The Lord Who is not Attached to Life
229. 🇮🇳 Nivṛttātmā
Meaning and Significance:
Sanskrit:
"Nivṛttātmā" refers to the soul that has withdrawn from worldly attachments, desires, and worldly affairs.
"Nivṛtti" means returning, turning away, or being detached from worldly desires and vices.
---
Spiritual and Philosophical Significance:
1. Hinduism:
Liberation and the Soul's Freedom:
Nivṛttātmā is the soul that has transcended the bonds of the material world and is no longer influenced by the three gunas (Sattva, Rajas, and Tamas) of nature.
This soul has become one with Brahman and is in a state of Moksha.
Bhagavad Gita (15.20):
"Nivartate swadharmaat tu"
➝ "The soul that follows the path of truth and righteousness is liberated from the bonds of the world."
2. Jainism:
Nivṛttātmā is the soul that has overcome all passions (kashayas) such as ignorance, anger, attachment, and pride and has achieved permanent liberation (Nirvana).
In Jainism, the concept of Nivṛttātmā involves spiritual purification and the realization of oneness with the divine.
3. Buddhism:
The Enlightened Soul:
In Buddhism, Nivṛttātmā is a soul that has escaped the cycle of birth and death (samsara) and attained Nirvana.
This soul lives in a state of right knowledge, right intention, and right action leading to enlightenment.
Dhammapada (Verse 183):
"The one who is free from the attractions of the world is the one who truly understands the nature of existence."
4. Islam and Christianity:
Freedom from Worldly Desires:
In Islam and Christianity, the idea of "Nivṛttātmā" is seen as spiritual purity, complete surrender to God, and detachment from materialism.
Quran (3:14):
"Those who do good deeds and keep themselves away from worldly desires, they are closer to Allah."
Bible (Matthew 6:33):
"But seek ye first the kingdom of God and His righteousness, and all these things shall be added unto you."
---
Importance in Yoga and Spiritual Science:
Balanced Life and Meditation:
Nivṛttātmā is the soul that, through meditation and yoga, becomes detached from external desires and reaches a state of inner peace and surrender.
Chakra Practices:
The balance of the body's chakras and the rejuvenation of energy help the soul become a Nivṛttātmā, achieving freedom from worldly constraints and entering higher spiritual states.
In deep samadhi, the soul is liberated from all attachments.
---
Conclusion:
"Nivṛttātmā" is a soul that has been freed from the physical and mental bindings of the world. It attains the highest spiritual state through meditation, practice, and inner purity.
From a spiritual perspective, the Nivṛttātmā progresses towards Moksha (liberation) and remains in a state of peace, merging with eternal truth and Brahman.
---
Related Verses:
"Ajnanenaavṛtam jñānaṁ tena mūḍho janātmanā." (Bhagavad Gita 5.15)
➝ "The soul that is free from worldly desires and bonds achieves true knowledge and remains in the state of eternal peace."
229. 🇮🇳 निवृत्तात्मा (Nivṛttātmā)
अर्थ और महत्व:
संस्कृत:
"निवृत्तात्मा" का अर्थ है वह आत्मा जो संसार से हटकर, वासना और भोगों से मुक्त हो गई हो।
"निवृत्ति" का अर्थ है वापस लौटना, पलटना या बुराई और विकारों से दूर रहना।
---
आध्यात्मिक एवं दार्शनिक महत्व:
1. हिंदू धर्म:
मोक्ष और आत्मा की मुक्ति:
निवृत्तात्मा वह आत्मा है जो संसार के बंधनों और इच्छाओं से मुक्त हो गई है, जो प्रकृति के तीन गुणों (सत्त्व, रजस, तमस) से परे हो चुकी है।
यह आत्मा ब्रह्म के साथ एक हो चुकी है और मोक्ष की स्थिति में है।
भगवद गीता (15.20):
"निवर्तते स्वधर्मात्तु"
➝ "वह आत्मा जो सत्य और धर्म के मार्ग पर चलती है, उसे संसार के बंधनों से मुक्ति मिलती है।"
2. जैन धर्म:
निवृत्तात्मा वह आत्मा है जो सभी कषायों (अज्ञान, क्रोध, मोह, अहंकार) से मुक्त हो चुकी है और परम निर्वाण प्राप्त कर चुकी है।
जैन धर्म में निवृत्त आत्मा के चरणों में आत्मिक शुद्धि और एकता का अनुभव किया जाता है।
3. बौद्ध धर्म:
निर्वाण प्राप्त आत्मा:
बौद्ध धर्म में निवृत्तात्मा वह है जो संसर चक्र (जन्म-मरण के चक्र) से बाहर निकल चुकी है।
यह आत्मा सम्यक ज्ञान, सम्यक संकल्प, और सम्यक क्रिया के द्वारा निर्वाण की स्थिति में रहती है।
धम्मपद (Verse 183):
"वह व्यक्ति जिसने संसार के सभी आकर्षणों से मुक्ति पा ली, वह सच्चे ज्ञान में स्थित होता है।"
4. इस्लाम और ईसाई धर्म:
सांसारिक इच्छाओं से मुक्ति:
इस्लाम और ईसाई धर्म में "निवृत्तात्मा" की अवधारणा आध्यात्मिक शुद्धता, परमात्मा के प्रति पूर्ण समर्पण और संसार की भौतिकता से परे होने के रूप में देखी जाती है।
कुरान (3:14):
"जो लोग अच्छे कर्म करते हैं और अपने आप को भौतिक इच्छाओं से दूर रखते हैं, वे अल्लाह के करीब होते हैं।"
बाइबल (मत्ती 6:33):
"लेकिन पहले परमेश्वर के राज्य और उसकी धार्मिकता की खोज करो, और यह सब तुम्हें दिया जाएगा।"
---
योग एवं आध्यात्मिक विज्ञान में महत्व:
संतुलित जीवन और ध्यान:
निवृत्तात्मा ध्यान और योग के माध्यम से सभी बाहरी आकर्षणों और इच्छाओं से मुक्त होकर आत्मिक शांति और समर्पण की अवस्था में पहुँचती है।
चक्र साधना:
शरीर के चक्रों का संतुलन और ऊर्जा का पुनर्निर्माण आत्मा को निवृत्त आत्मा बनने में सहायता करता है।
सहज समाधि में प्रवेश कर आत्मा बंधनों से मुक्त हो जाती है।
---
निष्कर्ष:
"निवृत्तात्मा" वह आत्मा है जो संसार के भौतिक और मानसिक बंधनों से मुक्त हो चुकी है। यह आत्मा ध्यान, साधना, और आंतरिक शुद्धता के द्वारा उच्चतम आध्यात्मिक अवस्था प्राप्त करती है।
आध्यात्मिक दृष्टि से, निवृत्तात्मा मोक्ष और शांति की दिशा में प्रगति करती है, जिससे वह शाश्वत सत्य और ब्रह्म से एकाकार हो जाती है।
---
संबंधित श्लोक:
"अज्ञानेनावृतं ज्ञानं तेन मूढो जनात्मना।" (भगवद गीता 5.15)
➝ "जो आत्मा अपनी इच्छाओं और संसार के बंधनों से मुक्त हो जाती है, वह ज्ञान प्राप्त करती है और परम शांति की स्थिति में रहती है।"
229. 🇮🇳 నివృత్తాత్మా
అర్ధం మరియు ప్రాముఖ్యత:
సంస్కృతం:
"నివృత్తాత్మా" అంటే భౌతిక సంబంధాలు, ఇష్టాలు మరియు ప్రపంచీక విధానాల నుండి తప్పుకున్న ఆత్మ.
"నివృత్తి" అనేది ప్రపంచకమైన ఇష్టాలు, కోపాలు, పునరుత్పత్తి నుంచి తప్పడం లేదా విడిపోవడం అని అర్థం.
---
ఆధ్యాత్మిక మరియు తత్వచర్చ ప్రాముఖ్యత:
1. హిందూ ధర్మం:
మోక్షం మరియు ఆత్మ యొక్క విముక్తి:
నివృత్తాత్మా అంటే భౌతిక ప్రపంచం యొక్క బంధాలను అధిగమించి బ్రహ్మతో ఒకతాటిగా విలీనమైన ఆత్మ.
ఇది మోక్షంలో ఉండి, ఇకపై సత్త్వ, రజస్, తమస్ అనే త్రివిధ గుణాల దృష్టి నుంచి విముక్తి పొందినది.
భగవద్గీత (15.20):
"నివర్తతే స్వధర్మాత్ తు"
➝ "సత్యం మరియు ధర్మాన్ని అనుసరించే ఆత్మ ప్రపంచ బంధాల నుండి విముక్తి చెందుతుంది."
2. జైన ధర్మం:
నివృత్తాత్మా అంటే స్వార్థత, కోపం, అనురాగం, అహంకారం వంటి అన్ని ప్యాషన్లను అధిగమించిన ఆత్మ.
ఇది నిర్వాణంలో చేరిన ఆత్మ.
జైన ధర్మంలో నివృత్తాత్మా అనేది ఆధ్యాత్మిక పవిత్రత మరియు పరమాత్మతో ఐక్యత యొక్క అవగాహన.
3. బౌద్ధ ధర్మం:
ప్రకాశిత ఆత్మ:
బౌద్ధ ధర్మంలో నివృత్తాత్మా అంటే జన్మ మరియు మరణం యొక్క చక్రం (సంసార) నుండి విముక్తి పొందిన ఆత్మ.
ఈ ఆత్మ సమాధి స్థితిలో ఉంటూ సాధన, జ్ఞానం, మరియు నిజమైన కార్యం ద్వారా ఉదయం పొందుతుంది.
ధమ్మపద (వర్సు 183):
"ప్రపంచకమైన ఆకర్షణల నుండి విముక్తి పొందిన వ్యక్తి మాత్రమే నిజమైన అస్తిత్వాన్ని అర్థం చేసుకున్నవాడని చెప్పబడింది."
4. ఇస్లామ్ మరియు క్రైస్తవం:
ప్రపంచ వశీకరణ నుండి విముక్తి:
ఇస్లాం మరియు క్రైస్తవంలో, "నివృత్తాత్మా" అనేది ఆధ్యాత్మిక శుద్ధత, సంపూర్ణ సమర్పణ మరియు భౌతికత నుండి విడిపోవడం.
కురాన్ (3:14):
"తగిన మంచిపని చేసినవారు మరియు భౌతిక ఇష్టాలను విడిచిపెట్టి ఉంటే, వారు అల్లా యొక్క దగ్గరికి చేరతారు."
బైబిల్ (మత్తయి 6:33):
"కానీ ముందుగా దేవుని రాజ్యాన్ని మరియు ఆయన ధర్మాన్ని వెతకండి, అప్పుడు ఈ సర్వ విషయాలు మీకు ఇవ్వబడతాయి."
---
యోగ మరియు ఆధ్యాత్మిక శాస్త్రం లో ప్రాముఖ్యత:
సమత balanced జీవితం మరియు ధ్యానం:
నివృత్తాత్మా అంటే మూలాల ఇష్టాల నుండి అప్రవృత్తి చెందిన ఆత్మ, ఇది లోతైన ధ్యానం మరియు యోగం ద్వారా నిత్యశాంతిని పొందుతుంది.
చక్ర సాధనలు:
శరీరంలోని చక్రాల సమతుల్యత మరియు శక్తుల పునరుద్ధరణ ఆత్మను నివృత్తాత్మా గా మారుస్తుంది. ఇది భౌతిక బంధాలను అధిగమించి, ఉన్నత ఆధ్యాత్మిక స్థితులకు చేరుకోవడానికి సహాయపడుతుంది.
సమాధి స్థితిలో, ఆత్మ భౌతిక బంధాల నుండి విముక్తి పొందుతుంది.
---
నివృత్తాత్మా యొక్క తుది అభిప్రాయం:
"నివృత్తాత్మా" అంటే భౌతిక మరియు మానసిక బంధాల నుండి విముక్తి పొందిన ఆత్మ. ఇది ధ్యానం, సాధన మరియు అంతరశుద్ధి ద్వారా మోక్షం (విముక్తి) సాధించి, శాంతిగా ఉండి, శాశ్వత సత్యంతో ఐక్యమవుతుంది.
ఆధ్యాత్మిక పరిప్రేక్ష్యలో నివృత్తాత్మా నిత్య శాంతిలో ఉంచి, బ్రహ్మస్వరూపంలో విలీనమవుతుంది.
---
సంబంధిత శ్లోకాలు:
"అజ్ఞానేనావృత్తం జ్ఞానం tēన మూర్ఘో జనాత్మనా." (భగవద్గీత 5.15)
➝ "నివృత్తాత్మా ఆత్మ ప్రపంచ బంధాలను అధిగమించి, శాశ్వత శాంతిని పొందుతుంది."
No comments:
Post a Comment