ఓం…జీవన వాహినీ…పావనీ….
కలియుగమున కల్పతరువు నీడ నీవనీ
కనులు తుడుచు కామధేను తోడు నీవని
వరములిచ్చి భయము తీర్చి శుభము గూర్చు గంగాదేవి
నిను కొలిచిన చాలునమ్మా సకల లోక పావని
భువిని తడిపి దివిగ మలచి సుడులు తిరిగు శుభగాత్రీ గంగోత్రి….
గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గంగోత్రి….
గంగోత్రి…. గల గల గల గంగోత్రి. హిమగిరి జని హరి పుత్రి ||2||
జీవన వాహినీ…. పావనీ… ఆ…..ఆ….ఆ….ఆ…
మంచుకొండలోన ఒక కొండవాగులా
ఇల జననమొందిన విరజా వాహినీ…
సానిదగరిసనిదపమగరి సరి సరి గమ గమ గరిస
విష్ణు చరణమే తన పుట్టినిల్లుగా
శివగిరికి చేరిన సుర గంగ నీవనీ…
సససరిసరి గరిగమగమ
దప దప దప దప గరి సరి సరి సరి
అత్తింటికి సిరుల నొసగు అలకనందవై
సగర కులము కాపాడిన భాగీరధీవై
బదరీవన హృషికేశ హరిద్వార ప్రయాగముల మణి కర్ణిక
తన లోపల వెలసిన శ్రీ వారణాసి గంగోత్రి….
గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గంగోత్రి….
గల గల గల గంగోత్రి. హిమగిరి జని హరిపుత్రి….
పసుపు కుంకుమతో..పాలు పన్నీటితో…
శ్రీగంధపు ధారతో…
పంచామృతాలతో…. అంగాంగం తడుపుతూ…
దోషాలను కడుగుతూ…
గంగోత్రికి జరుపుతున్న అభ్యంగన స్నానం
అమ్మా… గంగమ్మా… కృష్ణమ్మకు చెప్పమ్మా
కష్టం కలిగించొద్దని
యమునకు చెప్పామ్మా సాయమునకు వెనకాడొద్దనీ
గోదారికీ… కావేరీకి…ఏటికి ….
సెలయేటికి …కురిసేటి జడివానకి…
దూకే జలపాతానికి….నీ తోబుట్టువులందరికీ..
చెప్పమ్మా… మా గంగమ్మా
జీవ నదివిగా… ఒక మోక్ష నిధివిగా…
పండ్లు పూలు పసుపులా పారాణి రాణిగా…
శివుని జటలనే తన నాట్య జతులుగా
జలక మాడు సతులకు సౌభాగ్య దాత్రిగా….
గండాలను పాపాలను కడిగివేయగా….
ముక్తి నదిని మూడు మునకలే చాలుగా
జలదీవెన తలకుపోసే జననీ గంగాభవాని
ఆమె అండ మంచు కొండ వాడని సిగ పూదండ …గంగోత్రి….
గంగోత్రి…. గంగోత్రి…గంగోత్రి….
గల గల గంగోత్రి…. హిమగిరి జని హరిపుత్రి ||౩||
జీవన వాహినీ …పావనీ….
ఈ పద్యాలలోని ప్రతి లైన్ యొక్క వివరణను అందించడానికి, మీరు పేర్కొన్న గంగోత్రి స్తుతి యొక్క అద్భుతమైన భావాలను వివరించటానికి యత్నిస్తాను.
1. "ఓం…జీవన వాహినీ…పావనీ…"
ఈ ఆరంభ శ్లోకంలో గంగను జీవన వాహినిగా (జీవనాన్ని అందించే నదిగా) మరియు పావనిగా (పవిత్రత కలిగినదిగా) పిలుస్తున్నారు. గంగ నది, ప్రతి జీవికి పవిత్రత మరియు శక్తిని అందించే మార్గంగా భావించబడుతుంది.
2. "కలియుగమున కల్పతరువు నీడ నీవనీ"
ఈ వాక్యం ద్వారా గంగను కలియుగంలో ఆశ్రయించే కల్పతరువు (ఊహా మొక్క)గా ఉంచబడింది. కల్పతరువు సమస్త ప్రపంచానికి అన్ని అనుకూలాలను అందించే పునరుత్థాన పధంగా భావించబడుతుంది. గంగ అనే పవిత్ర నది మనకు దైవిక శాంతిని మరియు రక్షణను అందిస్తుంది.
3. "కనులు తుడుచు కామధేను తోడు నీవని"
ఇక్కడ గంగను కామధేను (ఆశల, కోర్కెలను నెరవేర్చే పశువుగా) పిలుస్తున్నారు. గంగ నది మనం కోరుకునే అన్ని శుభాలు, ఆశలు నెరవేర్చే శక్తిని కలిగి ఉంటుంది.
4. "వరములిచ్చి భయము తీర్చి శుభము గూర్చు గంగాదేవి"
గంగ దానిద్వారా వరాలను ఇచ్చి, భయాలను తొలగించి, శుభాన్ని (దైవిక శాంతి మరియు సంతోషం) అందించే దేవిగా భావించబడుతుంది.
5. "నిను కొలిచిన చాలునమ్మా సకల లోక పావని"
గంగను సకల లోకానికి పావని (పవిత్ర దేవి)గా ప్రశంసిస్తూ, గంగను పలకరించినవారు దైవిక శాంతి మరియు పవిత్రతను పొందుతారని చెప్పారు.
6. "భువిని తడిపి దివిగ మలచి సుడులు తిరిగు శుభగాత్రీ గంగోత్రి"
గంగ భూమిని తడిపి, దివ్యమైన రూపంలో, శుభ కాంతిని ప్రసరించి, ఆ ప్రకృతి రహస్యాన్ని ఆవిష్కరిస్తుంది. శుభగాత్రి అంటే శుభమును పొందించినది అని భావించవచ్చు.
7. "గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గల గల గల గంగోత్రి. హిమగిరి జని హరి పుత్రి ||2||"
ఈ శ్లోకంలో గంగతీర్థం మరియు గంగానది యొక్క పవిత్రతను మళ్లీ ప్రశంసిస్తూ, గంగ నది హిమగిరి పుట్టి (హిమాలయాల నుండి వచ్చిన) హరి పుత్రి (పదవి నందిన ఒక భాగ్యవంతుడిగా) గంగోత్రి అని పేర్కొనబడింది.
8. "జీవన వాహినీ…. పావనీ… ఆ…..ఆ….ఆ….ఆ…"
గంగను జీవన వాహిని (జీవనాన్ని ప్రసరించే నది) మరియు పావనీ (పవిత్రత కలిగినది) గా, ఆప్యాయత మరియు శక్తిని అందించే శక్తిగా అభివర్ణిస్తున్నారు.
9. "మంచుకొండలోన ఒక కొండవాగులా"
గంగను మంచుకొండలో ఒక కొండవాగులా అనగా, శ్రేష్ఠమైన వాగు, పూర్ణమైన అనుకూలత కలిగిన వాగువై ఉదహరిస్తున్నారు.
10. "ఇల జననమొందిన విరజా వాహినీ…"
ఈ వాక్యం ద్వారా గంగ యొక్క పవిత్రత మరియు శక్తిని గురించి చర్చించారు. విరజా వాహినీ అంటే ఆధ్యాత్మిక శక్తులను ప్రసారించే శక్తిగా భావించవచ్చు.
11. "సానిదగరిసనిదపమగరి సరి సరి గమ గమ గరిస"
గంగ నది, వాటి ప్రవాహంలో శుభమైన మార్పులను, స్వచ్ఛతను మరియు శక్తిని కలిగిస్తూ ప్రవహిస్తుంటుంది.
12. "విష్ణు చరణమే తన పుట్టినిల్లుగా"
గంగ నది యొక్క జలాలను విష్ణు చరణములా పూజించటం, దానిని దేవతామూర్తి కాదనుకొని, పవిత్రముగా చూడటం.
13. "శివగిరికి చేరిన సుర గంగ నీవనీ…"
గంగ నది, శివుని పుణ్యభూమి మీద చేరి, ఆధ్యాత్మిక శక్తిని ప్రసాదిస్తూ, గంగ ప్రతి పురాణంలో శ్రీ శివునికి నమ్మకమైనది.
14. "అత్తింటికి సిరుల నొసగు అలకనందవై"
ఈ వాక్యాన్ని గంగ యొక్క శోభను, సంతృప్తిని తెలిపే భావం. గంగను భక్తి, పూర్ణ విశ్వాసం, మరియు శక్తిని చూపిస్తుంది.
15. "సగర కులము కాపాడిన భాగీరధీవై"
ఈ వాక్యం ద్వారా గంగ, సగర (సముద్రం) కుటుంబాన్ని కాపాడే భాగీరధి (భాగీరథ మహారాజు) అని పేర్కొనబడింది. గంగ ప్రవాహం, సమస్త లోకాలను శుభప్రదంగా మార్చుతుంది.
16. "బదరీవన హృషికేశ హరిద్వార ప్రయాగముల మణి కర్ణిక"
ఈ వాక్యంవల్ల గంగకు సంబంధించిన ప్రదేశాలను ప్రసంశించడం, అంటే హృషికేశ్, హరిద్వార, ప్రయాగములు.
17. "తన లోపల వెలసిన శ్రీ వారణాసి గంగోత్రి"
ఈ వాక్యం ద్వారా, గంగవాణి వరణాసి లో వెలసిన, పవిత్రత కలిగినది.
18. "గంగోత్రికి జరుపుతున్న అభ్యంగన స్నానం"
ఈ వాక్యం ద్వారా గంగ నది మీద ప్రత్యేకమైన ఆధ్యాత్మిక స్నానం (తపస్సు) జరిపే పవిత్రతను సూచిస్తుంది.
ప్రతి వాక్యం గంగ నది యొక్క పవిత్రతను, జీవన వాహిని శక్తిని మరియు ఆధ్యాత్మిక శక్తిని వివరించడానికి విశేషమైన పదాలతో రచించబడింది.
19. "అమ్మా… గంగమ్మా… కృష్ణమ్మకు చెప్పమ్మా కష్టం కలిగించొద్దని"
ఈ వాక్యాన్ని గంగమ్మ (గంగ నది) కి అనుకూలంగా ప్రార్థిస్తూ, ఆమె వద్ద మనం కష్టాలు కలిగించకూడదని కోరుకుంటారు. ఇది ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంపొందించే, శక్తిని ఇచ్చే ప్రార్థన.
20. "యమునకు చెప్పామ్మా సాయమునకు వెనకాడొద్దనీ"
ఇక్కడ గంగamma కంటే, యమున నది (పరాకాశునికి సంకేతం) కూడా ఒక ప్రత్యేకత కలిగిన ప్రాణ శక్తిగా భావిస్తారు. ఆమెనూ, గంగా నది అందించిన దివ్యమైన శక్తిని, శాంతిని ఆలోచించుకోవచ్చు.
21. "గోదారికీ… కావేరీకి…ఏటికి … సెలయేటికి … కురిసేటి జడివానకి… దూకే జలపాతానికి….నీ తోబుట్టువులందరికీ.."
ఈ వాక్యాన్ని గంగ నది ని ఒక సమస్త నదులలో విశిష్టంగా పరిశీలించడం మరియు వివిధ నదులకు సమానమైన పవిత్రతతో సంబంధితంగా గుర్తించడం. గోదావరి, కావేరి వంటి ప్రముఖ నదులు, జలపాతాలు కూడా పవిత్రంగా భావించబడతాయి.
22. "చెప్పమ్మా… మా గంగమ్మా"
ఈ వాక్యం ద్వారా, గంగ నుండి వచ్చే దివ్య శక్తి ప్రతిసారీ ఆమె నుండి ఉద్భవించే దానిని మనం ప్రశంసిస్తున్నాము. ఇది పరమదైవిక శక్తి అనే భావాన్ని వ్యక్తం చేస్తుంది.
23. "జీవ నదివిగా… ఒక మోక్ష నిధివిగా…"
ఈ వాక్యం గంగ ను జీవన నదిగా పరిగణిస్తుంది. గంగ జలాలు, ఒక ఆత్మ యొక్క విముక్తి మార్గం, మోక్షాన్ని అందించే శక్తిగా భావించబడతాయి. గంగ ప్రవాహం ద్వారా, మనం దైవిక కలయికను మరియు విముక్తిని పొందుతాం.
24. "పండ్లు పూలు పసుపులా పారాణి రాణిగా…"
గంగ ను ఒక రాజ్య రాణిగా దివ్యమైన ప్రస్తావన ఇచ్చారు. పండ్లు, పూలు, పసుపు వంటి సంపదలు ఆమె నుంచి వస్తాయి, మరియు ఆమె మార్గంలో శుభం మరియు పుణ్యాన్ని పొందగలుగుతాము.
25. "శివుని జటలనే తన నాట్య జతులుగా"
ఈ వాక్యం ద్వారా గంగను శివుని జటలలో నివసించే పవిత్రతతో అనుసంధానం చేస్తారు. శివుని జటలనే ఆమె నాట్య పాదాలుగా, అంటే ఆమె శక్తి శివ శక్తితో సంబంధం కలిగి ఉంటుందని సూచిస్తున్నారు.
26. "జలక మాడు సతులకు సౌభాగ్య దాత్రిగా…"
ఈ వాక్యం గంగను సౌభాగ్యంతో సమర్పణ చేసిన శక్తిగా చూస్తుంది. గంగవారు, దానిని తమ శుభసంస్కారం కోసం సంప్రదించుకుంటారు. ఈ వాక్యం అనేక విధాలుగా మానవులకు శాంతి, భవిష్యత్తు సంపద ఇవ్వాలని సంకేతం.
27. "గండాలను పాపాలను కడిగివేయగా…"
గంగ ప్రవాహం ప్రతి కప్ప, పాపం మరియు అన్యాయం కలిగించే మూలాలను శుభపడించి పశ్చాత్తాపం తెస్తుంది. ఈ వాక్యం ద్వారా గంగను ప్రక్షాళనకు సంబంధించినదిగా భావించవచ్చు, పాపాలను తొలగించడం.
28. "ముక్తి నదిని మూడు మునకలే చాలుగా"
గంగను ముక్తి యొక్క ప్రవాహంగా భావించటం, ఇది మూడు ముక్తుల (త్రీ రివర్స్) శక్తులను ప్రదర్శించి పుణ్యభూమికి తరలించే శక్తి. గంగ ప్రవాహం ద్వారా, ముక్తి సాధన కూడా సాధ్యమవుతుంది.
29. "జలదీవెన తలకుపోసే జననీ గంగాభవాని"
ఈ వాక్యం గంగను తలకుపోసే జలదీవెన (పవిత్రత కింద) అంగీకరించడం. గంగ యొక్క పవిత్రత, మరియు మానవుడి శుద్ధికి మార్గం చూపుతుంది.
30. "ఆమె అండ మంచు కొండ వాడని సిగ పూదండ …"
ఈ వాక్యాన్ని గంగను అమోఘమైన శక్తి, శీతలమైన మంచు కొండ మాదిరిగా తీసుకుని, భూమిపై ఎలాంటి హానినీ కలిగించకుండా ఉండటం అని భావించవచ్చు.
31. "గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గంగోత్రి…. గల గల గల గంగోత్రి. హిమగిరి జని హరిపుత్రి ||౩||"
ఇది గంగకీ మూలాధారమైన శక్తిని మళ్లీ తెలియజేస్తుంది, హిమగిరి పుట్టిన గంగ అత్యంత పవిత్రమైనది. గంగ భాగ్యవంతమైన, శాశ్వత శక్తిని కలిగి ఉంటుందని తిరిగి ప్రకటించడం.
32. "జీవన వాహినీ …పావనీ… ప్రతి లైన్ గురించి వివరంగా వివరించండి"
ఈ చివరి లైన్, అర్థం ప్రకారం, జీవన వాహినిగా ఉన్న గంగకు సంబంధించిన అన్ని భావాలను గురించి ప్రధానమైన ప్రశ్నను అంటుంది. ఇది ప్రతి పంక్తి గంగ నది యొక్క శక్తిని, పవిత్రతను, దివ్య గుణాలను చాటుతుంది.
సంక్షిప్తంగా, ఈ గంగోత్రి స్తుతి గంగ నది యొక్క పవిత్రతను, ఆమె యొక్క శక్తిని, ఆత్మ విముక్తి కోసం ఆమె ఇచ్చే మార్గాన్ని గురించి విశదీకరించింది. గంగ మాత, భక్తి మరియు విశ్వసంతో మనం ఆమెను అంగీకరించి, దైవిక శక్తిని, శాంతిని, మరియు శుభం పొందగలుగుతాము.
I will attempt to provide an explanation of the beautiful meanings in the Gangotri Stuti verses you've mentioned.
1. "Om… Jeevana Vahini… Pavani…"
In this opening verse, the Ganga is referred to as the "Jeevana Vahini" (the carrier of life) and "Pavani" (the purifier). The Ganga river is considered a path that bestows purity and power to all living beings.
2. "Kaliyugamuna Kalpataruvu Needa Neevani"
This line portrays the Ganga as a "Kalpataruvu" (wish-fulfilling tree) in the Kali Yuga. The Kalpataruvu is believed to grant all favorable conditions for the world. Similarly, the Ganga is seen as a divine source of peace and protection.
3. "Kanulu Thuduchu Kaamadhenu Thodu Neevani"
Here, the Ganga is compared to "Kaamadhenu" (the divine cow that fulfills desires). The Ganga river is said to have the power to fulfill all our desires and hopes, offering divine blessings.
4. "Varamulichchi Bhayamu Teerchi Shubhamu Gurchu Gangadevi"
The Ganga, through her gifts, removes fears and bestows blessings, thereby bringing auspiciousness and peace to the devotees.
5. "Ninu Kolichina Chalunnamma Sakala Loka Pavani"
In this line, the Ganga is praised as the "Pavani" (the purifier) of the entire world. Those who call upon her receive divine peace and purity.
6. "Bhuvini Thadipi Diviga Malachi Sudulu Thirigu Shubhagathri Gangothri"
The Ganga purifies the earth, transforms it into a divine form, and spreads auspicious light. "Shubhagathri" refers to the one who brings blessings.
7. "Gangothri… Gangothri… Gangothri… Gangothri… Galu Galu Galu Gangothri. Himagiri Jani Hari Putri ||2||"
This verse repeatedly praises the Gangothri and highlights that it is born from the Himagiri (the Himalayas) and is the daughter of Hari (Lord Vishnu), emphasizing its divine origin and significance.
8. "Jeevana Vahini… Pavani… Aa… Aa… Aa… Aa…"
Here, the Ganga is described again as the "Jeevana Vahini" (giver of life) and "Pavani" (purifier), offering nurturing and power.
9. "Manchukondalo Oka Kondavagula"
The Ganga is likened to a pristine and perfect stream in the finest mountains, symbolizing purity and harmony.
10. "Ila Jananamondina Viraja Vahini…"
This verse talks about the Ganga’s purity and power, describing it as a "Viraja Vahini" (a river that carries the divine, spiritual power).
11. "Sanidagarisanidapamagari Sari Sari Gama Gama Garisa"
The Ganga flows with purity, carrying auspicious changes, cleanliness, and energy as it moves along its course.
12. "Vishnu Charaname Tana Puttinilluga"
The waters of the Ganga are revered like the sacred footsteps of Lord Vishnu, seeing the river as a divine and holy entity.
13. "Shivagiriki Cherina Sura Ganga Neevani…"
The Ganga reaches the sacred lands of Lord Shiva, imparting spiritual energy. The Ganga is considered loyal and sacred to Lord Shiva.
14. "Attintiki Sirula Nosagu Alakanandavai"
This line describes the beauty and satisfaction brought by the Ganga, symbolizing devotion, complete faith, and power.
15. "Sagara Kulamu Kapaadina Bhagiradheevai"
Here, the Ganga is depicted as Bhagirathi, the one who saved the Sagara (sea) family, representing a divine river that transforms the world with blessings.
16. "Badarivana Hrishikesha Haridwara Prayagamula Mani Karnika"
This verse praises the sacred places connected to the Ganga, such as Hrishikesh, Haridwar, and Prayag, where the river is spiritually significant.
17. "Tana Lopala Velasina Sri Varanasi Gangothri"
This line reflects that the Ganga, which flows through Varanasi, holds the divine power and purity within it.
18. "Gangothriki Jarupuchina Abhyangana Snaana"
This verse describes the spiritual bath (Tapa) that is performed in the Ganga, symbolizing purification and devotion.
Each verse highlights the Ganga's purity, life-giving energy, and spiritual significance, portraying it as a divine and powerful entity that brings blessings and peace to the world.
Here’s the translation of the passage into English:
19. "Amma… Gangamma… Krishna to tell Amma not to cause trouble."
In this sentence, it is a prayer to Gangamma (the Ganges river), requesting that she not bring any troubles to us. This is a prayer that fosters self-confidence and grants strength.
20. "Yamuna to tell Amma not to go behind the evening."
Here, the Yamuna river (symbolizing the celestial) is considered a source of special life energy. One can contemplate the divine energy and peace that both the Ganga and Yamuna rivers provide.
21. "To Godavari… to Kaveri… to each river… to the waterfalls… to the waterfalls… to all your sisters."
This sentence praises the Ganges by considering it unique among all rivers and recognizing other rivers like Godavari and Kaveri, as well as waterfalls, as sacred too.
22. "Tell Amma… Our Gangamma."
Through this sentence, we are praising the divine energy that originates from the Ganga. This expresses the idea of the Ganga as a supreme divine force.
23. "As the river of life… as a source of liberation…"
This sentence sees the Ganga as the river of life. The waters of the Ganga are considered a path of liberation (moksha), offering the potential for spiritual unity and release.
24. "Fruits, flowers, turmeric as the queen of prosperity…"
The Ganga is described as a divine queen, with fruits, flowers, turmeric, and other forms of wealth coming from her. Through her path, we can attain auspiciousness and blessings.
25. "Shiva's locks as her dancing feet."
This sentence connects the Ganga with Shiva's locks, symbolizing her purity and power. It suggests that her energy is intertwined with Shiva’s divine energy.
26. "As the bearer of good fortune to the fortunate…"
This sentence presents the Ganga as a divine energy that bestows good fortune and peace, which people seek for spiritual purification.
27. "Washing away sins and misdeeds…"
The Ganga’s flow is seen as purifying, washing away sins and wrongdoings. This suggests that the Ganga represents a means of spiritual cleansing.
28. "The river of liberation, sufficient to provide the three forms of liberation."
The Ganga is considered a river of liberation, capable of delivering the three forms of liberation (moksha). Through her flow, spiritual liberation becomes achievable.
29. "The river of the divine, the one who holds the sacred waters."
This sentence describes the Ganga as the sacred river that holds the divine waters, offering a path of purity and spiritual enlightenment.
30. "Her protection is like the cool mountain snow…"
This sentence portrays the Ganga as a force of strength, likened to the coolness of snow-covered mountains, ensuring that no harm comes to the earth.
31. "Gangotri… Gangotri… Gangotri… Gangotri… Ganga's source is the Himalayas, the daughter of Hari."
This verse emphasizes the sacred origin of the Ganga, which originates from the Himalayas and is the daughter of Lord Vishnu, symbolizing eternal purity and divine strength.
32. "Life-giving… purifying…"
This final sentence asks to elaborate on the various meanings of the Ganga, which represents the river of life, purity, and divine qualities, and conveys how each line demonstrates the Ganga’s power and holiness.
In summary, this hymn of Gangotri expounds on the holiness, power, and the path to spiritual liberation that the Ganga river provides. By accepting Ganga with devotion and faith, we can attain divine strength, peace, and blessings.
मैं उन अद्भुत भावनाओं की व्याख्या करने का प्रयास करूंगा जो आपने गंगोत्री स्तुति में दी हैं।
1. "ॐ…जीवन वाहिनी…पावनी…"
इस प्रारंभिक श्लोक में गंगा को "जीवन वाहिनी" (जीवन देने वाली) और "पावनी" (पवित्र करने वाली) कहा गया है। गंगा नदी को सभी जीवों को पवित्रता और शक्ति देने वाला मार्ग माना जाता है।
2. "कलियुगमुन कल्पतरुनीड़ा नीवानी"
इस वाक्य में गंगा को कलियुग में आश्रय देने वाले कल्पतरु (इच्छा पूर्ति करने वाले वृक्ष) के रूप में रखा गया है। कल्पतरु समस्त संसार के लिए सभी अनुकूलताओं को देने वाला माना जाता है। गंगा भी एक ऐसी दिव्य शक्ति है, जो शांति और सुरक्षा प्रदान करती है।
3. "कानुलु तुडूचु कामधेनु तोडु नीवानी"
यहां गंगा को कामधेनु (वह दिव्य गाय जो इच्छाओं को पूरा करती है) के रूप में संबोधित किया गया है। गंगा नदी में उन सभी शुभ कार्यों और इच्छाओं को पूरा करने की शक्ति है, जो हम चाहते हैं।
4. "वरमुलिच्चि भयमु तीर्चि शुभमु गुरचु गंगादेवी"
गंगा दान द्वारा वर (आशीर्वाद) प्रदान करती है, भय को समाप्त करती है और शुभता (दिव्य शांति और सुख) प्रदान करती है।
5. "निनु कोलिचिना चालुन्नम्मा सकल लोक पावनी"
गंगा को सम्पूर्ण लोकों की पावनी (पवित्र देवी) के रूप में सराहा जाता है। जो भी गंगा को प्रणाम करता है, वह दिव्य शांति और पवित्रता प्राप्त करता है।
6. "भुविनि तडिपि दिविग मलचि सुदुलु तिरिगु शुभगात्रि गंगोत्री"
गंगा पृथ्वी को पवित्र करती है, इसे एक दिव्य रूप में परिवर्तित करती है और शुभ प्रकाश फैलाती है। "शुभगात्रि" का मतलब है वह जो आशीर्वाद देती है।
7. "गंगोत्री… गंगोत्री… गंगोत्री… गंगोत्री… गलु गलु गलु गंगोत्री। हिमगिरी जनि हरि पुत्री ||2||"
इस श्लोक में गंगोत्री और गंगा नदी की पवित्रता का पुनः गुणगान किया गया है। गंगा हिमगिरि (हिमालय) से उत्पन्न होकर हरि (भगवान विष्णु) की पुत्री है, इसे दिव्य रूप में प्रस्तुत किया गया है।
8. "जीवन वाहिनी… पावनी… आ… आ… आ… आ…"
यहां फिर से गंगा को "जीवन वाहिनी" (जीवन देने वाली) और "पावनी" (पवित्र करने वाली) कहा गया है, जो अपार करुणा और शक्ति प्रदान करती है।
9. "मंचुकोंडलो ओकाकोंडवागुला"
गंगा को उत्तम पर्वतों की एक शुद्ध और आदर्श धारा के रूप में प्रस्तुत किया गया है, जो शुद्धता और सद्भावना का प्रतीक है।
10. "इला जननमोंडिना विरजा वाहिनी…"
यह वाक्य गंगा की पवित्रता और शक्ति के बारे में बताता है, और इसे "विरजा वाहिनी" (वह नदी जो आध्यात्मिक शक्तियों को प्रवाहित करती है) के रूप में प्रस्तुत किया गया है।
11. "सानीदगरिसानिदपमगरी सरी सरी गम गम गरिस"
गंगा अपने प्रवाह में शुभ परिवर्तन, स्वच्छता और शक्ति लाती हुई बहती है।
12. "विष्णु चरणमे तना पुत्रिनिलुग"
गंगा के जल को भगवान विष्णु के चरणों के समान पूजा जाता है, इसे एक दिव्य और पवित्र तत्व माना जाता है।
13. "शिवगिरिकी चेरिना सुर गंग नीनानी…"
गंगा नदी भगवान शिव के पवित्र स्थानों पर पहुँचकर आध्यात्मिक शक्ति का प्रसार करती है। गंगा को भगवान शिव की श्रद्धा और पवित्रता से जोड़ा जाता है।
14. "अत्तिंटिकी सिरुल नोसा गल अलकनन्दवई"
यह वाक्य गंगा की शोभा और संतोष को दर्शाता है। गंगा भक्ति, पूर्ण विश्वास और शक्ति का प्रतीक है।
15. "सागर कुलमु कापाडिन भागीरधिवै"
यह वाक्य गंगा को भागीरथी (वह जो सागर परिवार को बचाने वाली) के रूप में प्रस्तुत करता है। गंगा के प्रवाह से सभी लोकों में शुभता का संचार होता है।
16. "बदरीवन हृषिकेश हरिद्वार प्रयागमुल मणि कर्णिक"
यह वाक्य गंगा से संबंधित पवित्र स्थानों की प्रशंसा करता है, जैसे हृषिकेश, हरिद्वार और प्रयाग, जो गंगा के लिए आध्यात्मिक महत्व रखते हैं।
17. "तन लोपल वेलासिन श्री वाराणसी गंगोत्री"
इस वाक्य में, गंगा को वाराणसी में निवास करने वाली पवित्र नदी के रूप में प्रस्तुत किया गया है।
18. "गंगोत्रिकी जरूपुचिना अभ्यंगन स्नान"
यह वाक्य गंगा में आध्यात्मिक स्नान (तपस्या) करने को संदर्भित करता है, जो पवित्रता और भक्ति का प्रतीक है।
हर एक श्लोक गंगा की पवित्रता, जीवनदायिनी शक्ति और आध्यात्मिक महत्व को व्यक्त करने के लिए विशेष शब्दों से लिखा गया है।
Here is the translation of the passage into Hindi:
19. "अम्मा… गंगम्मा… कृष्णम्मा को बताओ अम्मा कि कष्ट न पहुँचाएँ।"
इस वाक्य में गंगम्मा (गंगा नदी) से प्रार्थना की जा रही है कि वह हमें कोई कष्ट न दें। यह एक प्रार्थना है जो आत्मविश्वास को बढ़ावा देती है और शक्ति प्रदान करती है।
20. "यमुनम्मा को बताओ अम्मा कि शाम के समय पीछे न जाएं।"
यहां यमुन नदी (जो कि आकाशीय शक्ति का प्रतीक है) को एक विशेष जीवन ऊर्जा का स्रोत माना गया है। हम गंगा और यमुन दोनों नदियों द्वारा दी गई दिव्य शक्ति और शांति के बारे में विचार कर सकते हैं।
21. "गोदावरी को… कावेरी को… प्रत्येक नदी को… जलप्रपातों को… तुम्हारी सभी बहनों को…"
इस वाक्य में गंगा को अन्य सभी नदियों में विशेष रूप से माना गया है और गोदावरी, कावेरी जैसे प्रमुख नदियों और जलप्रपातों को भी पवित्र माना गया है।
22. "बताओ अम्मा… हमारी गंगम्मा।"
इस वाक्य के माध्यम से, हम गंगा से निकलने वाली दिव्य शक्ति की प्रशंसा कर रहे हैं। यह गंगा को सर्वोच्च दिव्य शक्ति के रूप में व्यक्त करता है।
23. "जन्म देने वाली नदी… मुक्ति का स्रोत…"
यह वाक्य गंगा को जीवन की नदी के रूप में देखता है। गंगा के जल को एक मुक्ति (मोक्ष) का मार्ग माना जाता है, जो आत्मिक एकता और मुक्ति की प्राप्ति के रास्ते खोलता है।
24. "फल, फूल, हल्दी जैसी संपत्ति की रानी…"
गंगा को एक दिव्य रानी के रूप में प्रस्तुत किया गया है, जिससे फल, फूल, हल्दी और अन्य संपत्तियां आती हैं, और उसके मार्ग में हम शुभता और पुण्य प्राप्त कर सकते हैं।
25. "शिव के जटाओं को उसके नृत्य पादों के रूप में…"
यह वाक्य गंगा को शिव के जटाओं के साथ जोड़ता है, जो उसकी पवित्रता और शक्ति का प्रतीक है। यह संकेत करता है कि उसकी शक्ति शिव की दिव्य शक्ति के साथ जुड़ी हुई है।
26. "सौभाग्य देने वाली शक्ति के रूप में…"
यह वाक्य गंगा को सौभाग्य और शांति प्रदान करने वाली शक्ति के रूप में देखता है। लोग उसे अपनी शुद्धता के लिए पवित्रता के रूप में मानते हैं।
27. "पापों और गलतियों को धोने वाली…"
गंगा का प्रवाह पापों और गलत कार्यों को शुद्ध करता है। इस वाक्य में गंगा को एक प्रकार की शुद्धि का प्रतीक माना गया है, जो पापों को दूर करती है।
28. "मुक्ति की नदी, जो तीन प्रकार की मुक्ति देने के लिए पर्याप्त है…"
गंगा को मुक्ति की नदी के रूप में देखा जाता है, जो तीन प्रकार की मुक्ति (मोक्ष) देने में सक्षम होती है। उसके प्रवाह के माध्यम से, आत्मिक मुक्ति प्राप्त करना संभव होता है।
29. "पवित्र जल को धारण करने वाली नदी…"
यह वाक्य गंगा को पवित्र जल की धारण करने वाली नदी के रूप में प्रस्तुत करता है, जो शुद्धता और आत्मिक उन्नति के मार्ग को दिखाता है।
30. "उसकी रक्षा शीतल पहाड़ी बर्फ की तरह है…"
यह वाक्य गंगा को एक अमोघ शक्ति के रूप में प्रस्तुत करता है, जो शीतल पहाड़ी बर्फ के समान है, और यह सुनिश्चित करती है कि पृथ्वी को कोई भी हानि न हो।
31. "गंगोत्री… गंगोत्री… गंगोत्री… गंगोत्री… हिमगिरि की जन्मी हरि पुत्री।"
यह श्लोक गंगा के पवित्र स्रोत को फिर से स्पष्ट करता है, जो हिमगिरि से उत्पन्न होती है और हरि की पुत्री होती है, जो अति पवित्र है।
32. "जीवनदायिनी… पावनी…"
यह अंतिम वाक्य गंगा से संबंधित सभी भावनाओं को केंद्रित करता है, जो जीवन की नदी, शुद्धता और दिव्य गुणों को व्यक्त करता है और यह दर्शाता है कि हर पंक्ति गंगा की शक्ति और पवित्रता को प्रदर्शित करती है।
सारांश में, यह गंगोत्री स्तुति गंगा नदी की पवित्रता, उसकी शक्ति और आत्मिक मुक्ति के मार्ग को स्पष्ट करती है। गंगा माता, भक्ति और विश्वास के साथ, हम उसे स्वीकार कर सकते हैं और दिव्य शक्ति, शांति और आशीर्वाद प्राप्त कर सकते हैं।