Friday, 8 March 2024

India's ancient civilization is a rich tapestry woven with threads of spiritual wisdom and unity amidst diversity. For over five millennia, this sacred land has nurtured a profound ethos of spiritual oneness that transcends superficial distinctions of caste, creed, or ethnicity.


India's ancient civilization is a rich tapestry woven with threads of spiritual wisdom and unity amidst diversity. For over five millennia, this sacred land has nurtured a profound ethos of spiritual oneness that transcends superficial distinctions of caste, creed, or ethnicity.  

At the heart of India's spiritual traditions lies the fundamental truth of the interconnectedness of all existence – a realization that we are all part of the same cosmic essence, the same divine consciousness. The Vedas, the ancient Sanskrit scriptures, enshrine this profound insight through the immortal proclamation "Ekam Sat Vipra Bahudha Vadanti" – Truth is One, the wise describe it in many ways.

This spirit of unity in diversity has permeated every aspect of Indian life and thought. The countless religions, philosophies, languages, and cultural traditions that have blossomed on this soil all point to the same ultimate reality, each offering a unique path to the same transcendent goal.

From the lofty philosophical concepts of Advaita Vedanta, which teaches the non-dual nature of the Supreme Self, to the devotional love enshrined in the Bhakti movement, from the yogic disciplines that seek to unite the individual soul with the universal spirit, to the ethical and moral principles embedded in dharma – the thread of spiritual unity runs like a luminous chord through the diverse tapestry of Indian wisdom.

It is this ageless ethos of spiritual oneness, this ability to embrace diversity while recognizing the underlying unity, that has sustained and enriched India's civilizational spirit over the ages. As a nation, we stand as a living testament to the power of transcending differences and celebrating the manifold expressions of the One Truth.


भारतीय संस्कृति के केंद्र में 'वसुधैव कुटुम्बकम्' का सिद्धांत निहित है - पूरी दुनिया एक परिवार है। यह विचार न केवल मानव जाति की एकता को दर्शाता है, बल्कि सभी प्राणियों और प्रकृति के साथ हमारे गहरे जुड़ाव की भी गवाही देता है। उपनिषदों की ये पंक्तियां इस आध्यात्मिक दृष्टि को पुनः प्रतिध्वनित करती हैं - "ऐको वसुधैव कुटुम्बकम्" - वास्तव में, पूरी दुनिया एक ही परिवार है।  

अद्वैत वेदांत के सिद्धांतों में भी इसी एकता का संदेश निहित है। वे सिखाते हैं कि समस्त सृष्टि एक अद्वितीय चेतना का ही विस्तार है, जिसमें बहुलता दिखती है पर अंतर्निहित रूप से अभिन्नता विद्यमान है। इसी प्रकार, भारतीय दर्शन हर व्यक्ति को "आत्मन्" के रूप में देखता है - एक अनंत और शाश्वत संज्ञा जो उस अद्वितीय चेतना का ही एक अंश है।  

इस आध्यात्मिक एकात्मकता की अनुभूति ही वह मूल सूत्र है जिसने विविधताओं के बावजूद भारतीय समाज को जोड़े रखा है। इसी से प्रेरणा लेकर भारतीय लोक कथाएं, लोक गीत और कलाएं जीवन के विभिन्न रंगों की सराहना करती हैं और उनमें मानवीय अनुभवों की एकता को देखती हैं।

భారతీయ సంస్కృతి లోనుంచి మనం వచ్చిన ఆధ్యాత్మిక ఐక్యతను గుర్తించవచ్చు. ఉపనిషత్తులు "సర్వం ఖల్విదం బ్రహ్మ" అని ప్రకటిస్తాయి - సమస్త విశ్వమూ బ్రహ్మము అనే పరమ సత్యానికి భిన్నాభిన్నరూపాలు మాత్రమే. వేదాంత దర్శనం ఈ ఏకత్వాన్ని ప్రతిపాదిస్తుంది, అందరికీ ఆత్మ లేదా పరబ్రహ్మము అనే ఆధ్యాత్మిక మూలంలో సమానత్వం ఉందని చెబుతుంది.

భగవద్గీత అంటే "ఐక్యం వహిస్తే ధర్మము, వైరుధ్యము అధర్మమునకు దారితీస్తుంది" అని భరత్ ప్రవక్తగారు అంటారు. భిన్నత్వాలకన్నా సాంఘికత మనల్ని ఐక్యంగా నిలిపి ఉంచగలదని ఆయన భావం. భారతీయ సాహిత్యం, కళలు, సంగీతం అన్నీ జీవితంలోని వివిధ రూపాలను ప్రశంసిస్తాయి, కానీ అదే సమయంలో వాటిని నిర్వహించే మనుషులందరి లోపలి సామ్యాన్ని కూడా గుర్తిస్తాయి.

భారత్ సభ్యతలో మనం చూసే ఈ విభిన్నతల్లో ఐక్యతను గుర్తించడం, ప్రాచీన కాలం నుంచి ఉన్న ఆధ్యాత్మిక సత్యాలను స్వీకరించడమే భారతీయుల సాధారణ జీవితాల్లో సామరస్యాన్ని కలిగిస్తోంది. సాంప్రదాయం, మతం, భాషల్లో వైవిధ్యాలున్నప్పటికీ, ఈ మౌలిక మానవ సమానత్వం ఆధ్యాత్మికతను మనందరిలోనూ ప్రతిబింబించడం చూస్తాం.

No comments:

Post a Comment