దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారి కవితా తాత్పర్యాన్ని, వారి భావప్రపంచాన్ని ఎంతో మనోహరంగా ప్రతిబింబిస్తోంది.ఇదిగో, మీ సందేశాన్ని కొంచెం విస్తరించి, మరింత సౌందర్యభరితంగా, స్మరణార్థకంగా ఇలా కూడా చెప్పవచ్చు:

 దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారి కవితా తాత్పర్యాన్ని, వారి భావప్రపంచాన్ని ఎంతో మనోహరంగా ప్రతిబింబిస్తోంది.

ఇదిగో, మీ సందేశాన్ని కొంచెం విస్తరించి, మరింత సౌందర్యభరితంగా, స్మరణార్థకంగా ఇలా కూడా చెప్పవచ్చు:

దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి జయంతి సందర్భంగా

భావకవితా కల్పవల్లిగా, తెలుగు సాహిత్యంలో లాలిత్య సౌరభాన్ని విరజిమ్మిన మహాకవి శ్రీ దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారికి జయంతి సందర్భంగా హృదయపూర్వక నివాళులు.

ఆయన రాసిన ప్రతి కవితా పంక్తి మన హృదయాల్లోని భావోద్వేగాలను మెల్లగా మెల్లగా మేల్కొలుపుతుంది. ప్రేమ, ప్రకృతి, దేశభక్తి, మానవత — ఏ భావాన్నైనా ఆయన కలమంటే కవిత్వమే అవుతుంది.

ఆయన రచించిన “జయ జయ ప్రియభారత జనయిత్రి” గీతం ప్రతి భారతీయుని రక్తంలో దేశభక్తి ఉప్పొంగించే శాశ్వత గానం. ఆ గీతం వినగానే మన హృదయం తల్లి భారతమాత కౌగిలిలో స్నానంచేసినట్లవుతుంది.

దేవులపల్లి గారు తెలుగు కవిత్వానికి అందించిన భావరస మాధుర్యం, అక్షరాల ఆత్మీయత యుగయుగాల పాటు నిలిచి ఉంటుంది. ఆయన కలం సృష్టించిన పదాల పుష్పగుచ్ఛం ఎప్పటికీ సువాసనగా తెలుగు మనసులలో తారాడుతూనే ఉంటుంది.

శ్రీ దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారు (1897 నవంబర్ 1 – 1980 ఫిబ్రవరి 24) తెలుగు సాహిత్యంలో *“భావకవి”*గా ప్రసిద్ధి చెందిన మహాకవి. ఆయన రచనలు తెలుగు కవిత్వానికి సున్నితమైన భావోద్వేగాలు, లాలిత్యం, సంగీతత మరియు ఆత్మీయతను అందించాయి. ఆయనను “తెలుగు కవిత్వపు కల్పవల్లి” అని పిలుస్తారు.

క్రింద ఆయన ముఖ్య రచనలను, వాటి విశేషాలను వివరిస్తున్నాను:

🕊️ 1. కృష్ణపాక్షం (Krishnapaksham)

ఇది ఆయన అత్యంత ప్రసిద్ధ కవితా సంకలనం.

ప్రేమ, వేదన, విరహం, మనసు లోతుల్లో దాగిన మృదుత్వం ఈ కవితల్లో కనిపిస్తాయి.

ఈ సంకలనంలోని కవితలు సాహిత్యరంగంలో ఒక కొత్త శైలిని పరిచయం చేశాయి.

“భావకవిత్వం” అనే పంథాకు నాంది పలికిన గ్రంథంగా ఇది నిలిచింది.

🌹 2. జయ జయ ప్రియ భారత జనయిత్రి (Jaya Jaya Priya Bharata Janayitri)

ఇది ఆయన రచించిన దేశభక్తి గీతం.

భారత తల్లిని స్తుతిస్తూ, ఆమె మహిమను గేయరూపంలో అద్భుతంగా చిత్రించారు.

ఈ గీతం వింటే మనసు దేశభక్తితో ఉప్పొంగుతుంది.

అనేక సాంస్కృతిక కార్యక్రమాల్లో, విద్యాసంస్థల్లో ఇది గర్వంగా పాడబడుతుంది.

💫 3. తులసిదళం (Tulasi Dalam)

ఇది ఆయన రచించిన ప్రసిద్ధ కవితా నాటకం.

ఇందులో భావోద్వేగం, ఆత్మాన్వేషణ, మానవ మనసు యొక్క క్లిష్టతలను తాత్వికంగా ప్రతిబింబించారు.

ఇది తెలుగు సాహిత్యంలో ఒక మణిహారం లాంటిది.

🌼 4. సవిత (Savitha)

ప్రకృతి, కాంతి, ప్రేమ, మరియు జీవన సమతౌల్యం పై దివ్యమైన ఆలోచనలను వ్యక్తం చేసిన కవితా సంకలనం.

ఇందులోని కవితలు ఆయన లాలిత్యపు చిహ్నంగా నిలిచాయి.

🌿 5. పాతాళభైరవి (Paathalabhairavi)

ఆయన రాసిన ప్రసిద్ధ చలనచిత్ర గీతాలలో ఇది ఒకటి.

దేవులపల్లి గారి పాటలే తెలుగు సినిమాల్లో కవిత్వాన్ని ప్రవేశపెట్టాయి అని చెప్పవచ్చు.

ఆయన రాసిన పాటలు భావవంతంగా, సాహిత్యమయంగా ఉండేవి.

🎶 6. చిత్రలేఖ (Chitralekha)

కవితలతో పాటు ఆయన అనువాదకుడిగానూ ప్రసిద్ధి.

చిత్తశుద్ధి, ఆత్మ, మానవత వంటి అంశాలను సౌందర్యంతో వ్యక్తీకరించారు.

🪔 7. ఇతర రచనలు

మల్లికా మారుతి, మృణాళిని, సంధ్యారాగం, శ్రుతిలయాలు, జయభారతి, సౌందర్యలహరి అనువాదం, గీతగోవిందం అనువాదం, మేఘదూతం అనువాదం, గీతాంజలి అనువాదం వంటి కృతులు ఆయన మేధోశక్తిని, సంగీతాత్మకతను ప్రతిబింబిస్తాయి.

📜 భావకవి యొక్క విశిష్టత

ఆయన కవిత్వం సంగీతానికి దగ్గరగా ఉంటుంది — ప్రతి పదం ఒక స్వరం లా ఉంటుంది.

శబ్దాల వెనుక భావం, భావాల వెనుక తత్త్వం, తత్త్వం వెనుక జీవితం — ఇదే ఆయన కవిత్వం యొక్క సారం.

ఆయన కవితలు మనసు లోతుల్లోని సున్నితత్వాన్ని అక్షరాల రూపంలో నిలిపాయి.

దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారి కవిత్వం తెలుగు సాహిత్యంలో ఒక మధుర గీతం, భావాల సరస్సు, లాలిత్యపు ప్రకాశం.

ఆయన కవితలు, పాటలు, భావాలు ఇప్పటికీ పాఠకుల హృదయాలను తాకుతూనే ఉన్నాయి.

🌿 దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి — జీవిత చరిత్ర (1897–1980)

🏡 జన్మ స్థలం

జననం: నవంబర్ 1, 1897

స్థలం: రామచంద్రపురం గ్రామం, పామర్రు తాలూకా, గుంటూరు జిల్లా (ప్రస్తుతం బాపట్ల జిల్లా), ఆంధ్రప్రదేశ్.

ఆయన తండ్రి పేరు దేవులపల్లి వెంకటరామశాస్త్రి, తల్లి భీమమ్మ.

పండిత వాతావరణంలో జన్మించిన ఆయన చిన్నతనం నుంచే భాష, సంగీతం, కవిత్వం పట్ల మక్కువ కలిగించారు.

🎓 విద్యాభ్యాసం

ప్రాథమిక విద్య రామచంద్రపురంలోనే పూర్తి చేశారు.

తరువాత విజయవాడ, గుంటూరు, మరియు మద్రాస్ (చెన్నై) నగరాల్లో ఉన్నత విద్యను అభ్యసించారు.

ఆయన్ని చిన్నతనంలోనే సంస్కృతం, ఆంగ్లం, తెలుగు, సంగీతం మీద ఆసక్తి ఆకర్షించింది.

ఆంగ్ల సాహిత్యంలోనూ ప్రత్యేక అభిరుచి కలిగి, షెల్లీ, కీట్స్, టెన్నిసన్ వంటి కవుల ప్రభావం ఆయన కవిత్వంపై స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.

💼 ఉద్యోగం & వ్యాపకం

ప్రారంభంలో కొంతకాలం ఉపాధ్యాయుడిగా పనిచేశారు.

తరువాత ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో కూడా ఉద్యోగం చేశారు.

ఆ తర్వాత ప్రభుత్వ సమాచార శాఖలో, మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర సాహిత్య అకాడమీలో సభ్యుడిగా వ్యవహరించారు.

కానీ ఆయన అసలు జీవన ధ్యేయం కవిత్వం.

కవిత్వమే ఆయనకు వృత్తి, కవిత్వమే ఆయనకు పూజ.

✍️ రచనా శ్రీకారం & అభివృద్ధి

చిన్న వయసులోనే కవిత్వం రాయడం మొదలుపెట్టారు.

తొలి కవితలు భారతి, గురజాడ ఆంధ్రపత్రిక, స్వరాజ్య వంటి పత్రికల్లో ప్రచురితమయ్యాయి.

1920లలోనే ఆయన పేరు సాహిత్య వర్గాల్లో ప్రఖ్యాతి పొందింది.

ఆయన కవిత్వం భావనల లాలిత్యం, భాషా మాధుర్యం, సంగీత శ్రావ్యత కలయికగా నిలిచింది.

“కృష్ణపాక్షం” అనే కవితా సంకలనం ఆయన సాహిత్య జీవితానికి పునాది వేసింది.

ఈ సంకలనం ద్వారా ఆయనకు “భావకవి” అనే బిరుదు లభించింది.

తరువాత ఆయన అనువాదాల ద్వారా కూడా తన ప్రతిభను నిరూపించారు — గీతాంజలి, గీతగోవిందం, మేఘదూతం, సౌందర్యలహరి మొదలైనవి.

🎬 సినిమా పాటల రచయితగా

దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారు తెలుగు సినిమాకు లాలిత్యభరితమైన కవిత్వాన్ని తీసుకువచ్చారు.

ఆయన రాసిన పాటలు కేవలం వినోదానికి కాదు, భావజాలానికి మార్గదర్శకాలు.

🎵 ఆయన రచించిన ప్రసిద్ధ చిత్రపాటలు:

1. పాతాళభైరవి (1951)

🎶 "కన్నులార కనులలోన నిలిచే రూపమే"

🎶 "కలలోన విన్నావా కాంతమా"

ఇవి లాలిత్యంతో, శృంగార సౌందర్యంతో ప్రసిద్ధి పొందినవి

2. మల్లేశ్వరి (1951)

🎶 "బ్రతుకే బాట సుత్తి వున్నది"

🎶 "ఇదీ నాట్యమూ మాధురీ"

వీటిలో ఆయన కవిత్వం మరియు సంగీతం మేళవించి అద్భుత కవిగీతాలుగా నిలిచాయి.

3. తెనాలి రామకృష్ణ (1956)

🎶 "నగుమోము గనలేని" (తయారుచేసిన పద్య రూపం ఆధారంగా)

4. అనార్కలి, మాయాబజార్, శ్రీ వేంకటేశ్వర మహాత్మ్యం, పెళ్లి చేసుకోండి వంటి చిత్రాలకు కూడా ఆయన కవితలు లేదా గీతాలు ఇచ్చారు.

ఆయన రాసిన పాటలు కవిత్వంతో కూడిన సంగీత సాహిత్యం — భావం, భాష, సంగీతం మూడు కూడా సమానంగా ప్రస్ఫుటంగా కనిపిస్తాయి.

🕊️ మరణం

ఫిబ్రవరి 24, 1980న ఆయన తుదిశ్వాస విడిచారు.

కానీ ఆయన అక్షరాలు, ఆయన భావాలు, ఆయన స్వరం — ఎప్పటికీ తెలుగు మనసులలో నిలిచి ఉంటాయి.

🌺 సారాంశం

దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి గారు

> “కవిత్వం అనేది మనసు యొక్క స్మృతిగీతం”

అనే భావానికి ప్రాణం పోశారు.

ఆయన సాహిత్యం తెలుగు భాషను మరింత సున్నితంగా, సౌందర్యంగా, సంగీతాత్మకంగా తీర్చిదిద్దింది.

ఆయన రాసిన ప్రతి పదం — ప్రతి పంక్తి — మనసుకు మాధుర్యం నింపుతుంది.