16..క్రతు-హర శిఖరి కందుక విహృత్యున్ముఖ జగదరుంటుదజిత హరిదంత దంతురోదంత దశవదన దమన కుశల!"

"క్రతు-హర శిఖరి కందుక విహృత్యున్ముఖ జగదరుంటుదజిత హరిదంత దంతురోదంత దశవదన దమన కుశల!"

ఈ శ్లోకం శ్రీరాముని గొప్పతనం, ఆయన యుద్ధ నైపుణ్యం, ధర్మ మార్గంలో ఉన్నతమైన పాత్రను వర్ణిస్తుంది. ప్రతి పదం శ్రీరాముని అనేక లక్షణాలను ప్రతిబింబిస్తుంది:

క్రతు-హర శిఖరి

1. క్రతు-హర:

"క్రతు-హర" అనగా "క్రతువులను నశింపజేసేవారు." ఇది శ్రీరాముని పవిత్ర లక్షణాలను మరియు ఆయన ద్వారా క్షయించబడే క్రతు (దుర్మార్గాలు) ను సూచిస్తుంది.

2. శిఖరి:

"శిఖరి" అనగా "గొప్ప శిఖరం" లేదా "ఉత్తమమైన శిఖరం." ఇది శ్రీరాముని అత్యున్నత స్థాయిని, ధర్మంలో ఉన్నత స్థానాన్ని సూచిస్తుంది.

కందుక విహృత్యున్ముఖ

3. కందుక విహృత్య:

"కందుక విహృత్య" అంటే "గోపురాన్ని చుట్టి నడచేవారు." ఇది శ్రీరాముని విశ్వవ్యాప్తి మరియు ఆయన ప్రతి విధమైన కష్టాలు, క్షేమాలు, మరియు సకల కాలుష్యాలను తొలగించే సామర్ధ్యాన్ని సూచిస్తుంది.

4. ఉన్ముఖ:

"ఉన్ముఖ" అనగా "పూర్తిగా ముఖం మరియు దృష్టి మళ్ళి తిరుగుతుంది." ఇది భవిష్యత్తులో జాగ్రత్తగా మరియు అపరాధాలకు ఒక గట్టి నిబంధనను తలపిస్తుంది.

జగదరుంటుదజిత హరిదంత దంతురోదంత

5. జగదరుంటుదజిత:

"జగదరుంటుదజిత" అనగా "ప్రపంచాన్ని సంరక్షించే విజయవంతమైన దివ్య విజయాలు." ఇది శ్రీరాముని శక్తి, నియమ మరియు ఆయన విజయం ప్రతిబింబిస్తుంది.

6. హరిదంత దంతురోదంత:

"హరిదంత" అంటే "హరి యొక్క దంతం," మరియు "దంతురోదంత" అంటే "శక్తివంతమైన దంతం". దీనితో, శ్రీరాముని పరాక్రమం మరియు ఆయన శక్తిని ప్రతిబింబించాయి.

దశవదన దమన కుశల

7. దశవదన:

"దశవదన" అనగా "పదమూడు ముఖముల నరబలి దిశా." ఇది శ్రీరాముని యుద్ధంలో మాస్టర్ మాస్టర్‌గా గొప్ప శక్తి మరియు వినమ్రతలు ప్రతిబింబిస్తుంది.

8. దమన కుశల:

"దమన" అనగా "ధార్మిక శక్తి, ధర్మ మార్గంలో శక్తి."

సారాంశం

ఈ శ్లోకం శ్రీరాముని శక్తి, వాలి, గమన శక్తి, మరియు అతిభయంకరమైన మార్గాలను ప్రదర్శిస్తూ, ఆయనను దివ్య మహిమతో ప్రతిబింబిస్తుంది.

"Kratu-hara shikhari kanduka vihṛtyunmukha jagadaruṇṭudajita haridanta danturodanta dashavadhana damana kushala!"

This verse portrays Lord Rama’s supreme qualities, valor, and his divine attributes. It celebrates his power, determination, and his role in restoring righteousness. Let’s break down and translate the meaning of the verse:

Kratu-hara shikhari

1. Kratu-hara:

"Kratu-hara" refers to "the destroyer of rituals" or "the one who dispels evil practices." It emphasizes Lord Rama’s power to overcome and eliminate immoral practices and establish righteousness.

2. Shikhari:

"Shikhari" means "the peak or the summit," symbolizing Lord Rama’s supreme position in the cosmic order and his unparalleled greatness.

Kanduka vihṛtyunmukha

3. Kanduka vihṛty:

"Kanduka vihṛty" refers to "one who is victorious in all directions," or "one who conquers everywhere," symbolizing Lord Rama’s omnipotence and his triumph over all forms of evil.

4. Unmukha:

"Unmukha" means "facing forward," which can symbolize Lord Rama’s relentless pursuit of truth and justice, always moving ahead and never turning back in his mission.

Jagadaruṇṭudajita haridanta danturodanta

5. Jagadaruṇṭudajita:

"Jagadaruṇṭudajita" refers to "the one who is victorious in every battle against the world." It signifies Lord Rama’s victory over both material and spiritual forces, overcoming all obstacles in the world.

6. Haridanta danturodanta:

"Haridanta" refers to "the tusk of the divine," and "danturodanta" refers to "the powerful tusks." This symbolizes the divine weapons and strength Lord Rama wields, capable of overcoming even the most formidable foes.

Dashavadhana damana kushala

7. Dashavadhana:

"Dashavadhana" refers to "the one who has the ability to conquer the ten-faced demon," symbolizing Lord Rama’s victory over Ravana, who is said to have ten heads. It signifies his supreme combat skills and divine power.

8. Damana kushala:

"Damana kushala" refers to "the one who is skilled in subduing and conquering," symbolizing Lord Rama’s ability to suppress evil and restore righteousness with ease.

Summary

This verse extols Lord Rama as a divine figure capable of overcoming all forms of evil and achieving victory in the most challenging circumstances. It highlights his supreme power, divine weaponry, and ability to protect the world from malevolence. Through these qualities, Lord Rama is shown as the ultimate hero, a champion of dharma (righteousness).

"क्रतु-हर शिखरी कंदुक विहृत्युनमुख जगदरण्टुदजित हरिदंत दंतुरोदंत दशवदन दमन कुशल!"

यह श्लोक भगवान श्रीराम के सर्वोत्तम गुणों, वीरता, और उनके दिव्य लक्षणों का वर्णन करता है। यह उनके शक्ति, संकल्प और धर्म की पुनः स्थापना में उनके महत्वपूर्ण योगदान को प्रदर्शित करता है। आइए इस श्लोक को विस्तार से समझते हैं और हिंदी में अनुवाद करते हैं:

क्रतु-हर शिखरी

1. क्रतु-हर:

"क्रतु-हर" का अर्थ है "कुकृत्यों और बुरे आचारों को नष्ट करने वाला," यह भगवान श्रीराम के द्वारा अधर्म को समाप्त करने और धर्म की स्थापना करने की क्षमता को व्यक्त करता है।

2. शिखरी:

"शिखरी" का अर्थ है "उच्चतम शिखर" या "सर्वोच्च स्थान," यह भगवान श्रीराम की सर्वोत्तम स्थिति और उनके अद्वितीय महिमा को दर्शाता है।

कंदुक विहृत्युनमुख

3. कंदुक विहृत्य:

"कंदुक विहृत्य" का अर्थ है "सर्वदिशाओं में विजयी," या "जो सर्वत्र विजय प्राप्त करता है," यह भगवान श्रीराम की सर्वव्यापकता और उनके द्वारा सभी प्रकार के बुरे शक्तियों पर विजय को व्यक्त करता है।

4. उन्मुख:

"उन्मुख" का अर्थ है "सामने की ओर मुख करना," यह भगवान श्रीराम की निरंतर सत्य और न्याय के मार्ग में अग्रसर रहने और कभी भी पीछे न हटने की भावना को दर्शाता है।

जगदरण्टुदजित हरिदंत दंतुरोदंत

5. जगदरण्टुदजित:

"जगदरण्टुदजित" का अर्थ है "जो संसार में हर युद्ध में विजयी होता है," यह भगवान श्रीराम की प्रत्येक शत्रुता पर विजय और दुनिया में अच्छाई की पुनः स्थापना को व्यक्त करता है।

6. हरिदंत दंतुरोदंत:

"हरिदंत" का अर्थ है "दिव्य दांत," और "दंतुरोदंत" का अर्थ है "शक्तिशाली दांत," यह भगवान श्रीराम के दिव्य अस्त्रों और शक्ति को दर्शाता है, जो किसी भी प्रबल शत्रु को नष्ट करने में सक्षम हैं।

दशवदन दमन कुशल

7. दशवदन:

"दशवदन" का अर्थ है "दस मुख वाले राक्षस को हरने वाला," यह भगवान श्रीराम की रावण पर विजय और उनके अद्वितीय युद्ध कौशल को व्यक्त करता है।

8. दमन कुशल:

"दमन कुशल" का अर्थ है "जो दमन करने में निपुण है," यह भगवान श्रीराम की क्षमता को दर्शाता है, जो बुराई को दबाने और धर्म की स्थापना में निपुण हैं।

सारांश

यह श्लोक भगवान श्रीराम को एक दिव्य और अद्वितीय नायक के रूप में प्रस्तुत करता है, जो हर प्रकार की बुराई को नष्ट करने और धर्म की पुनः स्थापना करने में सक्षम हैं। यह उनके दिव्य अस्त्रों, शक्ति और न्याय की ओर निरंतर अग्रसर होने की क्षमता को प्रदर्शित करता है, जो उन्हें हर युद्ध में विजयी बनाती है।