటీచేస్తుంది, బలమైన గాలిలో పడవ ఎలా తేలిపోతుందో అలా మనస్సు తారసపడుతుంది.
No comments:
Post a Comment