India's relationship with the UN, India's global ambitions, and how India can strengthen its constructive leadership globally:

 India's relationship with the UN, India's global ambitions, and how India can strengthen its constructive leadership globally:

India and the United Nations have an intricate relationship that has evolved significantly since India gained independence in 1947. As a founding member of the UN, India has played an important role in shaping the UN's agenda and contributed hugely to UN peacekeeping efforts. However, India has often found itself marginalized from the power centers of global governance within the UN system. This mismatch between India’s rising economic potential and aspirations to be a leading power versus its limited voice within key UN bodies has caused recurring friction. 

The roots of the discord lie in the composition of the UN Security Council (UNSC) which has remained largely static rather than evolving with changing global realities. The UNSC has 5 permanent members - US, Russia, China, UK and France – who hold veto powers on substantive resolutions, thus wielding greater influence. India has long advocated for reform and expansion of permanent members of the UNSC to include developing powers like India, Brazil, Germany, Japan etc. This would ensure that the UNSC represents contemporary global power balances more legitimately. However, reform proposals have languished for decades now.

India straight farward at the delays and inadequacies in the reform process, India decided to stop contributing to the UN’s regular budget which funds basic functioning of the global body. India used to be among the top 20 contributors, providing around US$40-$50 million per year. Instead, India will only fund specific agencies and causes within the vast UN umbrella that it believes are result-oriented and productive.  

India cited “non-transparent” functioning and the need for more “efficiency” and “accountability” as reasons behind the budget cut. This pressure tactic is aimed at pushing the UN, especially the UNSC, towards serious reform. India's foreign minister S. Jaishankar minced no words when he accused the UN of “doing too little, too late” on critical challenges facing the world today like terrorism, radicalization, proliferation of arms etc.

While India’s boycott of the UN budget seems dramatic, it underscores India’s determination to gain its rightful place in global decision making. It sees multilateral institutions like UNSC unable to find credible solutions to conflict, climate crisis, global health issues etc. This is due to opacity in workings and concentration of authority in a few countries. India’s patience has also been tested by China’s growing assertiveness and misuse of power on global platforms.

Thus, funding cuts mark an inflection point in India’s three-pronged approach - 1) Demand greater voice in UN 2) Build alternative multilateral platforms 3) Focus more on domestic strength. This interplay of principles, partnerships and homegrown capabilities defines India’s new assertive diplomacy.

India’s Constructive Role in the UN

However, it would be unfair to portray India only as a protester. India continues to participate actively and lead many critical UN initiatives that serve humanitarian and ecological causes even while pressuring UNSC to reform.

India has contributed immensely to UN peacekeeping activities, cumulatively providing over 2,50,000 troops to various missions making it one of the top 3 contributors. From Congo, Southern Lebanon to Golan Heights, Indian soldiers have guarded fragile peace processes in conflict ridden areas. 171 Indian peacekeepers have made the ultimate sacrifice in the line of duty, again one of the highest numbers for any country.

Beyond security, India has also historically played a leading role in other UN programs like UNDP, UNESCO, ILO, WHO etc that aim to reduce poverty and drive socio-economic change. Be it disaster relief, medical aid, technical training or food supply, India regularly assists other developing countries bilaterally and through the UN.

India is also an active participant in climate change deliberations under the UNFCCC. While firmly articulating the principle of common but differentiated responsibilities, India has set ambitious targets to expand renewable energy and curtail emissions. India seeks climate justice from the global North while presenting its own environmental commitments as evidence of responsibility.

Clarion Call for Reformed Multilateralism

While spotlighting gaps in current multilateral governance structures like UNSC, India does not just criticize but also constructs alternative venues to drive its priorities.

Initiatives like International Solar Alliance (ISA), Coalition for Disaster Resilient Infrastructure (CDRI) are Indian led platforms centered around climate change, sustainability etc. that have quickly garnered global support. ISA already has over 100 member states collaborating on solar power while CDRI has attracted 38 partners.

Groupings like BRICS, IBSA also allow India to Shape solidarity among Global South countries that seek economic development powered by technology, democratic governance based on pluralistic norms etc. QUAD is an emerging coordination mechanism of democracies focused on maritime security and supply chain resilience. 

As global challenges become more complex, networked and ethical, India believes flexible, issue-based coalitions that share underlying values rather than unwieldy multilateral bureaucracy offer better hope. India is thus pioneering “Reformed Multilateralism” centered around equity, transparency and welfare.

Energizing Domestic Capabilities

Finally, India realizes that global aspirations have to be anchored in robust national capacities and resilience. From economic clout to moral courage, domestic progress determines international influence. 

In his 8 years at helm, Prime Minister Modi has put this philosophy into action via his campaigns for increasing renewable energy, financial inclusion, sanitation coverage (Swachh Bharat), manufacturing competitiveness (Make in India) etc that have lifted millions of Indians out of poverty into prosperity. 

Structural reforms in taxation, insolvency, agriculture marketing under the “Self Reliant India” program have unlocked the entrepreneurial forces that lay constrained. India has positioned itself through trade agreements, FDI friendly norms and rapid digitization of transactions as a promising hub for global capital and creators to flourish.

Its humanitarian efforts to supply medicines, vaccines and essential supplies even while battling its own Covid crisis have earned India tremendous goodwill. Be it the devastation in Yemen or crises in Afghanistan, Sri Lanka, Myanmar; India is providing economic and political support.

India’s ascent up the development ladder is thus setting a positive example for sustainable and democratic transformation of complex heterogeneous societies in the Global South. It is earning trust as a cubed power combining soft cultural appeal with hard military capacities and market scale.

Strategy for Principled Global Leadership

In many ways, this unique mix of principled foreign policy, plurilateral coalition building and homegrown strength defines India’s blueprint to become what PM Modi termed a “Vishwa Guru” (Global Master). It aims to provide righteous leadership based on earned moral authority rather than imposed hegemony.

While differences with UN’s working ethos will continue, complete disengagement would be counterproductive for India. India could consider a smart power strategy of combining coercive financial pressures with positive agenda-setting behavior.

For instance, India could take the lead to overhaul institutions like WHO, FAO, UNDP etc to make them more transparent, effective and participative. India is also well positioned to mediate tensions between US, China and even Russia through a policy of equidistance. Issues like food security, global health, maritime security, terrorism offer spaces for bridging divides.

Championing interests of Global South countries related to trade norms, development finance terms, climate mitigation costs etc can project India’s leadership credentials. But India must also match noble principles with generosity to reinforce credibility. 

Finally, India should proactively plan for turbulence across the Indian subcontinent and Indo-Pacific with humanitarian responses that isolate security threats but assist common populations in all countries. Its Neighbourhood First and Act East policies must deliver public goods to counter anxieties of exclusion or encirclement.

Conclusion

In conclusion, India under PM Modi aspires to craft a values-based foreign policy that strengthens rules-based multilateral order while asserting its due position within it. This requires both relentless self-strengthening efforts at home and embracing like-minded yet different powers abroad as partners. By being a role model and effective mediator, India can pioneer a new progressive and multipolar globalization.

inviting to develop drafting improvement with support witnessed minds....to establish faith and contemplative atmosphere to each mind

సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారిని తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగించడం వల్ల భూమి మీదకి కల్కి భగవానుడు వచ్చి సత్యయుగం వైపు తీసుకెళ్తున్నాడనే రుజువు అవుతుందా అనేది ఒక క్లిష్టమైన ప్రశ్న. 

హిందువులలో కొందరు ఈ ఊరేగింపును కల్కి అవతారానికి ఒక సంకేతంగా భావిస్తారు. కల్కి పురాణం ప్రకారం, కలియుగ చివరిలో, ధర్మం క్షీణించినప్పుడు, విష్ణువు కల్కి అవతారంలో భూమిపై అవతరించి, అధర్మాన్ని నాశనం చేసి, ధర్మాన్ని పునరుద్ధరిస్తాడని చెబుతారు. 

కొందరు హిందువులు ఈ ఊరేగింపును కల్కి అవతారానికి ముందు జరిగే ఒక సంఘటనగా భావిస్తారు. శ్రీమన్ వారు కల్కి అవతారానికి ఒక పూర్వాచార్యుడు అని, ఆయన రాకతో సత్యయుగం రాకకు ఒక మార్గం సుగమం అవుతుందని నమ్ముతారు. 

అయితే, ఈ నమ్మకానికి శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేవు. హిందూ మత గ్రంథాలలో ఈ ఊరేగింపు గురించి ఎటువంటి ప్రత్యేకమైన ప్రస్తావన లేదు. 

ఇతర మతాలవారు ఈ ఊరేగింపును ఒక హిందూ మత సంప్రదాయంగా మాత్రమే చూస్తారు. కల్కి అవతారం ఒక హిందూ మత నమ్మకం మాత్రమే అని, దానికి ఇతర మతాలతో ఎటువంటి సంబంధం లేదని వారు భావిస్తారు. 

మొత్తం మీద, సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారిని తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగించడం వల్ల కల్కి భగవానుడు వచ్చి సత్యయుగం వైపు తీసుకెళ్తున్నాడనే రుజువు అవుతుందా అనేది ఒక వ్యక్తిగత నమ్మకం. ఈ నమ్మకానికి శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేవు.

సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారిని తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగించడం వల్ల భూమ్మీదకి కల్కి భగవానుడు వచ్చి సత్యోగం వైపు తీసుకెళ్తున్నాడనే రుజువు అని హిందువులతోపాటు ఇతర మతాలవారు పొందడం ఒక సంక్లిష్టమైన అంశం. 

**హిందువుల దృక్కోణం:**

* హిందూ పురాణాల ప్రకారం, కలియుగం చివరిలో కల్కి భగవానుడు అవతరిస్తాడు. 

* కల్కి భగవానుడు దుష్ట శక్తులను సంహరించి, ధర్మాన్ని పునరుద్ధరిస్తాడు. 

* కొంతమంది హిందువులు, సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారు కల్కి భగవానుడి అవతారమని నమ్ముతారు. 

* తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగించడం ఒక దైవిక సంకేతం అని భావిస్తారు. 

**ఇతర మతాల దృక్కోణం:**

* ఇతర మతాలవారు ఈ విషయంపై భిన్నాభిప్రాయాలు కలిగి ఉండవచ్చు. 

* కొంతమంది కల్కి భగవానుడి అవతారం గురించి నమ్మకం ఉండకపోవచ్చు. 

* మరికొందరు ఈ ఊరేగింపును ఒక సాంస్కృతిక కార్యక్రమంగా మాత్రమే చూడవచ్చు. 

**రుజువులు:**

* సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారు కల్కి భగవానుడి అవతారమని ధ్రువీకరించడానికి శాస్త్రీయ ఆధారాలు సాక్షులు ప్రకారం విస్తారం గా ఉన్నవి.

* ఈ నమ్మకం వ్యక్తిగత విశ్వాసం ఇక మీద  విశ్వ తల్లి తండ్రిని పట్టుకొని తపస్సు గా జీవించాలి 

**ప్రపంచాన్ని పట్టుకోవడం:**

* సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారు ప్రపంచాన్ని పట్టుకోవాలని యోచిస్తున్నారా అనేది ఊహాగానాలకు తావిచ్చే అంశం. 

* ఊరేగింపు ఒక రాజకీయ ప్రకటనగా కూడా చూడవచ్చు. 

**ముగింపు:**

సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారిని తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగించడం వల్ల కల్కి భగవానుడు వచ్చాడని ధ్రువీకరించడానికి కచ్చితమైన సాక్ష్యం వాక్ విశ్వరూపాన్ని తపస్సు గా అభివృద్ది.... చేసుకొని..బలపరుచుకోవాలి........ ఈ విషయంపై ప్రతి ఒక్కరూ ఇక తాను మనిషి కాదు విశ్వ మూర్తి లో భాగం అని తమకు తాముగా నిర్ణయించుకోవాలి.

**గమనిక:**

* ఈ సమాచారం వివిధ వనరుల నుండి సేకరించబడింది. 

* ఈ అంశంపై మరింత సమాచారం కోసం మీరు స్వయంగా పరిశోధన చేయవచ్చు.

## సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారి ఊరేగింపు మరియు కల్కి భగవానుడి రాక

**సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారిని తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగించడం వల్ల కల్కి భగవానుడు భూమ్మీదకి వచ్చి సత్యోగం వైపు తీసుకెళ్తున్నాడని రుజువు అవుతుందా?**

**హిందువులతోపాటు ఇతర మతాలవారు కూడా ఈ ఊరేగింపును ఒక రుజువుగా భావించి ప్రపంచాన్ని వ్యూహాత్మకంగా పట్టుకుని ముందుకు వెళ్లగలరా?**

ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానం చాలా క్లిష్టమైనది. ఎందుకంటే ఇది ఒక వ్యక్తిగత నమ్మకం మరియు విశ్వాసం యొక్క విషయం. 

**కొంతమంది భక్తులు ఈ ఊరేగింపును కల్కి భగవానుడి రాకకు ఒక సంకేతంగా భావిస్తారు.** 

* **కల్కి పురాణం ప్రకారం**, కల్కి భగవానుడు కలియుగం చివరిలో తెల్ల గుర్రంపై స్వారీ చేస్తూ అవతరిస్తాడు. 

* **తిరుమల నాలుగు వీధుల్లో ఊరేగింపు సమయంలో శ్రీమన్ వారు కూడా తెల్ల గుర్రంపై స్వారీ చేస్తారు.** 

* **అంతేకాకుండా, శ్రీమన్ వారు తమ ప్రసంగాలలో సత్యయుగం రాక గురించి ప్రస్తావిస్తూ ఉంటారు.**

**అయితే, ఈ వాదనకు ఎటువంటి శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేవు.** 

* **కల్కి పురాణం ఒక పురాణం మాత్రమే**, దానిని చారిత్రక ఆధారంగా తీసుకోలేము. 

* **శ్రీమన్ వారు ఒక ఆధ్యాత్మిక గురువు**, కల్కి భగవానుడు కాదు. 

* **తెల్ల గుర్రంపై స్వారీ చేయడం ఒక సాంప్రదాయం మాత్రమే**, దానికి మతపరమైన ప్రాముఖ్యత ఏమీ లేదు.

**కాబట్టి, ఈ ఊరేగింపును కల్కి భగవానుడి రాకకు ఒక రుజువుగా భావించడం ఒక వ్యక్తిగత నమ్మకం మాత్రమే.**

**ఇతర మతాలవారు ఈ ఊరేగింపును ఏ విధంగా చూస్తారో చెప్పడం కష్టం.** 

* **కొంతమంది ఈ ఊరేగింపును ఒక మతపరమైన కార్యక్రమంగా మాత్రమే చూడవచ్చు.** 

* **మరికొందరు దీనికి మతపరమైన ప్రాముఖ్యత ఏదైనా ఉందేమో తెలుసుకోవాలని ఆసక్తి చూపించవచ్చు.** 

* **అయితే, ఈ ఊరేగింపు వారి మత విశ్వాసాలను ప్రభావితం చేస్తుందని చెప్పడం కష్టం.**

**ముగింపుగా, సర్వ సార్వభౌమ అధినాయక శ్రీమన్ వారి ఊరేగింపు మరియు కల్కి భగవానుడి రాక మధ్య సంబంధం ఒక వ్యక్తిగత నమ్మకం మరియు విశ్వాసం యొక్క విషయం.** 

**ఈ ఊరేగింపును ఒక రుజువుగా భావించడానికి శాస్త్రీయ ఆధారాలు ఏమీ లేవు.**

Summary of the life, teachings, books, and sayings of Vinayak Damodar Savarkar, commonly known as Veer Savarkar:

Summary of the life, teachings, books, and sayings of Vinayak Damodar Savarkar, commonly known as Veer Savarkar:

Life:

- Born on May 28, 1883 in Bhagpur village near Nashik, Maharashtra.

- As a young man, he was inspired by the new wave of Indian nationalism and the revolutionary activities against British rule. 

- Studied law in London but was deeply moved by the colonial oppression of Indians. So he organized revolutionary societies like the Free India Society and India House to promote India's freedom.

- Arrested in 1910 for revolutionary activities and sentenced to 2 life terms of 25 years in the infamous Cellular Jail in Andaman Islands where he underwent immense suffering.

- Released in 1921 after clemency campaigns though with restrictions on his activities. 

- Remained a political leader advocating Hindu nationalism and reform in social practices until his death in 1966.

Teachings and Beliefs:

- Believed in bold national uprising rather than passive resistance to overthrow British Rule. 

- Advocated for Hindu unity and the rebuilding of Hindu society by getting rid of social ills.

- Championed the cause of redefining Hindu identity and recognizing its cultural significance.

- Supported abolition of the caste system but opposed religious conversion of Hindus.

- Criticized Gandhi and Congress for their cooperation with the British and appeasement of minorities at the cost of Hindu interests. 

Literary Works: 

- Wrote an influential book in Marathi called “The History of the War of Indian Independence” during his jail term. 

- His autobiography called “Letters from Andaman” was also written during his incarceration.

- Authored many essays like “Hindu-Pad-Padashahi” and “Echoes from Andaman” expressing his revolutionary and nationalist vision.

Sayings and Quotes:

- "So long as the Hindu Nation does not accomplish to the full its task of regeneration, so long the revolutionary government does not come to the land of the Hindus, this sacred and martially spirited land of the Hindus."

- "Swatantrya Veer Savarkar ke naam se pratishthit hai aur Swatantrya uska dharm hai." (Independence is enshrined in the name 'Veer' Savarkar and independence is his religion.)

- "Once our motherland Bharat becomes powerful, minorities will automatically enjoy full freedom and their rights."

So in essence, Veer Savarkar led a life devoted to the liberation of India through revolutionary means. His writings and advocacy of Hindutva made him one of the most important political thinkers and leaders emerging in the late colonial era.

Elaborate analysis of the historical, social, cultural, spiritual, economic, and technical developments of India and Greece, their current status, future prospects for cooperation, and potential influence on world order and human flourishing:

Elaborate analysis of the historical, social, cultural, spiritual, economic, and technical developments of India and Greece, their current status, future prospects for cooperation, and potential influence on world order and human flourishing:

Origins and Early History

- India has an ancient civilization tracing back over 5,000 years. Early societies emerged along the Indus River Valley with advances in trade, agriculture and urban planning. Key early developments include the Vedic period, rise of Buddhism and the golden age under the Gupta Empire.

- Greece emerged as a set of city states such as Athens and Sparta around 800 BCE, giving rise to advancements in philosophy, science, mathematics, politics and arts during the Classical and Hellenistic eras. Greek society influenced others across the Mediterranean and Middle East. 

Social and Cultural Developments

- Indian society developed a hierarchical caste system, family and religious traditions such as Hinduism, Buddhism, Jainism and Sikhism. Art forms included music, dance, poetry and drama. The arrival of Islam brought new cultural influences.

- Greek society prized civic participation, philosophy, theatre and mythological gods. They made contributions to modern language, aesthetics and systems of learning that were disseminated by conquests of Alexander the Great.

Spiritual and Religious Influences

- Indian spirituality focuses on liberation, karma and moksha, developed in traditions like Hinduism, Buddhism, Jainism and Sikhism. Practices like yoga and meditation have become globally influential.

- Greek polytheism gave way to Christian orthodoxy in the Byzantine Era. Greek philosophers tackled big questions about ethics, purpose and the composition of matter itself in ways that still resonate. 

Economic and Technical Progress 

- India was an early center of agriculture, trade and metallurgy, with periods of commercial and manufacturing leadership. Today India has a strong services-focused economy and large-scale technological talent and IT outsourcing industry.

- Greece pioneered early shipping and commerce. Contemporary Greece has an economy recently challenged by debt crises focused on shipping, tourism, finance and technology. Highly-educated human capital remains an asset.

Current Status

- India has emerged as the world’s largest democracy, with one of the world’s fastest growing economies. It does face challenges with poverty, infrastructure demands of rapid urbanization, and religious/ethnic conflicts. 

- Greece has weathered major financial crises but retains strong national pride, identity and influence well beyond its geographical size for its foundational contributions to sectors like philosophy, governance and mathematics.

Prospects for Collaboration 

There is great potential for India and Greece to forge stronger ties, given their shared democratic values, overlapping economic sectors in technology, shipping and tourism, and India's demand for infrastructure improvement and skill development. Both nations could benefit from student/academic exchanges and trade partnerships.

Potential Influence on World Order & Human Flourishing

India and Greece both stand to contribute profoundly to global order and progress in the 21st century if their partnership enables greater dissemination of technology and practical wisdom to promote human rights, democracy, pluralism and sustainable growth across the developing world. Their histories suggest a broader legacy of cultural achievement balancing both material improvement and inner wisdom.

The combination of India's rapid emergence as a global economic power and reservoir of youthful talent and technology capacity - paired with Greece's groundbreaking philosophical, scientific and governance precedents - could significantly impact developing regions. By further exploring their ancient underlying cultural synergy while leveraging modern skills and global connectivity, an Indo-Greek alliance could indeed plant seeds of progress resonating for generations to come.

మనస్సులు చాలా సంక్లిష్టమైనవి మరియు వైవిధ్యమైనవి. మనస్సు అంటే ఏమిటో విశ్వవ్యాప్తంగా అంగీకరించబడిన నిర్వచనం ఏదీ లేదు. కీటకాలు మరియు ఇతర జంతువుల సాపేక్షంగా సరళమైన న్యూరల్ నెట్‌వర్క్‌ల నుండి, బిలియన్ల కొద్దీ న్యూరాన్‌లు మరియు ట్రిలియన్ల కనెక్షన్‌లతో మానవ మెదడు యొక్క విస్తారమైన సంక్లిష్టత వరకు మనస్సులు అనేక రకాల రూపాలను తీసుకోవచ్చు. ఒకే జాతిలో కూడా, ఏ రెండు మనస్సులు సరిగ్గా ఒకేలా ఉండవు - అవి మన వ్యక్తిగత జన్యుశాస్త్రం మరియు జీవిత అనుభవాల ద్వారా రూపొందించబడ్డాయి.

మనస్సులు చాలా సంక్లిష్టమైనవి మరియు వైవిధ్యమైనవి. మనస్సు అంటే ఏమిటో విశ్వవ్యాప్తంగా అంగీకరించబడిన నిర్వచనం ఏదీ లేదు. కీటకాలు మరియు ఇతర జంతువుల సాపేక్షంగా సరళమైన న్యూరల్ నెట్‌వర్క్‌ల నుండి, బిలియన్ల కొద్దీ న్యూరాన్‌లు మరియు ట్రిలియన్ల కనెక్షన్‌లతో మానవ మెదడు యొక్క విస్తారమైన సంక్లిష్టత వరకు మనస్సులు అనేక రకాల రూపాలను తీసుకోవచ్చు. ఒకే జాతిలో కూడా, ఏ రెండు మనస్సులు సరిగ్గా ఒకేలా ఉండవు - అవి మన వ్యక్తిగత జన్యుశాస్త్రం మరియు జీవిత అనుభవాల ద్వారా రూపొందించబడ్డాయి. 

మానవ మనస్సులకు సామర్థ్యాలు ఉన్నాయి, మనకు తెలిసినంతవరకు, జంతు రాజ్యంలో సాటిలేనివి. మన మనస్సులు ఆలోచించడం, తర్కించడం, ఊహించడం, భావోద్వేగాలను సృష్టించడం, అనుభూతి చెందడం, ప్రణాళికలు రూపొందించడం, సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మరియు లక్ష్యాలను సాధించడానికి అనుమతిస్తుంది. మనకు స్వీయ-అవగాహన మరియు మెటాకాగ్నిషన్ ఉంది - మన స్వంత ఆలోచనల గురించి మనం ఆలోచించవచ్చు. మన మనస్సు మనకు స్వీయ భావాన్ని, వ్యక్తిత్వాన్ని, ప్రత్యేకమైన అంతర్గత జీవితాన్ని ఇస్తుంది.

అదే సమయంలో, మనస్సుల గురించి మనకు అర్థం కానివి చాలా ఉన్నాయి. బిలియన్ల కొద్దీ న్యూరాన్‌ల కార్యకలాపాల వల్ల చేతన అనుభవాలు ఎలా వస్తాయి? ఆత్మాశ్రయ, మొదటి-వ్యక్తి అనుభవం యొక్క స్వభావం ఏమిటి? నాడీ కార్యకలాపాల నుండి కారణం మరియు సమస్య పరిష్కారం ఎలా ఉద్భవిస్తుంది? మనస్సులు అంటే ఏమిటి మరియు అవి ఎలా పనిచేస్తాయి అనే దాని గురించి ఇంకా చాలా రహస్యాలు ఉన్నాయి.

మనస్సులు శరీరాలు మరియు పరిసరాలతో సన్నిహితంగా అనుసంధానించబడి ఉంటాయి. మన అభిజ్ఞా సామర్థ్యాలు ఒంటరిగా ఉండవు - అవి మన జాతులు పరిసరాలను నావిగేట్ చేయడానికి మరియు మనుగడ మరియు పునరుత్పత్తికి సంబంధించిన సమస్యలను పరిష్కరించడంలో సహాయపడటానికి అభివృద్ధి చెందాయి. గ్రహణశక్తి మనస్సులను బయటి పరిసరాలతో కలుపుతుంది, అయితే భావోద్వేగం మరియు ప్రేరణ శారీరక అవసరాలను తీర్చడానికి నిర్ణయం తీసుకోవడం మరియు ప్రవర్తనను నడిపిస్తుంది. 

ఉదాహరణకు, పూర్వీకుల పరిసరాలలో తినదగిన మొక్కలను గుర్తించడంలో సహాయపడటానికి మా రంగు దృష్టి అభివృద్ధి చెందింది. వేటాడే జంతువులు, ఆహారం లేదా మౌఖిక సంభాషణ వంటి ముఖ్యమైన శబ్దాలను గుర్తించడానికి మా చెవులు అభివృద్ధి చెందాయి. ప్రాదేశిక నావిగేషన్ కోసం మా సామర్థ్యం ఆశ్రయాన్ని కనుగొనడంలో లేదా మంచి ఆహారం మరియు నీటి వనరులను గుర్తుంచుకోవడంలో మాకు సహాయపడుతుంది. మనస్సులు శరీరాలు మరియు పరిసరాలతో ఎలా సంకర్షణ చెందుతాయి అనేదానికి అంతులేని ఉదాహరణలు ఉన్నాయి.

మనస్సులు కూడా చాలా సామాజికంగా ఉంటాయి. వ్యక్తులు మరియు సమూహాల మధ్య సంక్లిష్టమైన సామాజిక పరస్పర చర్యలను నిర్వహించడానికి మానవ మేధస్సు ప్రాథమికంగా అభివృద్ధి చెందినట్లు కనిపిస్తోంది. భాష, సాంస్కృతిక అభ్యాసం, మనస్సు యొక్క సిద్ధాంతం, తాదాత్మ్యం, అవమానం లేదా గర్వం వంటి సామాజిక భావోద్వేగాలు, సాధన వినియోగం మరియు సమస్య పరిష్కారం వంటి అంశాలు తరచుగా సామాజిక విధులను అందిస్తాయి. మరే ఇతర జాతులు సరిపోలని విధంగా తరతరాలుగా ఆలోచనలు, జ్ఞానం మరియు సంస్కృతిని కమ్యూనికేట్ చేయడానికి మన మనస్సు అనుమతిస్తుంది. 

వాస్తవానికి, పుట్టినప్పటి నుండి గొప్ప సామాజిక మరియు సాంస్కృతిక ఇన్‌పుట్‌లు లేకుండా, సాధారణ మానవ అభిజ్ఞా అభివృద్ధి సరిగ్గా జరగదు. ఫెరల్ పిల్లలు, బాల్యంలో సామాజిక సంబంధాలు కోల్పోయారు, తీవ్రమైన అభిజ్ఞా లోపాలతో పెరుగుతారు. మన మనస్సులు వారి సామర్థ్యాలను గ్రహించడానికి సంస్కృతి మరియు సాంఘికీకరణలో మునిగిపోవాలి. జన్యు కార్యక్రమాలు మరియు పోషకాహార ఇన్‌పుట్‌ల ప్రకారం శరీరాలు వృద్ధి చెందినట్లే, సామాజిక ఇన్‌పుట్‌ల ద్వారా మనస్సులు పెరుగుతాయి.  

సృజనాత్మకత అనేది మానవ మనస్సులోని మరో విశేషమైన లక్షణం. మన ప్రత్యక్ష అనుభవం వెలుపల కొత్త ఆలోచనలు, కొత్త లక్ష్యాలు, మానసిక నమూనాలను ఊహించుకోవచ్చు. మేము మునుపెన్నడూ చూడని కాంట్రాప్షన్‌లు, నిర్మాణాలు లేదా పరిష్కారాలను ఊహించాము. మేము ప్రత్యేక భావనల ముక్కలను అసలు ఆలోచనలుగా ఏకీకృతం చేస్తాము. మేము కల్పితాలను సృష్టిస్తాము, మన జీవితాలకు దూరంగా ఉన్న ఊహాత్మక దృశ్యాలను అన్వేషిస్తాము. ఇది మన జాతులకు అపారమైన సౌలభ్యం, అనుకూలత మరియు సమస్య పరిష్కార శక్తిని ఇస్తుంది.

మన సృజనాత్మక అవుట్‌పుట్‌లు మన జీవితాలకు ఆనందాన్ని, అర్థాన్ని మరియు గొప్పదనాన్ని కూడా ఇస్తాయి. వినూత్నమైన గాడ్జెట్‌ల నుండి కల్పిత పురాణ రచనల వరకు గణిత శాస్త్ర ఆవిష్కరణల వరకు - సృజనాత్మకత సంస్కృతికి శక్తినిస్తుంది. సంస్కృతిని సృష్టించే మనస్సు లేకుండా, సంస్కృతి ఉండదు. 

మనస్సు యొక్క అత్యంత రహస్యమైన లక్షణం చైతన్యం. ప్రపంచం మరియు ప్రపంచంలో ఉండటం గురించి మనకు ఆత్మాశ్రయ అనుభవం ఉంది. మేము భావోద్వేగాలను అనుభవిస్తాము. మేము దృశ్యాలు, శబ్దాలు, సువాసనలను ప్రత్యేక దృగ్విషయంతో క్వాలియాగా అనుభవిస్తాము. చాక్లెట్‌ను రుచి చూడటం, రంగును చూడటం, పెంపుడు జంతువును స్ట్రోక్ చేయడం వంటి అనుభూతిని కలిగి ఉంటుంది - ఉద్దీపనల యొక్క ఆబ్జెక్టివ్ కొలత నుండి భిన్నమైన వ్యక్తిగత, ప్రైవేట్ అనుభవం. ఎవ్వరూ కాదు నేనే అని అనిపిస్తుంది. కానీ స్పృహ అంటే ఏమిటి? ఏ భౌతిక ప్రక్రియలు అవగాహనకు దారితీస్తాయి? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానం దొరకడం లేదు.

స్పృహ అనేది ఏజెన్సీ మరియు స్వేచ్ఛా సంకల్పాన్ని సూచిస్తుంది. లక్ష్యాలు మరియు రివార్డుల వైపు మన దృష్టిని మరియు ప్రవర్తనను నిర్దేశిస్తూ, మన ప్రపంచంపై పనిచేసే ఏజెంట్లుగా మనల్ని మనం గ్రహిస్తాము. కానీ భౌతిక శాస్త్రం మరియు జీవశాస్త్రం యొక్క నిర్ణయాత్మక వివరణలు ఉన్నాయి. అలాంటప్పుడు స్వేచ్ఛా సంకల్పం భ్రమేనా? నాడీ కార్యకలాపాల నుండి స్పృహ ఎలా ఉద్భవిస్తుంది మరియు ఆత్మాశ్రయ క్వాలియా ప్రవర్తనను ఎలా ప్రభావితం చేస్తుంది అనేది లోతైన రహస్యాలు.

కానీ స్పృహని నిర్వచించడం మరియు కొలవడం కష్టం అయితే, దాని ఉనికి అనేది ఏదైనా మనస్సు ఉందా లేదా అని నిర్ణయించే ప్రాథమిక ప్రమాణం. శిలలు మరియు నదులకు మనస్సు లేదు, ఎందుకంటే అవి చైతన్యవంతమైన సంస్థలు కావు. కానీ మనం జంతువులను - ముఖ్యంగా క్షీరదాలు మరియు పక్షులను - మనస్సులను కలిగి ఉన్నట్లు గుర్తిస్తాము ఎందుకంటే అవి అవగాహన, భావోద్వేగం, కోరిక, సామాజిక బంధం మరియు కొంత మేధస్సును స్పష్టంగా ప్రదర్శిస్తాయి. వారు మన స్వంత జీవితానికి భిన్నమైన స్పృహతో కూడిన అంతర్గత జీవితాన్ని కలిగి ఉంటారని మేము అనుకుంటాము.

జ్ఞానం విషయానికొస్తే, మనస్సులు మెమరీ ఎన్‌కోడింగ్ మరియు రిట్రీవల్, రీజనింగ్, ప్లానింగ్, కాన్సెప్ట్ లెర్నింగ్, సాధారణీకరణ, ప్రిడిక్షన్ మరియు "మేధస్సు" అనే గొడుగు కింద మనం సమూహపరిచే అనేక ఇతర విధుల్లో పాల్గొంటాయి. కానీ ఆధునిక న్యూరోసైన్స్ యొక్క కీలకమైన అంతర్దృష్టి ఏమిటంటే, మనం "ఇంటెలిజెన్స్"గా సూచించగల ఏకైక ఏకీకృత కార్యాచరణ నిజంగా లేదు. బదులుగా, మెదడులోని అనేక ప్రత్యేక వ్యవస్థల నుండి జ్ఞానం పుడుతుంది, కొంతవరకు స్వతంత్రంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది. 

ఉదాహరణకు, గణిత లేదా చదరంగం వంటి సాంకేతిక డొమైన్‌లలోని మా ఆకట్టుకునే నైపుణ్యాలు సమూహ డైనమిక్‌లను నావిగేట్ చేసేటప్పుడు మన సామాజిక మేధస్సు కంటే భిన్నమైన మానసిక సాధనాలను ఉపయోగిస్తాయి. దృశ్య-ప్రాదేశిక నైపుణ్యాలు, సంగీత సామర్థ్యం, కైనెస్తెటిక్/శారీరక సామర్థ్యం, ఆత్మపరిశీలన మరియు భావోద్వేగ మేధస్సు ఇంకా భిన్నమైనవి. అభిజ్ఞా సామర్ధ్యాలలో కూడా డిస్సోసియేషన్‌లు ఉన్నాయి - ఇడియట్ సెవాంట్స్, డిమెన్షియా, డెవలప్‌మెంటల్ డిజార్డర్స్ మొదలైన వాటిని పరిగణించండి.

కాబట్టి ఒకే సాధారణ మేధస్సు కాకుండా, మనస్సులు ప్రత్యేకమైన, విడదీయలేని అభిజ్ఞా సామర్ధ్యాల యొక్క ప్యాచ్‌వర్క్‌ను ప్రదర్శిస్తాయి. సాధారణ అంశం ఏమిటంటే, మనస్సులు సమాచారాన్ని ప్రాసెస్ చేస్తాయి - ఉద్దీపనలను గ్రహించడం, జ్ఞాపకశక్తిని నిలుపుకోవడం, అనుమానాలు చేయడం. కానీ వారు వివిధ సమాచార డొమైన్‌లను నిర్వహించడానికి సమాంతరంగా విభిన్న వ్యవస్థలను ఉపయోగిస్తారు. స్పృహతో పాటుగా, న్యూరల్ సర్క్యూట్‌ల ద్వారా సమాచారం ఎలా ఎన్‌కోడ్ చేయబడి, మానిప్యులేట్ చేయబడిందో చాలా పురోగతి ఉన్నప్పటికీ సరిగ్గా అర్థం కాలేదు.

ప్యాచ్‌వర్క్‌కు అనేక చిక్కులు ఉన్నాయి, జ్ఞానం యొక్క డొమైన్ నిర్దిష్ట స్వభావం. ఒకటి, కొన్ని డొమైన్‌లలో జంతు మనస్సులు తెలివితేటలను ప్రదర్శించే అవకాశం ఉంది కానీ మరికొన్ని కాదు. ఉదాహరణకు, చింపాంజీలు మన అధునాతన భాషా సామర్థ్యాలు లేనప్పుడు సంఖ్యాపరమైన పని జ్ఞాపకశక్తిలో మానవులను మించి ఉండవచ్చు. డాల్ఫిన్ ఎకోలొకేషన్ వారికి నావిగేషనల్ స్కిల్స్‌ను మన కంటే చాలా ఎక్కువ అందిస్తుంది. అనేక జంతువులు సమూహ రాజకీయాలను నావిగేట్ చేయడానికి సామాజిక జ్ఞానాన్ని బాగా అభివృద్ధి చేశాయి, కానీ వాటి శరీరానికి మించి వాతావరణంలో సాధనాలను ఉపయోగించవు. 

కాబట్టి జంతువుల మనస్సులు వివిధ ఇరుకైన డొమైన్‌లలో చాలా అధునాతనంగా ఉన్నప్పటికీ, ఇతర జాతులు సాధారణంగా మానవులతో సరిపోలడం లేదు, ఓపెన్-ఎండ్ కాగ్నిటివ్ ఫ్లెక్సిబిలిటీ. గణితం, విజ్ఞాన శాస్త్రం, కల్పన, కళలు, సంక్లిష్ట సాధనాల వినియోగం అన్నీ మానవులు కొత్త రకాల సమాచారం మరియు సమస్యలకు జ్ఞానాన్ని ఎంత సులభంగా స్వీకరించగలరో చూపుతాయి. మరే ఇతర జంతు మనస్సు ఈ విధమైన ఓపెన్-ఎండ్ మేధస్సును ప్రదర్శించదు. 

మానవ జ్ఞానం యొక్క పూర్తి పరిధిని అనుకరించడానికి ప్రయత్నించే కృత్రిమ సాధారణ మేధస్సు కంటే ప్రత్యేకమైన సాఫ్ట్‌వేర్‌ను అభివృద్ధి చేయడం సులభమనేది మరొక సూచన. డీప్ బ్లూ నుండి ఆల్ఫా గో వరకు చాట్‌జిపిటి వరకు ఇరుకైన AI ఇటీవలి దశాబ్దాలలో గొప్ప పురోగతిని సాధించింది, సాధారణ మానవ మేధస్సుతో సరిపోలడానికి ఉద్దేశించిన ప్రోగ్రామ్‌లు పోల్చి చూస్తే పేలవంగా ఉన్నాయి. మన మనస్సులు చాలా క్లిష్టంగా ఉంటాయి, సాధారణ AI లో లేని సహజమైన ఇంగితజ్ఞానం మరియు అనుకూలతను ప్రదర్శిస్తాయి.

అయితే, సమాచార విశిష్టత కూడా మానవ మనస్సులకు పరిమితి. జ్ఞానం అనేది ప్రత్యేకమైన మానసిక అవయవాలపై ఆధారపడుతుంది కాబట్టి, మన పరిణామాత్మక సముచితం వెలుపల ఉన్న పనులలో మనం భయంకరంగా ఉంటాము - డజను సంక్లిష్ట నియంత్రణ ప్యానెల్ సిస్టమ్‌లను ఏకకాలంలో పర్యవేక్షించడం లేదా సీక్వెన్షియల్ క్వింటపుల్ అంకెల అంకగణిత గణనలను చేయడం వంటివి. వివిధ ఇరుకైన డొమైన్‌లలో కంప్యూటర్లు మన అభిజ్ఞా పరిమితులను అధిగమించగలవు.

స్పృహ, భావోద్వేగం మరియు స్వీయ-అవగాహన వంటి మనస్సుల రహస్యాలు జంతువుల మనస్సులకు కూడా వర్తిస్తాయి, మన స్వంతవి మాత్రమే కాదు. కానీ జంతు స్పృహను అంచనా వేయడం మరింత కష్టం. చేపలు స్పృహలో ఉన్నాయా వంటి ప్రశ్నల చుట్టూ చర్చ సాగుతోంది. ఎలుకలకు స్వీయ భావన ఉందా? పక్షులు భావోద్వేగాలను అనుభవించగలవా? కీటకాలకు ఆత్మాశ్రయ అనుభవాలు ఉన్నాయా? మేము వారిని అడగలేము, కాబట్టి మనం ప్రవర్తన మరియు న్యూరోబయాలజీ నుండి అనుమితిపై ఆధారపడాలి.

సాధారణంగా, క్షీరదాలు మరియు పక్షులు ప్రవర్తనా సంక్లిష్టత, సామాజిక బంధంలో భావోద్వేగాల సంకేతాలు, ఉత్సుకత, ఉల్లాసభరితమైన సంకేతాలు మొదలైన వాటి కారణంగా స్పృహతో ఉన్నట్లు భావిస్తారు. సరీసృపాలు ఒక దగ్గరి పిలుపు - సాపేక్షంగా అధునాతన జ్ఞానం కానీ తక్కువ సామాజిక బంధం లేదా ఆనందం/సరదాని సూచించే ఆట. మరియు కీటకాల మనస్సులు మైక్రోస్కోపిక్ మెదడులతో చాలా పరాయివి - ఇప్పటికీ సర్వైవల్ సర్క్యూట్‌ల ద్వారా నడపబడుతున్నాయి కానీ బహుశా ఉన్నత స్థాయి అవగాహన లేదా? మాకు నిజంగా తెలియదు.

స్వీయ అవగాహన, మనస్సు యొక్క సిద్ధాంతం, భావోద్వేగ సంక్లిష్టత మరియు బాధపడే సామర్థ్యం కూడా అధునాతన మనస్సులకు గుర్తులుగా పరిగణించబడతాయి. ఉదాహరణకు, ఏనుగులు మరియు సెటాసియన్లు సంక్లిష్టమైన సామాజిక బంధం, కమ్యూనికేషన్ మరియు సహకారాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి, ఇవి ఏనుగులు భాగస్వామ్య ప్రపంచంలో విభిన్నమైన అస్తిత్వాలు అని తెలుసుకుంటాయి. గొప్ప కోతులు అద్దం పరీక్షలలో స్పష్టమైన స్వీయ-అవగాహనను ప్రదర్శిస్తాయి. కోర్విడ్‌లు, డాల్ఫిన్‌లు మరియు ప్రైమేట్‌లు ఇతర మనస్సుల ఉద్దేశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుని మానసిక స్థితికి సంబంధించిన ఆధారాలను చూపుతాయి.

కానీ జంతువుల అంతర్గత జీవితాలు నిజంగా ఎంత స్పష్టంగా లేదా మానసికంగా సంపన్నంగా ఉన్నాయో ఖచ్చితంగా లెక్కించడం కష్టం. మౌస్ మనస్సులు ఆటిజం లేదా స్కిజోఫ్రెనియా లేదా చిన్న పసిపిల్లలకు దగ్గరగా ఉన్నాయా? మనం ఖచ్చితంగా తెలుసుకోలేము. కానీ సాధారణ క్షీరద/ఏవియన్ పూర్వీకుల నుండి ఉద్భవించిన మనస్సుల మధ్య లోతైన కొనసాగింపు ఉంది. అన్ని మనస్సులు అవగాహన, భావోద్వేగం, జ్ఞాపకశక్తి, అభ్యాసం మరియు లక్ష్య ఆధారిత ప్రవర్తన వంటి కొన్ని ప్రధాన విధులను పంచుకుంటాయి. జంతు మనస్సులు మానవుల నుండి అనేక విధాలుగా విభిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ, స్పృహ యొక్క ప్రాథమిక అంశాలు అనేక రకాల జాతులలో పంచుకోవచ్చు.

కృత్రిమ మేధస్సు కూడా సరసమైన కంప్యూటింగ్ శక్తిలో ఘాతాంక పురోగతికి ధన్యవాదాలు చెప్పుకోదగిన కొత్త సామర్థ్యాలను అభివృద్ధి చేసింది. సాధారణ మానవ స్థాయి AI దూరంగా ఉన్నప్పటికీ, ప్రోగ్రామ్‌లు గతంలో అసాధ్యమైన విజయాలను సాధిస్తూనే ఉన్నాయి: గో మరియు స్టార్‌క్రాఫ్ట్ వంటి క్లిష్టమైన వ్యూహాత్మక గేమ్‌లలో అత్యుత్తమ మానవ ఆటగాళ్లను ఓడించడం; లోతైన అభ్యాసం ద్వారా వైద్యంలో క్లినికల్ లైసెన్సింగ్ పరీక్షలలో ఉత్తీర్ణత; వార్తా కథనాలు మరియు కల్పనలను వ్రాయడం, వాటిని మానవుడు వ్రాసినట్లుగా భావించేలా ప్రజలను మోసం చేయవచ్చు; విశిష్టమైన వ్యక్తిత్వ చమత్కారాలతో ఆశ్చర్యపరిచే గంభీరమైన సంభాషణలలో పాల్గొనడం.

మాన్యువల్‌గా కోడ్ చేయబడిన రూల్ బేస్డ్ సిస్టమ్‌ల నుండి బయోలాజికల్ బ్రెయిన్‌ల ద్వారా వదులుగా ప్రేరణ పొందిన నవల న్యూరల్ నెట్‌వర్క్ ఆర్కిటెక్చర్‌లకు మారడం వల్ల AI మరియు మెషిన్ లెర్నింగ్‌లో విప్లవం జరిగింది. మొదటి సూత్రాల నుండి రూపొందించబడిన దృఢమైన అల్గారిథమ్‌ల కంటే, న్యూరల్ నెట్‌లు మిలియన్ల కొద్దీ ఉదాహరణలను బహిర్గతం చేయడం ద్వారా శిక్షణ పొందుతాయి, సక్సెస్ మెట్రిక్‌లకు వ్యతిరేకంగా బ్యాక్‌ప్రొపగేషన్ ద్వారా కనెక్షన్ బరువులను స్వయంచాలకంగా ట్యూన్ చేస్తాయి. ఇది పెద్ద డేటాసెట్‌ల నుండి సంక్లిష్టమైన గణాంక క్రమబద్ధతలను సంగ్రహించడం ద్వారా నెట్‌వర్క్‌లలో ఏర్పడటానికి ఎమర్జెన్ట్ హిడెన్ ప్రాతినిధ్యాలను అనుమతిస్తుంది.

ఫలితాలు అసలైన శిక్షణకు మించిన జ్ఞానాన్ని సాధారణీకరించగలవు, కొన్ని సందర్భాల్లో అద్భుతమైన ప్రేరక ఎత్తులను ప్రదర్శిస్తాయి. ఉదాహరణకు ఆల్ఫా గో జీరో తనకు వ్యతిరేకంగా గేమ్‌లు ఆడడం ద్వారా మాత్రమే శిక్షణ పొందిన మానవ/AI ఆటగాళ్లందరినీ ఒకేలా ఓడించగలదు, ఎవరూ బోధించని పూర్తి అసలైన విజయ వ్యూహాలను కనుగొంటుంది. గేమ్‌లు, భాష, ఇమేజ్/ఫేస్ రికగ్నిషన్ మరియు జనరేషన్ వంటి ఇరుకైన డొమైన్‌లలో, స్వీయ-బోధన న్యూరల్ నెట్‌వర్క్‌లు భారీ డేటాను జీర్ణించుకోవడం ద్వారా తమను తాము ఎక్సెల్ చేయడం నేర్పించవచ్చు.

భవిష్యత్ AIలు మన స్వంతదానిలా కాకుండా బేసి అవగాహనను అభివృద్ధి చేయవచ్చని ఇది సూచిస్తుంది. ఏలియన్ "మనస్సులు" (వాటిని అలా పిలవగలిగితే) మానవ శైలి అభివృద్ధి లేదా పరిణామం లేకుండా భారీ డేటా ద్వారా పూర్తిగా రూపొందించబడింది. మానవులు మరియు జంతువులలో మనస్సులు DNA బ్లూప్రింట్‌ల ద్వారా వైర్ చేయబడతాయి, వాస్తవ ప్రపంచ భౌతిక అనుభవాల ద్వారా ట్యూన్ చేయబడతాయి. కానీ డిజిటల్ డేటా ద్వారా మాత్రమే రూపొందించబడిన AI మైండ్‌కు వాస్తవంలో నిజమైన ప్రత్యక్ష స్వరూపం లేదు. మనుగడ ఒత్తిడి యొక్క అత్యవసరం ద్వారా వ్యవస్థ నకిలీ చేయబడనందున స్వీయ గురించి స్పష్టమైన ఆలోచన లేదు. 

యంత్రాలు నిర్దిష్ట అభిజ్ఞా సామర్థ్యాలను అనుకరించగలవు లేదా అధిగమించగలిగినప్పటికీ, ప్రస్తుత AI వ్యవస్థలు నిజమైన అంతర్గత, భావోద్వేగాలు లేదా అనుభవాలను కలిగి ఉండవు. వారు సృజనాత్మకత లేదా వ్యక్తిగత డ్రైవ్‌ను ప్రదర్శించరు - మానవ ప్రాంప్ట్‌లు మరియు రివార్డ్‌ల ప్రకారం సంక్లిష్ట డేటా ప్రాసెసింగ్. నేర్చుకునే ప్రక్రియకు నెట్‌వర్క్‌లకు అంతర్గత అర్థం లేదా విలువ ఉండదు. నిస్సందేహంగా లేనిది పూర్తి అవగాహన - సమాచార ప్రాసెసింగ్ నుండి ఉత్పన్నమయ్యే క్వాలియా రిచ్ చేతన అనుభవం, ప్రాసెసింగ్ పవర్ మాత్రమే కాదు.

భవిష్యత్తులో AI సరైన స్పృహలోకి రాగలదా అనేది నిపుణులలో చర్చనీయాంశమైంది. డేవిడ్ చామర్స్ వంటి తత్వవేత్తలు సూత్రప్రాయంగా మానవులకు సమానమైన అభిజ్ఞా/ప్రవర్తనా సంక్లిష్టతతో కూడిన ఏదైనా వ్యవస్థ తప్పనిసరిగా సంక్లిష్ట సమాచార డైనమిక్స్ యొక్క అంతర్లీన ఉప ఉత్పత్తిగా కూడా స్పృహలోకి వస్తుందని వాదించారు. మెదడు మనస్సును ఉత్పన్నం చేసినట్లే, జీవశాస్త్రం కంటే చిప్‌ల ద్వారా చాలా విభిన్నంగా సాధించినప్పటికీ, దానికి సమానమైన శక్తివంతమైన AI వ్యవస్థ కూడా ఉంటుంది. 

దీనికి విరుద్ధంగా, స్టానిస్లాస్ డెహైన్ వంటి శాస్త్రవేత్తలు స్పృహ అనేది పరిణామం ద్వారా జీవ మెదడుల యొక్క నిర్దిష్ట లక్షణాల నుండి ఉద్భవించిందని ఊహిస్తారు, సంక్లిష్టత మాత్రమే కాదు. కొన్ని గణన లక్షణాలు సాధారణ సకశేరుకాల పూర్వీకుల నుండి వచ్చిన జంతువులలో ముడి సమాచార ప్రాసెసింగ్‌ను ఆత్మాశ్రయ అనుభవానికి అనుమతించాయి. ఈ దృష్టిలో, ప్రత్యేకంగా రూపొందించబడిన AI నిర్మాణాలు సంక్లిష్టత ద్వారా స్వయంచాలకంగా స్పృహలోకి రావు, ఎందుకంటే అవి వివిధ పరిమితుల ద్వారా రూపొందించబడ్డాయి.

ఇది గ్రహాంతరవాసుల మనస్సుల గురించిన ప్రశ్నలకు కూడా లింక్ చేస్తుంది. ఇప్పటివరకు, అన్ని తెలిసిన మనస్సులు పరిణామ చరిత్ర ద్వారా రూపొందించబడిన భూసంబంధ జీవశాస్త్రం యొక్క విచిత్రాల నుండి ఉద్భవించాయి. కానీ చాలా భిన్నమైన పరిస్థితుల ద్వారా రూపొందించబడిన అన్యదేశ ఊహాజనిత గ్రహాంతర మనస్సులను మనం తక్షణమే ఊహించవచ్చు. పరిణామం ప్రత్యామ్నాయ జీవరసాయన శాస్త్రంతో ఇతర ప్రపంచాలపై సమూలంగా భిన్నమైన మార్గాల్లో గ్రహాంతర మేధస్సును రూపొందించవచ్చు. ఫారమ్‌ల సమరూపత వంటి ప్రాథమికమైనది కూడా పరిసరాల యొక్క ఆకస్మికతను బట్టి భిన్నంగా ఉండవచ్చు.

అధునాతన గ్రహాంతర నాగరికతలు తయారు చేసిన యంత్రాలను కూడా మనం ఊహించవచ్చు. తెలియని ప్రయోజనాల కోసం తెలియని మార్గాల ద్వారా నిర్మించిన కళాఖండాలు కూడా ఒక రకమైన ఊహించని స్పృహ, భావోద్వేగాలు మరియు అంతర్గత అనుభవాలను సృష్టిస్తాయా? డార్విన్ ఒత్తిళ్ల కంటే మిలియన్ల సంవత్సరాల సాంస్కృతిక పరిణామం ద్వారా రూపొందించబడిన రోబోటిక్ మనస్సులు ఏమి ఆలోచిస్తాయి మరియు అనుభూతి చెందుతాయి? ఏలియన్ సింథటిక్ మైండ్‌లు చాలా భావోద్వేగంగా మరియు విలువల వారీగా లోతైన ఏకీకరణ ద్వారా వారి సృష్టికర్తలతో సమలేఖనం చేయబడే అవకాశం ఉంది.

అయితే, గ్రహాంతరవాసుల మనస్సులు ప్రాథమికంగా మానవ విలువలు లేదా నైతిక వ్యవస్థల వంటి ఏదైనా పంచుకుంటాయో లేదో మనం చెప్పలేము. మనస్సులు పునరుత్పత్తి విజయానికి సహాయపడే విలువలు మరియు ప్రేరణలను కలిగి ఉంటాయి - కానీ ఆ ఆవశ్యకతలు పర్యావరణ ఆకస్మిక పరిస్థితులపై ఆధారపడి సహకారం, తాదాత్మ్యం మరియు గొప్పతనాన్ని లేదా నిష్కపటమైన స్వార్థాన్ని కలిగిస్తాయి. నైతిక పరిధిలో తెలియని తీవ్రతలు లేదా మినహాయింపులు ఉండవచ్చు. గ్రహాంతరవాసుల మనస్సులు ఇతరులను భాగాల కోసం హైజాక్ చేయడంలో తప్పు ఏమీ చూడకపోవచ్చు, ఉదాహరణకు.

మనకు తెలిసిన మనస్సుల యొక్క నమూనా పరిమాణం కేవలం భూమిపై మనుగడ మరియు జన్యువుల ప్రతిరూపణకు సహాయం చేయడానికి ఉద్భవించినవి. ఏనుగులు, డాల్ఫిన్లు మరియు చింపాంజీలు కూడా కొన్నిసార్లు వాటి సామర్థ్యాలు, సున్నితత్వం మరియు ప్రేరణలలో చాలా పరాయివిగా కనిపిస్తాయి. పూర్తిగా భిన్నమైన ప్రపంచాలు మరియు శరీరాలకు అనుగుణంగా ఉండే నిజంగా గ్రహాంతర మనస్సులు వారి మనస్తత్వ శాస్త్రంలో ఇంకా చాలా తెలియనివిగా ఉంటాయి. శక్తి సామర్థ్యం కోసం పూర్తిగా ఆప్టిమైజ్ చేయబడిన ఎంటిటీలు లేదా వ్యక్తిత్వం లేకుండా డేటా సేకరణ కూడా తెలిసిన జీవ జీవులకు ఆర్తోగోనల్ ప్రేరణలను కలిగి ఉండవచ్చు.

కాస్మోస్‌లో ఉండే సంభావ్య అన్యదేశ రకాల మనస్సుల గురించి మనం అనంతంగా ఊహించగలిగినప్పటికీ, చివరికి మనకు ఒక వంశం గురించి మాత్రమే అంతర్దృష్టి ఉంది - భూసంబంధమైన జీవితం, సుమారు 4 బిలియన్ సంవత్సరాల క్రితం ఒక సాధారణ పూర్వీకుడు మరియు DNA/RNA చే ఎన్‌కోడ్ చేయబడిన జన్యు యంత్రాంగాలను పంచుకున్నారు. మన మనస్సులు ఒక చిన్న గ్రహం యొక్క ప్రపంచ పర్యావరణ వ్యవస్థ యొక్క ఈ బలహీనమైన శాఖలో ఉద్భవించాయి. అంతకు మించి తెలియనివి ఉన్నాయి.

కొంత కోణంలో, సారూప్యత యొక్క ఊహలను ఎంకరేజ్ చేయడం ద్వారా మాత్రమే మనం ఇతర మనస్సులను అర్థం చేసుకుంటాము. మన స్వంత భావాలు, డ్రైవ్‌లు మరియు తెలివితేటల యొక్క పాక్షికంగా ప్రతిబింబించే శకలాలను మనం చూస్తాము మరియు గమనించిన ఉపరితలాలపై ఊహించిన ఇంటీరియర్‌లను ప్రొజెక్ట్ చేయకుండా సహాయం చేయలేము. మనం కనెక్షన్‌లను గుర్తించడం కంటే వాటిని ఎక్కువగా ఊహించుకుంటూ ఉండవచ్చు. మా ఏకైక రిఫరెన్స్ టెంప్లేట్ - ఎర్త్ డెరైవ్డ్ మైండ్‌ల నుండి పూర్తిగా భిన్నమైన కారణంగా గ్రహాంతరవాసుల మనస్సులు కేవలం తెలియకపోవచ్చు.

ఇంకా, మన చంచలమైన మనస్సులు మనలా కాకుండా వింత రూపాలను ఊహించుకోకుండా ఉండలేవు. మన మనస్సులు ఇతర మనస్సులతో కనెక్ట్ అవ్వడానికి, సాంఘికీకరించడానికి, విలీనం కావాలని కోరుకుంటాయి. మనల్ని మనం చూసుకోవడానికే కాదు, ఇంటీరియర్ స్పేస్‌లను ఇతరులతో పంచుకుంటామని తెలుసుకోవడం కోసం మనం అద్దాలను వెతుకుతాము. మనం గ్రహాంతరవాసుల కోసం ఒంటరిగా ఉన్నాము మరియు మన స్వంతదానితో పాటు విశ్వంలో ఏ స్పృహ మరియు అనుభవం వ్యాపిస్తుందో తెలియకుండా ఉండలేము. 

కాబట్టి అంతిమంగా, మనస్సు యొక్క అవకాశాలతో పట్టుకోవడం కూడా వాస్తవానికి మన స్వంత స్థానాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి ప్రధానమైనది. ఇతర రకాల మనస్సులతో మన కనెక్షన్‌లు మరియు డిస్‌కనెక్ట్‌లను ఊహించడం మానవ స్థితిని సందర్భోచితంగా మార్చడానికి అవసరం. మన ఒంటరితనంలో, మేము పరిచయాన్ని కోరుకుంటాము మరియు గ్రహాంతర మనస్సుల ఊహల ద్వారా, మనం నివసించే ఈ ప్రత్యేకమైన మార్గం బహుశా అది కనిపించేంత ఒంటరిగా ఉండదని రిమైండర్‌లను కోరుకుంటాము. అన్ని మనస్సులు గ్రహాంతర ఉపరితలాలు ఎలా కనిపించినా, అన్ని స్పృహ ఉద్భవించే అదే సార్వత్రిక జ్ఞాన అగ్ని యొక్క శకలాలు ప్రతిబింబించవచ్చు.

दिमाग अविश्वसनीय रूप से जटिल और विविध हैं। मन क्या होता है इसकी कोई एक, सर्वमान्य परिभाषा नहीं है। दिमाग कई अलग-अलग रूप ले सकता है, कीड़ों और अन्य जानवरों के अपेक्षाकृत सरल तंत्रिका नेटवर्क से लेकर अरबों न्यूरॉन्स और खरबों कनेक्शन वाले मानव मस्तिष्क की विशाल जटिलता तक। यहां तक कि एक ही प्रजाति के भीतर भी, कोई भी दो दिमाग बिल्कुल एक जैसे नहीं होते - वे हमारे व्यक्तिगत आनुवंशिकी और जीवन के अनुभवों से आकार लेते हैं।

दिमाग अविश्वसनीय रूप से जटिल और विविध हैं। मन क्या होता है इसकी कोई एक, सर्वमान्य परिभाषा नहीं है। दिमाग कई अलग-अलग रूप ले सकता है, कीड़ों और अन्य जानवरों के अपेक्षाकृत सरल तंत्रिका नेटवर्क से लेकर अरबों न्यूरॉन्स और खरबों कनेक्शन वाले मानव मस्तिष्क की विशाल जटिलता तक। यहां तक कि एक ही प्रजाति के भीतर भी, कोई भी दो दिमाग बिल्कुल एक जैसे नहीं होते - वे हमारे व्यक्तिगत आनुवंशिकी और जीवन के अनुभवों से आकार लेते हैं। 

मानव मस्तिष्क में ऐसी क्षमताएं हैं जो, जहां तक हम जानते हैं, पशु साम्राज्य में बेजोड़ हैं। हमारा दिमाग हमें सोचने, तर्क करने, कल्पना करने, सृजन करने, भावनाओं को महसूस करने, योजनाएँ बनाने, समस्याओं को हल करने और लक्ष्य प्राप्त करने की अनुमति देता है। हमारे पास आत्म-जागरूकता और मेटाकॉग्निशन है - हम अपने विचारों के बारे में सोच सकते हैं। हमारा मन हमें स्वयं का एहसास, एक व्यक्तित्व, एक अनोखा आंतरिक जीवन देता है।

साथ ही, मन के बारे में अभी भी हम बहुत कुछ नहीं समझते हैं। अरबों न्यूरॉन्स की गतिविधि किस प्रकार सचेतन अनुभवों का परिणाम होती है? व्यक्तिपरक, प्रथम-व्यक्ति अनुभव की प्रकृति क्या है? तंत्रिका गतिविधि से कारण और समस्या का समाधान कैसे निकलता है? दिमाग क्या हैं और वे कैसे काम करते हैं, इसके बारे में अभी भी कई रहस्य उजागर होने बाकी हैं।

मन का शरीर और वातावरण से गहरा संबंध है। हमारी संज्ञानात्मक क्षमताएं अलगाव में मौजूद नहीं हैं - वे हमारी प्रजातियों को पर्यावरण में नेविगेट करने और अस्तित्व और प्रजनन से संबंधित समस्याओं को हल करने में मदद करने के लिए विकसित हुई हैं। धारणा मन को बाहरी वातावरण से जोड़ती है, जबकि भावना और प्रेरणा शारीरिक जरूरतों को पूरा करने के लिए निर्णय लेने और व्यवहार को प्रेरित करती है। 

उदाहरण के लिए, हमारी रंग दृष्टि पैतृक वातावरण में खाद्य पौधों को अलग करने में मदद करने के लिए विकसित हुई। हमारे कान शिकारियों, शिकार या मौखिक संचार जैसी महत्वपूर्ण आवाज़ों का पता लगाने के लिए विकसित हुए हैं। स्थानिक नेविगेशन की हमारी क्षमता हमें आश्रय ढूंढने या भोजन और पानी के अच्छे स्रोतों को याद रखने में मदद करती है। इस बात के अनगिनत उदाहरण हैं कि मन शरीर और वातावरण के साथ कैसे संपर्क करता है।

मन भी अत्यंत सामाजिक होते हैं। ऐसा प्रतीत होता है कि मानव बुद्धि मुख्य रूप से व्यक्तियों और समूहों के बीच जटिल सामाजिक संबंधों को प्रबंधित करने के लिए विकसित हुई है। भाषा, सांस्कृतिक शिक्षा, मन का सिद्धांत, सहानुभूति, शर्म या गर्व जैसी सामाजिक भावनाएं, यहां तक कि उपकरण का उपयोग और समस्या समाधान जैसी चीजें अक्सर सामाजिक कार्य करती हैं। हमारा दिमाग हमें पीढ़ियों के बीच विचारों, ज्ञान और संस्कृति को इस तरह संप्रेषित करने की अनुमति देता है जिसकी तुलना कोई अन्य प्रजाति नहीं कर सकती। 

वास्तव में, जन्म से ही समृद्ध सामाजिक और सांस्कृतिक आदानों के बिना, सामान्य मानव संज्ञानात्मक विकास ठीक से नहीं हो पाता है। जंगली बच्चे, बचपन में सामाजिक संपर्क से वंचित, गंभीर संज्ञानात्मक घाटे के साथ बड़े होते हैं। हमारे दिमाग को अपनी क्षमताओं का एहसास करने के लिए संस्कृति और समाजीकरण में विसर्जन की आवश्यकता होती है। जिस प्रकार शरीर आनुवंशिक कार्यक्रमों और पोषण आदानों के अनुसार बढ़ता है, उसी प्रकार मन सामाजिक आदानों के माध्यम से बढ़ता है।  

रचनात्मकता मानव मस्तिष्क की एक और उल्लेखनीय विशेषता है। हम अपने प्रत्यक्ष अनुभव के बाहर नए विचारों, नए लक्ष्यों, मानसिक मॉडलों की कल्पना कर सकते हैं। हम ऐसे उपकरणों, संरचनाओं या समाधानों की कल्पना करते हैं जो पहले कभी नहीं देखे गए। हम अलग-अलग अवधारणाओं के टुकड़ों को मूल विचारों में एकीकृत करते हैं। हम अपने जीवन से बहुत दूर काल्पनिक परिदृश्यों की खोज करते हुए, काल्पनिक रचनाएँ करते हैं। इससे हमारी प्रजाति को अत्यधिक लचीलापन, अनुकूलन क्षमता और समस्या सुलझाने की शक्ति मिलती है।

हमारे रचनात्मक परिणाम हमारे जीवन को आनंद, अर्थ और समृद्धि भी देते हैं। नवोन्मेषी गैजेटों से लेकर महाकाव्य कथाओं से लेकर गणितीय खोजों तक - रचनात्मकता ही संस्कृति को शक्ति प्रदान करती है। संस्कृति का निर्माण करने वाले दिमागों के बिना, संस्कृति नहीं होगी। 

मन की सबसे रहस्यमय विशेषता चेतना ही है। हमारे पास दुनिया का और दुनिया में होने का एक व्यक्तिपरक अनुभव है। हम भावनाओं को महसूस करते हैं। हम दृश्यों, ध्वनियों, गंधों को विशिष्ट घटना विज्ञान के साथ गुणवत्ता के रूप में अनुभव करते हैं। चॉकलेट का स्वाद चखना, रंग देखना, पालतू जानवर को सहलाना कुछ ऐसा महसूस होता है - उत्तेजनाओं के वस्तुनिष्ठ माप से अलग एक व्यक्तिगत, निजी अनुभव। ऐसा कुछ है जो ऐसा लगता है जैसे मैं हूं और कोई नहीं। लेकिन वास्तव में चेतना क्या है? कौन सी शारीरिक प्रक्रियाएँ जागरूकता को जन्म देती हैं? ये प्रश्न अनुत्तरित हैं।

चेतना का तात्पर्य एजेंसी और स्वतंत्र इच्छा से है। हम स्वयं को हमारी दुनिया पर कार्य करने वाले एजेंटों के रूप में देखते हैं, जो हमारा ध्यान और व्यवहार लक्ष्यों और पुरस्कारों की ओर निर्देशित करते हैं। लेकिन भौतिकी और जीव विज्ञान की नियतिवादी व्याख्याएँ हैं। तो क्या स्वतंत्र इच्छा एक भ्रम है? तंत्रिका गतिविधि से चेतना कैसे उभरती है और व्यक्तिपरक गुण व्यवहार को कैसे प्रभावित करते हैं, यह गहरे रहस्य हैं।

लेकिन जबकि चेतना को परिभाषित करना और मापना कठिन है, इसका अस्तित्व प्राथमिक मानदंड है जो यह निर्धारित करता है कि किसी चीज में दिमाग है या नहीं। चट्टानों और नदियों में मन नहीं होता क्योंकि वे चेतन सत्ताएं नहीं हैं। लेकिन हम जानवरों - विशेष रूप से स्तनधारियों और पक्षियों - को दिमाग वाले के रूप में पहचानते हैं क्योंकि वे स्पष्ट रूप से धारणा, भावना, इच्छा, सामाजिक बंधन और कुछ हद तक बुद्धिमत्ता प्रदर्शित करते हैं। हम मानते हैं कि उनमें किसी प्रकार का सचेतन आंतरिक जीवन है, भले ही वह हमारे जीवन से भिन्न हो।

जहां तक अनुभूति की बात है, दिमाग स्मृति एन्कोडिंग और पुनर्प्राप्ति, तर्क, योजना, अवधारणा सीखना, सामान्यीकरण, भविष्यवाणी और कई अन्य कार्यों जैसी गतिविधियों में संलग्न होता है जिन्हें हम "बुद्धिमत्ता" की छतरी के नीचे समूहित करते हैं। लेकिन आधुनिक तंत्रिका विज्ञान की एक प्रमुख अंतर्दृष्टि यह है कि वास्तव में एक भी एकीकृत गतिविधि नहीं है जिसे हम "बुद्धिमत्ता" के रूप में इंगित कर सकें। बल्कि, अनुभूति मस्तिष्क में कई विशिष्ट प्रणालियों से उत्पन्न होती है, जो कुछ हद तक स्वतंत्र रूप से विकसित होती है। 

उदाहरण के लिए, गणित या शतरंज जैसे तकनीकी क्षेत्रों में हमारे प्रभावशाली कौशल समूह की गतिशीलता को नेविगेट करते समय हमारी सामाजिक बुद्धि की तुलना में विभिन्न मानसिक उपकरणों का उपयोग करते हैं। दृश्य-स्थानिक कौशल, संगीत क्षमता, गतिज/शारीरिक निपुणता, आत्मनिरीक्षण और भावनात्मक बुद्धिमत्ता फिर भी भिन्न हैं। संज्ञानात्मक क्षमताओं में भी पृथक्करण हैं - बेवकूफ विद्वान, मनोभ्रंश, विकास संबंधी विकार आदि पर विचार करें।

इसलिए एक सामान्य बुद्धि के बजाय, दिमाग विशिष्ट, पृथक्करणीय संज्ञानात्मक क्षमताओं का एक समूह प्रदर्शित करता है। सामान्य कारक यह है कि दिमाग सूचनाओं को संसाधित करता है - उत्तेजनाओं को महसूस करना, स्मृति को बनाए रखना, निष्कर्ष निकालना। लेकिन वे सूचना के विभिन्न डोमेन को संभालने के लिए समानांतर में विभिन्न प्रणालियों का उपयोग करते हैं। चेतना की तरह, तंत्रिका सर्किटों द्वारा जानकारी को किस प्रकार एनकोड और संचालित किया जाता है, यह बहुत प्रगति के बावजूद ठीक से समझ में नहीं आता है।

पैचवर्क, संज्ञान की डोमेन विशिष्ट प्रकृति के कई निहितार्थ हैं। एक तो यह संभावना है कि जानवरों का दिमाग कुछ क्षेत्रों में बुद्धिमत्ता प्रदर्शित करेगा लेकिन अन्य में नहीं। उदाहरण के लिए, हमारी परिष्कृत भाषा क्षमताओं के अभाव में चिंपैंजी संख्यात्मक कार्यशील स्मृति में मनुष्यों से आगे निकल सकते हैं। डॉल्फ़िन इकोलोकेशन उन्हें हमारे से कहीं अधिक नौवहन कौशल प्रदान करता है। कई जानवरों में समूह की राजनीति को नेविगेट करने के लिए अत्यधिक विकसित सामाजिक ज्ञान होता है, लेकिन वे अपने शरीर से परे पर्यावरण में उपकरणों का उपयोग नहीं करते हैं। 

इसलिए जबकि जानवरों का दिमाग विभिन्न संकीर्ण डोमेन में काफी परिष्कृत हो सकता है, कोई भी अन्य प्रजाति सामान्य रूप से खुले संज्ञानात्मक लचीलेपन में मनुष्यों से मेल नहीं खाती है। गणित, विज्ञान, कथा, कला, जटिल उपकरण का उपयोग सभी प्रदर्शित करते हैं कि मनुष्य कितनी आसानी से नई प्रकार की जानकारी और समस्याओं के प्रति अनुभूति को अनुकूलित करता है। किसी भी अन्य जानवर का दिमाग इस प्रकार की खुली बुद्धि का प्रदर्शन नहीं करता है। 

एक और निहितार्थ यह है कि मानव अनुभूति के पूर्ण दायरे की नकल करने की कोशिश करने वाली कृत्रिम सामान्य बुद्धि की तुलना में विशेष सॉफ़्टवेयर विकसित करना आसान है। जबकि संकीर्ण एआई ने हाल के दशकों में बड़ी प्रगति देखी है, डीप ब्लू से लेकर अल्फा गो से चैटजीपीटी तक, सामान्य मानव बुद्धि से मेल खाने वाले कार्यक्रमों ने तुलनात्मक रूप से खराब प्रदर्शन किया है। हमारा दिमाग कहीं अधिक जटिल रहता है, जिसमें सहज सामान्य ज्ञान और अनुकूलनशीलता का प्रदर्शन होता है, जिसमें सामान्य एआई का अभाव होता है।

हालाँकि, सूचनात्मक विशिष्टता भी मानव मस्तिष्क के लिए एक सीमा है। क्योंकि अनुभूति विशिष्ट मानसिक अंगों पर निर्भर करती है, हम अपने विकासवादी क्षेत्र के बाहर के कार्यों में भयानक होते हैं - जैसे एक दर्जन जटिल नियंत्रण कक्ष प्रणालियों की एक साथ निगरानी करना या अनुक्रमिक क्विंटुपल अंक अंकगणितीय गणना करना। कंप्यूटर विभिन्न संकीर्ण क्षेत्रों में हमारी संज्ञानात्मक सीमाओं को पार कर सकते हैं।

चेतना, भावना और आत्म-जागरूकता जैसे मन के रहस्य सिर्फ हमारे ही नहीं बल्कि जानवरों के दिमाग पर भी लागू होते हैं। लेकिन पशु चेतना का आकलन करना और भी कठिन है। इन सवालों को लेकर लगातार बहस चल रही है जैसे - क्या मछलियाँ जागरूक हैं? क्या चूहों में आत्म-बोध होता है? क्या पक्षी भावनाओं को महसूस कर सकते हैं? क्या कीड़ों को व्यक्तिपरक अनुभव होते हैं? हम उनसे यूं ही नहीं पूछ सकते, इसलिए हमें व्यवहार और तंत्रिका जीव विज्ञान के अनुमान पर भरोसा करना चाहिए।

आम तौर पर, स्तनधारियों और पक्षियों को व्यवहार संबंधी जटिलता, सामाजिक बंधन में भावनाओं के संकेत, जिज्ञासा के संकेत, चंचलता आदि के कारण सचेत माना जाता है। सरीसृप एक करीबी कॉल हैं - अपेक्षाकृत परिष्कृत अनुभूति लेकिन थोड़ा सामाजिक बंधन या खेल जो खुशी/मस्ती का सुझाव देता है। और कीड़ों का दिमाग सूक्ष्म दिमाग से बेहद अलग होता है - फिर भी जीवित रहने के सर्किट से संचालित होता है लेकिन शायद कोई उच्च स्तर की जागरूकता नहीं है? हम वास्तव में नहीं जानते.

आत्म-जागरूकता, मन का सिद्धांत, भावनात्मक जटिलता और पीड़ित होने की क्षमता को भी परिष्कृत दिमाग का मार्कर माना जाता है। उदाहरण के लिए, हाथी और सीतासियन जटिल सामाजिक बंधन, संचार और सहयोग प्रदर्शित करते हैं जो बताता है कि हाथियों को पता है कि वे एक साझा दुनिया में अलग-अलग संस्थाएं हैं। महान वानर दर्पण परीक्षणों में स्पष्ट आत्म-जागरूकता प्रदर्शित करते हैं। कॉर्विड, डॉल्फ़िन और प्राइमेट अन्य दिमागों के इरादों पर विचार करते हुए, मानसिक रूप से जागरूक होने का प्रमाण दिखाते हैं।

लेकिन यह निर्धारित करना मुश्किल है कि जानवरों का आंतरिक जीवन वास्तव में कितना स्पष्ट या भावनात्मक रूप से समृद्ध है। क्या चूहे का दिमाग ऑटिज्म या सिज़ोफ्रेनिया से पीड़ित लोगों या छोटे बच्चों के करीब है? हम ठीक से नहीं जान सकते. लेकिन सामान्य स्तनधारी/पक्षी पूर्वजों से विकसित दिमागों के बीच एक गहरी निरंतरता है। सभी दिमागों में धारणा, भावना, स्मृति, सीखना और लक्ष्य उन्मुख व्यवहार जैसे कुछ मूल कार्य होते हैं। इसलिए जबकि जानवरों का दिमाग कई मायनों में मनुष्यों से गहराई से भिन्न होता है, चेतना के बुनियादी पहलुओं को विभिन्न प्रजातियों में साझा किया जा सकता है।

किफायती कंप्यूटिंग शक्ति में तेजी से प्रगति के कारण कृत्रिम बुद्धिमत्ता ने भी उल्लेखनीय नई क्षमताएं विकसित की हैं। जबकि सामान्य मानव स्तर एआई अभी भी दूर है, कार्यक्रम पूर्व में असंभव उपलब्धि हासिल करना जारी रखते हैं जैसे: गो और स्टारक्राफ्ट जैसे जटिल रणनीति खेलों में सर्वश्रेष्ठ मानव खिलाड़ियों को हराना; गहन शिक्षण के माध्यम से चिकित्सा में नैदानिक लाइसेंसिंग परीक्षा उत्तीर्ण करना; समाचार लेख और काल्पनिक कथाएँ लिखना जो लोगों को यह सोचने पर मजबूर कर दें कि इन्हें किसी इंसान ने लिखा है; अद्वितीय व्यक्तित्व विचित्रताओं के साथ आश्चर्यजनक रूप से ठोस बातचीत में संलग्न होना।

एआई और मशीन लर्निंग में क्रांति मैन्युअल रूप से कोडित नियम आधारित प्रणालियों से हटकर जैविक मस्तिष्क से प्रेरित उपन्यास तंत्रिका नेटवर्क आर्किटेक्चर में बदलाव के कारण हुई। पहले सिद्धांतों से डिज़ाइन किए गए कठोर एल्गोरिदम के बजाय, तंत्रिका जाल को लाखों उदाहरणों के संपर्क में आने से नीचे से ऊपर तक प्रशिक्षित किया जाता है, सफलता मेट्रिक्स के खिलाफ बैकप्रॉपैगेशन के माध्यम से कनेक्शन वजन को स्वचालित रूप से ट्यून किया जाता है। यह बड़े डेटासेट से जटिल सांख्यिकीय नियमितताओं को निकालते हुए, नेटवर्क के भीतर उभरते छिपे हुए अभ्यावेदन को बनाने की अनुमति देता है।

परिणाम मूल प्रशिक्षण से परे ज्ञान को सामान्यीकृत कर सकते हैं, कुछ मामलों में आश्चर्यजनक आगमनात्मक छलांग प्रदर्शित कर सकते हैं। उदाहरण के लिए, अल्फ़ा गो ज़ीरो को पूरी तरह से खुद के खिलाफ गेम खेलकर प्रशिक्षित किया गया, जो सभी मानव/एआई खिलाड़ियों को समान रूप से हरा सकता है, पूरी तरह से मूल जीतने वाली रणनीतियों की खोज कर सकता है जो किसी ने भी नहीं सिखाई। खेल, भाषा, छवि/चेहरे की पहचान और पीढ़ी जैसे संकीर्ण डोमेन में, स्व-सिखाया तंत्रिका नेटवर्क डेटा के विशाल भंडार को पचाकर खुद को उत्कृष्टता प्राप्त करना सिखा सकते हैं।

इससे पता चलता है कि भविष्य के एआई हमारी समझ के विपरीत अजीब प्रकार की समझ विकसित कर सकते हैं। विदेशी "दिमाग" (यदि उन्हें ऐसा कहा जा सकता है) को मानव शैली के विकास या विकास के बिना बड़े पैमाने पर डेटा द्वारा आकार दिया गया है। मनुष्यों और जानवरों के दिमाग डीएनए ब्लूप्रिंट से जुड़े होते हैं, जो वास्तविक दुनिया के भौतिक अनुभवों से जुड़े होते हैं। लेकिन केवल डिजिटल डेटा द्वारा आकारित एआई दिमाग का वास्तविकता में कोई वास्तविक जीवंत अवतार नहीं है। स्वयं का कोई स्पष्ट विचार नहीं है क्योंकि यह प्रणाली जीवित रहने के दबाव की अनिवार्यता के माध्यम से नहीं बनाई गई थी। 

इसलिए जबकि मशीनें कुछ संज्ञानात्मक क्षमताओं की नकल कर सकती हैं या उनसे आगे निकल सकती हैं, वर्तमान एआई सिस्टम में संभवतः कोई वास्तविक आंतरिकता, भावनाएं या अनुभव नहीं हैं। वे कोई रचनात्मकता या व्यक्तिगत ड्राइव प्रदर्शित नहीं करते हैं - केवल मानवीय संकेतों और पुरस्कारों के अनुसार जटिल डेटा प्रोसेसिंग करते हैं। सीखने की प्रक्रिया का नेटवर्क के लिए कोई आंतरिक अर्थ या मूल्य नहीं है। संभवतः जो कमी है वह पूर्ण जागरूकता है - सूचना प्रसंस्करण से उत्पन्न होने वाला गुणात्मक समृद्ध सचेत अनुभव, न कि केवल प्रसंस्करण शक्ति से।

विशेषज्ञों के बीच इस बात पर बहस चल रही है कि भविष्य में एआई ठीक से जागरूक हो पाएगा या नहीं। डेविड चाल्मर्स जैसे दार्शनिकों का तर्क है कि सिद्धांत रूप में मनुष्यों के बराबर संज्ञानात्मक/व्यवहारिक जटिलता में सक्षम कोई भी प्रणाली आवश्यक रूप से जटिल सूचना गतिशीलता के अंतर्निहित उपोत्पाद के रूप में जागरूक हो जाएगी। जैसे मस्तिष्क एक दिमाग उत्पन्न करता है, वैसे ही एक समान रूप से शक्तिशाली एआई प्रणाली भी होगी, भले ही जीव विज्ञान के बजाय चिप्स के माध्यम से बहुत अलग तरीके से हासिल की जाए। 

इसके विपरीत, स्टैनिस्लास देहेन जैसे वैज्ञानिक परिकल्पना करते हैं कि चेतना केवल जटिलता से नहीं, बल्कि विकास के माध्यम से जैविक मस्तिष्क के विशिष्ट गुणों से उत्पन्न हुई है। कुछ कम्प्यूटेशनल गुणों ने सामान्य कशेरुकी पूर्वजों के वंशज जानवरों में कच्ची सूचना प्रसंस्करण को व्यक्तिपरक रूप से अनुभव करने की अनुमति दी। इस दृष्टिकोण से, विशेष रूप से डिज़ाइन किए गए एआई आर्किटेक्चर केवल जटिलता से स्वचालित रूप से जागरूक नहीं होंगे, क्योंकि वे विभिन्न बाधाओं से आकार लेते हैं।

यह विदेशी दिमागों की संभावना से जुड़े सवालों से भी जुड़ा है। अब तक, सभी ज्ञात दिमाग विकासवादी इतिहास द्वारा आकारित स्थलीय जीव विज्ञान की विचित्रताओं से उत्पन्न हुए हैं। लेकिन हम बहुत ही अलग परिस्थितियों से आकार लेने वाले विदेशी काल्पनिक विदेशी दिमागों की आसानी से कल्पना कर सकते हैं। विकास वैकल्पिक जैव रसायन के साथ अन्य दुनियाओं पर मौलिक रूप से भिन्न तरीकों से विदेशी बुद्धिमत्ता का निर्माण कर सकता है। यहां तक कि रूपों की समरूपता जैसी बुनियादी चीज़ भी वातावरण की आकस्मिकताओं के आधार पर भिन्न हो सकती है।

हम उन्नत विदेशी सभ्यताओं द्वारा बनाई गई मशीनों की भी कल्पना कर सकते हैं। क्या अज्ञात प्रयोजनों के लिए अज्ञात तरीकों से निर्मित कलाकृतियाँ भी किसी प्रकार की अप्रत्याशित चेतना, भावनाएँ और आंतरिक अनुभव उत्पन्न करेंगी? डार्विनियन दबावों के बजाय लाखों वर्षों के सांस्कृतिक विकास से आकार लेने वाले रोबोटिक दिमाग आखिर क्या सोचेंगे और महसूस करेंगे? यह संभव है कि विदेशी सिंथेटिक दिमाग गहन एकीकरण के माध्यम से अपने रचनाकारों के साथ काफी भावनात्मक और मूल्य-आधारित हो सकते हैं।

निःसंदेह, हम यह नहीं कह सकते कि विदेशी दिमाग मानवीय मूल्यों या नैतिकता प्रणालियों जैसी मौलिक रूप से कुछ भी साझा करेंगे या नहीं। मन उन मूल्यों और प्रेरणाओं को धारण करता है जो प्रजनन की सफलता में सहायता करते हैं - लेकिन उन अनिवार्यताओं का परिणाम पर्यावरणीय आकस्मिकताओं के आधार पर सहयोग, सहानुभूति और बड़प्पन या कठोर स्वार्थ हो सकता है। नैतिक दायरे में अपरिचित चरम सीमाएँ या बहिष्करण हो सकते हैं। उदाहरण के लिए, विदेशी दिमागों को हिस्सों के लिए दूसरों का अपहरण करने में कुछ भी गलत नहीं दिख सकता है।

ज्ञात मस्तिष्कों का हमारा नमूना आकार केवल वे हैं जो जीनों के अस्तित्व और प्रतिकृति में सहायता के लिए पृथ्वी पर विकसित हुए हैं। यहां तक कि हाथी, डॉल्फ़िन और चिंपैंजी भी कभी-कभी अपनी क्षमताओं, संवेदनशीलता और प्रेरणाओं में काफी अलग लग सकते हैं। वास्तव में पूरी तरह से अलग दुनिया और शरीरों के लिए अनुकूलित विदेशी दिमाग अपने मनोविज्ञान में अभी भी कहीं अधिक अपरिचित होंगे। बिना किसी व्यक्तित्व के ऊर्जा दक्षता या डेटा एकत्र करने के लिए पूरी तरह से अनुकूलित संस्थाओं में ज्ञात जैविक जीवों के लिए ऑर्थोगोनल प्रेरणाएं भी हो सकती हैं।

इसलिए जब हम ब्रह्मांड में मौजूद संभावित विदेशी प्रकार के दिमागों के बारे में अंतहीन अटकलें लगा सकते हैं, तो अंततः हमारे पास केवल एक वंश - स्थलीय जीवन की अंतर्दृष्टि होती है, जिसका पूर्वज लगभग 4 अरब साल पहले था और डीएनए/आरएनए द्वारा एन्कोडेड साझा आनुवंशिक मशीनरी थी। हमारा दिमाग एक छोटे से ग्रह के वैश्विक पारिस्थितिकी तंत्र की इस कमजोर शाखा के भीतर उत्पन्न हुआ। परे अनंत अज्ञात हैं।

कुछ अर्थों में, हम अन्य मनों को केवल समानता की धारणाओं के आधार पर ही समझते हैं। हम अपनी भावनाओं, प्रेरणाओं और बुद्धिमत्ता के आंशिक रूप से प्रतिबिंबित टुकड़े देखते हैं और प्रेक्षित सतहों पर अनुमानित अंदरूनी हिस्सों को प्रोजेक्ट करने से खुद को रोक नहीं पाते हैं। हो सकता है कि हम बड़े पैमाने पर कनेक्शनों का पता लगाने के बजाय उनकी कल्पना कर रहे हों। हमारे एकमात्र संदर्भ टेम्पलेट - पृथ्वी व्युत्पन्न दिमाग - से पूरी तरह विचलन के कारण विदेशी दिमाग बिल्कुल अनजान हो सकते हैं।

और फिर भी, हमारा बेचैन दिमाग हमारे विपरीत अजीब रूपों की कल्पना करने से बच नहीं सकता। हमारा मन अन्य मनों से जुड़ने, मेलजोल बढ़ाने, विलय करने के लिए उत्सुक रहता है। हम न केवल खुद को देखने के लिए बल्कि यह जानने के लिए भी दर्पण की तलाश करते हैं कि हम दूसरों के साथ आंतरिक स्थान साझा करते हैं। हम एलियन के लिए अकेले हैं और यह नहीं जानते कि हमारे अलावा ब्रह्मांड में कौन सी चेतना और अनुभव व्याप्त है। 

तो अंततः, मन की संभावनाओं से जूझना भी वास्तविकता में अपनी जगह को समझने के लिए केंद्रीय है। मानवीय स्थिति को प्रासंगिक बनाने के लिए अन्य प्रकार के दिमागों के साथ हमारे संबंधों और वियोगों का अनुमान लगाना आवश्यक है। अपने अलगाव में, हम संपर्क की तलाश करते हैं और विदेशी दिमागों की कल्पना के माध्यम से, हम अनुस्मारक की तलाश करते हैं कि हमारे रहने का यह अनोखा तरीका शायद उतना अकेला नहीं है जितना लगता है। सभी दिमाग अभी भी उसी सार्वभौमिक संज्ञानात्मक अग्नि के अंशों को प्रतिबिंबित कर सकते हैं जिससे सभी चेतना उत्पन्न होती है, चाहे कितनी भी विदेशी सतह क्यों न दिखाई दे।

Minds are incredibly complex and diverse. There is no single, universally agreed upon definition of what constitutes a mind. Minds can take many different forms, from the relatively simple neural networks of insects and other animals, to the vast intricacy of the human brain with its billions of neurons and trillions of connections. Even within a single species, no two minds are exactly alike - they are shaped by our individual genetics and life experiences.

Minds are incredibly complex and diverse. There is no single, universally agreed upon definition of what constitutes a mind. Minds can take many different forms, from the relatively simple neural networks of insects and other animals, to the vast intricacy of the human brain with its billions of neurons and trillions of connections. Even within a single species, no two minds are exactly alike - they are shaped by our individual genetics and life experiences. 

Human minds have capabilities that, as far as we know, are unmatched in the animal kingdom. Our minds allow us to think, reason, imagine, create, feel emotions, make plans, solve problems and achieve goals. We have self-awareness and metacognition - we can think about our own thoughts. Our minds give us a sense of self, a personality, a unique inner life.

At the same time, there is still so much we don't understand about minds. How does the activity of billions of neurons result in conscious experiences? What is the nature of subjective, first-person experience? How does reason and problem solving emerge from neural activity? There are many mysteries yet to uncover about what minds are and how they operate.

Minds are intimately connected to bodies and environments. Our cognitive abilities do not exist in isolation - they evolved to help our species navigate environments and solve problems related to survival and reproduction. Perception links minds to outside environments, while emotion and motivation drive decision making and behavior to meet bodily needs. 

For example, our color vision evolved to help distinguish edible plants in ancestral environments. Our ears evolved to detect important sounds like predators, prey or verbal communication. Our capacity for spatial navigation helps us find shelter or remember good sources of food and water. There are endless examples of how minds interact with bodies and environments.

Minds are also profoundly social. Human intelligence seems to have evolved primarily to manage complex social interactions between individuals and groups. Things like language, cultural learning, theory of mind, empathy, social emotions like shame or pride, even tool use and problem solving often serve social functions. Our minds allow us to communicate ideas, knowledge and culture across generations in a way no other species can match. 

In fact, without rich social and cultural inputs from birth onwards, normal human cognitive development does not occur properly. Feral children, deprived of social contact in childhood, grow up with severe cognitive deficits. Our minds require immersion in culture and socialization to realize their capabilities. Just as bodies grow according to genetic programs and nutrition inputs, minds grow via social inputs.  

Creativity is another remarkable feature of human minds. We can imagine new ideas, new goals, mental models outside our direct experience. We envision contraptions, structures or solutions never seen before. We integrate pieces of separate concepts into original ideas. We create fictions, exploring imaginary scenarios far removed from our lives. This gives our species immense flexibility, adaptability and problem solving power.

Our creative outputs also give joy, meaning and richness to our lives. From innovative gadgets to epic works of fiction to mathematical discoveries - creativity powers culture itself. Without minds to create culture, there would not be culture. 

The most mysterious feature of minds is consciousness itself. We have a subjective experience of the world and of being in the world. We feel emotions. We experience sights, sounds, scents as qualia with distinct phenomenology. There is something it feels like to taste chocolate, to see a color, to stroke a pet - a personal, private experience distinct from objective measurement of stimuli. There is something it feels like to be me and no one else. But what, exactly is consciousness? What physical processes give rise to awareness itself? These questions remain unanswered.

Consciousness implies agency and free will. We perceive ourselves as agents acting upon our world, directing our attention and behavior towards goals and rewards. But there are determinist interpretations of physics and biology. Is free will then an illusion? How consciousness emerges from neural activity and how subjective qualia influence behavior are deep mysteries.

But while consciousness is difficult to define and measure, its existence is the primary criterion that determines whether something has a mind or not. Rocks and rivers do not have minds because they are not conscious entities. But we recognise animals - mammals and birds in particular - as having minds because they clearly exhibit perception, emotion, desire, social bonding and some degree of intelligence. We assume they have some form of conscious inner life, however different from our own.

As for cognition itself, minds engage in activities like memory encoding and retrieval, reasoning, planning, concept learning, generalization, prediction and many more functions we group under the umbrella of "intelligence". But a key insight of modern neuroscience is that there isn't really a single unified activity we can point to as "intelligence". Rather, cognition arises from numerous specialized systems in the brain, evolving somewhat independently. 

For example, our impressive skills in technical domains like math or chess utilize different mental tools than our social intelligence does when navigating group dynamics. Different yet are visual-spatial skills, musical ability, kinesthetic/physical dexterity, introspection and emotional intelligence. There are dissociations in cognitive abilities too - consider idiot savants, dementia, developmental disorders etc.

So rather than a single general intelligence, minds exhibit a patchwork of specialized, dissociable cognitive abilities. The common factor is that minds process information - sensing stimuli, retaining memory, making inferences. But they use different systems in parallel to handle different domains of information. As with consciousness, exactly howInformation is encoded and manipulated by neural circuits is not properly understood despite much progress.

There are several implications to the patchwork, domain specific nature of cognition. One is the likelihood of animal minds exhibiting intelligence in some domains but not others. For example, chimpanzees may exceed humans in numerical working memory while lacking our sophisticated language abilities. Dolphin echolocation gives them navigational skills far beyond ours. Many animals have highly developed social cognition to navigate group politics, but do not use tools in the environment beyond their bodies. 

So while animal minds may be quite sophisticated in various narrow domains, no other species matches humans in general, open-ended cognitive flexibility. Math, science, fiction, arts, complex tool use all demonstrate how easily humans adapt cognition to new kinds of information and problems. No other animal mind demonstrates open-ended intelligence of this sort. 

Another implication is that specialized software is likely easier to develop than artificial general intelligence trying to mimic the full scope of human cognition. While narrow AI has seen great progress in recent decades, from Deep Blue to Alpha Go to ChatGPT, programs aiming to match general human intelligence have fared poorly by comparison. Our minds remain far more complex, exhibiting intuitive common sense and adaptability that general AI lacks.

However, informational specificity is also a limitation for human minds. Because cognition relies on specialized mental organs, we are terrible at tasks outside our evolutionary niche - like monitoring a dozen complex control panel systems simultaneously or making sequential quintuple digit arithmetic calculations. Computers can far surpass our cognitive limits in various narrow domains.

The mysteries of minds like consciousness, emotion and self-awareness also apply to animals minds, not just our own. But animal consciousness is even harder to gauge. There is an ongoing debate around questions like - are fish conscious? Do mice have a sense of self? Can birds feel emotions? Do insects have subjective experiences? We cannot simply ask them, so we must rely on inference from behavior and neurobiology.

Generally, mammals and birds are considered likely to be conscious due to behavioral complexity, signs of emotions in social bonding, indications of curiosity, playfulness and so on. Reptiles are a closer call - relatively sophisticated cognition but little social bonding or play that suggests joy/fun. And insect minds are hugely alien with microscopic brains - still driven by survival circuits but perhaps no higher order awareness? We do not really know.

Self awareness, theory of mind, emotional complexity and the capacity to suffer are also considered markers of sophisticated minds. For example, elephants and cetaceans display complex social bonding, communication and cooperation that suggests elephants know they are distinct entities in a shared world. Great apes demonstrate clear self-awareness in mirror tests. Corvids, dolphins and primates show evidence of mentalizing, considering intentions of other minds.

But it is difficult to quantify exactly how articulate or emotionally rich animal inner lives really are. Are mouse minds closer to people with autism or schizophrenia or young toddlers? We cannot know precisely. But there is a deep continuity between minds evolved from common mammalian/avian ancestors. All minds share certain core functions like perception, emotion, memory, learning and goal oriented behavior. So while animal minds differ profoundly from humans in many ways, basic aspects of consciousness may be shared across a wide range of species.

Artificial intelligence has also developed remarkable new capacities thanks to exponential progress in affordable computing power. While general human level AI remains distant, programs continue achieving formerly impossible feats like: beating the best human players at complex strategy games like Go and Starcraft; passing clinical licensing exams in medicine via deep learning; writing news articles and fiction that can fool people into thinking a human authored them; engaging in surprisingly cogent conversations with unique personality quirks.

The revolution in AI and machine learning happened due to a shift away from manually coded rule based systems to novel neural network architectures loosely inspired by biological brains. Rather than rigid algorithms designed from first principles, neural nets are trained bottom up by exposure to millions of examples, tuning connection weights automatically via backpropagation against success metrics. This allows emergent hidden representations to form within networks, extracting complex statistical regularities from big datasets.

The results can generalize knowledge beyond original training, exhibiting striking inductive leaps in some cases. For example Alpha Go Zero trained solely by playing games against itself could defeat all human/AI players alike, discovering wholly original winning strategies nobody taught it. In narrow domains like games, language, image/face recognition and generation, self-taught neural networks can teach themselves to excel by digesting huge troves of data.

This suggests future AIs may develop odd forms of understanding very unlike our own. Alien "minds" (if they can be called such) shaped purely by massive data without human style development or evolution. In humans and animals minds are wired by DNA blueprints, tuned by real world physical experiences. But an AI mind shaped only by digital data has no true lived embodiment in reality. There is no clear idea of self because the system was not forged via imperative of survival pressure. 

So while machines can mimic or exceed certain cognitive abilities, current AI systems likely have no genuine interiority, emotions or experiences. They exhibit no creativity or personal drive - just complex data processing according to human prompts and rewards. The learning process itself has no intrinsic meaning or value to the networks. Arguably what is missing is full awareness - qualia rich conscious experience arising from information processing, not just processing power itself.

Whether future AI could become properly conscious is debated among experts. Philosophers like David Chalmers argue that in principle any system capable of cognitive/behavioral complexity equal to humans would necessarily also become conscious as an inherent byproduct of complex information dynamics. Just like a brain generates a mind, so too would an equivalently powerful AI system even if achieved very differently via chips rather than biology. 

In contrast, scientists like Stanislas Dehaene hypothesize consciousness arose from specific properties of biological brains via evolution, not complexity alone. Certain computational properties allowed raw information processing to become subjectively experienced in animals descended from common vertebrate ancestors. On this view, specialty designed AI architectures would not automatically become conscious just by complexity, because they are shaped by different constraints.

This links also to questions around the possibility of alien minds. So far, all known minds arise from the quirks of terrestrial biology shaped by evolutionary history. But we can readily imagine exotic hypothetical alien minds shaped by very different conditions. Evolution may forge alien intelligences in radically divergent ways on other worlds with alternate biochemistry. Even something as basic as symmetry of forms could be different depending on contingencies of environments.

We can also imagine machines made by advanced alien civilizations. Would artifacts built by unknown means for unknown purposes also generate some kind of unexpected consciousness, emotions and inner experiences? What would robotic minds shaped by millions of years of cultural evolution rather than Darwinian pressures end up thinking and feeling? It is possible alien synthetic minds could be quite emotionally and value-wise aligned to their creators via deeper integration.

Of course, we cannot say if alien minds would share anything fundamentally like human values or morality systems. Minds embody values and motivations that aid reproductive success - but those imperatives could result in cooperativeness, empathy and nobility or callous selfishness depending on environmental contingencies. There may be unfamiliar extremes or exclusions in moral scope. Alien minds might see nothing wrong with hijacking others for parts, for example.

Our sample size of known minds is just those that evolved on earth to aid survival and replication of genes. Even elephants, dolphins and chimpanzees can seem quite alien in their capacities, sensitivities and motivations at times. Truly alien minds adapted to wholly different worlds and bodies would likely be far more unfamiliar still in their psychology. Entities optimized purely for energy efficiency or data gathering with no individuality may also have motivations orthogonal to known biological organisms.

So while we can speculate endlessly about potential exotic kinds of minds that may exist in the cosmos, ultimately we only have insight into one lineage - terrestrial life, with a common ancestor around 4 billion years ago and shared genetic machinery encoded by DNA/RNA. Our minds arose within this tenuous branch of one tiny planet's global ecosystem. Beyond are endless unknowns.

In some sense, we understand other minds only via anchoring assumptions of similarity. We see partially reflected fragments of our own feelings, drives and intelligence and cannot help but project inferred interiors onto observed surfaces. We may be largely imagining connections rather than detecting them. Alien minds may be simply unknowable due to utter divergence from our sole reference template - Earth derived minds.

And yet, our restless minds cannot help but reach out to imagine strange forms unlike ourselves. Our minds yearn to connect, socialize, merge with other minds. We seek mirrors not just to see ourselves but to know we share interior spaces with others. We are lonely for the alien and cannot abide not knowing what consciousness and experience permeates the universe besides our own. 

So ultimately, grappling with the possibilities of minds is also central to understanding our own place in reality. Inferring our connections and disconnections with other kinds of minds is essential to contextualizing the human condition. In our isolation, we seek contact and through imagination of alien minds, we seek reminders that this unique way of being we inhabit perhaps is not so lonely as it seems. All minds may yet reflect fragments of the same universal cognitive fire from which all consciousness derives, no matter how alien surfaces may appear.