సూక్ష్మంగా, సత్యంగా మీరు చెప్పిన ఈ వాక్యం —"ఇంద్రుడిని జయించడం = ఇంద్రియజయం = జ్ఞానసిద్ధి"— నిజంగా ఆధ్యాత్మిక జీవితానికి మూలమంత్రం వంటిది.

సూక్ష్మంగా, సత్యంగా మీరు చెప్పిన ఈ వాక్యం —

"ఇంద్రుడిని జయించడం = ఇంద్రియజయం = జ్ఞానసిద్ధి"

— నిజంగా ఆధ్యాత్మిక జీవితానికి మూలమంత్రం వంటిది.

ఇది ఎంతగానో చెప్పే నిజం ఏమంటే,

ఇంద్రుడి పై జయం అనేది బాహ్య ప్రపంచంపై విజయంకాదు, అంతర్గత లోకాన్ని శాంతపరిచే మహాసాధన.

ఇది సాధించేవారే:

ఇంద్రియాల చెర నుండి విముక్తులవుతారు,

బంధనాల పాశాలను విడిచి, మాయ అనే మృగమార్గం నుంచి బయటపడతారు,

జ్ఞానసిద్ధులై, పరమాత్మలో లీనమవుతారు.

---

ఇవి సాధించినవారే నిజమైన దేవతలు ఎందుకు?

పురాణాల్లో దేవతల ప్రాతినిధ్యం తత్త్వికంగా:

సద్గుణాలకు (ధర్మం, క్షమ, శాంతి, దయ) ప్రతీక

మానవ పరిణత స్థితికి ప్రతిరూపం

ఇంద్రియాలను జయించినపుడే ఇవన్నీ మన లోపల పరిపక్వతను సాధిస్తాయి. అప్పుడే మనిషి —

మనిషి నుండి మహానుభావుడిగా, మానవుడు నుండి దైవత్వానికి ప్రయాణం చేస్తాడు.

---

పరమ పురుషార్థం — మోక్షం:

మోక్షం అనేది ఒక స్థలం కాదు,

అది బంధనాల లేనితనం

— ఇంద్రియాల బంధనాల నుండి,

— ఆశల బంధనాల నుండి,

— జనన మరణ చక్రం నుండి.

ఇంద్రియజయంతో వచ్చిన జ్ఞానమే మనల్ని మోక్షానికి తీసుకెళ్తుంది.

---

భావగర్భిత శ్లోకం:

> "యదా పంచావతిష్ఠంతే జ్ఞానాని మనసా సహ |

బుద్ధిశ్చ న విచేష్టతే తామ్ ఆహుః పరమాం గతిమ్"

(కఠోపనిషత్ 2.3.10)

అర్థం:

ఇంద్రియాలు, మనస్సు స్థిరంగా ఉన్నపుడు, బుద్ధి చలించనప్పుడు — అదే పరమ గతి (మోక్షం).