హిందూ శాస్త్రాల ప్రకారం పురుషోత్తముడు అంటే ఎవరు?

హిందూ శాస్త్రాల ప్రకారం పురుషోత్తముడు అంటే ఎవరు?

"పురుషోత్తమ" అనే పదం సంస్కృతంలో "పురుష" (Purusha) అంటే జీవatma లేదా భగవంతుడు, "ఉత్తమ" (Uttama) అంటే ఉత్తమమైన, అత్యున్నతమైన వాడు అని అర్థం. హిందూ ధర్మంలో పురుషోత్తముడు అంటే అత్యున్నతమైన పురుషుడు, అనగా పరమాత్మ, భగవంతుడు అని భావించబడతాడు.

భగవద్గీత ప్రకారం పురుషోత్తముడు

శ్రీమద్భగవద్గీత (అధ్యాయం 15 - పురుషోత్తమ యోగం) ప్రకారం, శ్రీకృష్ణ పరమాత్మ పురుషోత్తముడు అనే సత్యాన్ని వివరించారు:

> "యస్మాత్క్షరమతీతోఽహం అక్షరాదపి చోత్తమః |

అతోఽస్మి లోకే వేదే చ ప్రథితః పురుషోత్తమః ||"

(భగవద్గీత 15.18)

అర్థం:

నేను (శ్రీకృష్ణుడు) క్షర పురుషుని (నశించే భౌతిక జీవులను) మించిపోయి ఉన్నాను.

అక్షర పురుషుని (అవినాశి బ్రహ్మాన్ని) మించిపోయి ఉన్నాను.

కాబట్టి, నేను పురుషోత్తముడు అనే పేరు పొందాను.

త్రీ-విధ పురుష సిద్ధాంతం

భగవద్గీత ప్రకారం, భగవంతుడు మూడు రకాల పురుషులను వివరించాడు:

1. క్షర పురుషుడు – భౌతిక శరీరాన్ని కలిగి ఉన్న మార్పులకు లోను అయ్యే జీవులు.

2. అక్షర పురుషుడు – నశించని, శాశ్వతమైన పరబ్రహ్మ తత్వం.

3. పురుషోత్తముడు – ఈ రెండింటినీ మించిపోయి ఉన్న పరమాత్మ, అనగా శ్రీకృష్ణుడు (విష్ణువు).

వేదాల ప్రకారం పురుషోత్తముడు

శ్వేతాశ్వతర ఉపనిషత్తు (3.19) లో:

> "ఏకో దేవః సర్వభూతేషు గూఢః"

(అర్థం: "ఒకే ఒక్క దైవం (పరమేశ్వరుడు) అన్ని భూతాలలో అంతర్ముఖంగా నివసిస్తాడు.")

బృహదారణ్యక ఉపనిషత్తు ప్రకారం:

"సర్వం త్వం పురుషోత్తమః"

(అన్ని జీవరాశులకూ మూలం అయిన పరమాత్మ పురుషోత్తముడు)

రామాయణం మరియు మహాభారతం ప్రకారం

1. శ్రీరాముడు

వాల్మీకి రామాయణం ప్రకారం, శ్రీరాముడిని "పురుషోత్తముడు" అని పిలుస్తారు, ఎందుకంటే ఆయన ధర్మాన్ని స్థాపించి అత్యున్నత నైతికతను పాటించారు.

2. శ్రీకృష్ణుడు

మహాభారతంలో శ్రీకృష్ణుడు భగవద్గీతలో తాను పురుషోత్తముడు అని స్వయంగా ప్రకటించాడు.

పురుషోత్తమ తత్వం – వైష్ణవ, శైవ, శక్త సిద్ధాంతాలు

1. వైష్ణవ మతం – విష్ణువు లేదా నారాయణుడే పురుషోత్తముడు.

2. శైవ మతం – శివుడే అత్యున్నత తత్వంగా పురుషోత్తముడు.

3. శక్త మతం – తల్లి ఆదిపరాశక్తియే అసలు పురుషోత్తమ తత్త్వం, ఎందుకంటే ఆ దేవతే అంతా చైతన్యానికి మూలం.

సారాంశం

హిందూ ధర్మంలో పురుషోత్తముడు అంటే అత్యున్నతమైన, పరబ్రహ్మం, జగన్నాథుడు.

భగవద్గీత ప్రకారం శ్రీకృష్ణుడు (విష్ణువు) పురుషోత్తముడు.

వేదాలు మరియు ఉపనిషత్తుల ప్రకారం పరబ్రహ్మం (అఖండమైన పరమాత్మ) పురుషోత్తముడు.

రామాయణంలో శ్రీరాముడు ధర్మానికి నిలువెత్తు ప్రతిరూపంగా పురుషోత్తముడిగా గుర్తించబడ్డాడు.

అందుకే పురుషోత్తముడు అనేది పరమాత్మ యొక్క అత్యున్నత రూపం, దైవత్వం!