The Lord Who is enclosed in secrecy
230. 🇮🇳 संवृत
Meaning and Relevance:
Sanskrit Origin:
"संवृत" (Samvruta) means covered, concealed, or enclosed. It refers to something that is veiled, hidden, or not yet revealed. It could also mean something that is enveloped or protected from view, signifying a state of being shielded or not in direct exposure.
---
Significance in Various Contexts:
1. In Hinduism:
Cosmic Veil:
The term संवृत (Samvruta) can be understood in relation to the concept of Maya or illusion. It refers to the covering or concealment of ultimate truth or divine reality from the worldly perception, which leads to spiritual ignorance.
This concept is closely tied to the idea that the material world is veiled and that the true reality can only be uncovered through spiritual practice and self-realization.
Bhagavad Gita Reference (14.6):
**"सत्त्वं राजस्तमश्चैव गुणा: प्रकृतिसंभवा:।
निबध्नन्ति महाबाहो देहे देहिनमव्ययम्॥"**
➝ The three gunas (sattva, rajas, tamas) veil the true nature of the soul. These coverings influence how one perceives the world and one’s own reality.
2. In Jainism:
Covering of the Soul's Purity:
संवृत (Samvruta) refers to the covering or binding that hides the soul’s true pure nature. This is akin to the process of attaining Kevala Jnana or absolute knowledge, where the soul is gradually freed from the coverings of past karma and desires.
3. In Buddhism:
Veil of Ignorance:
In Buddhism, संवृत (Samvruta) can signify the mental coverings or obstacles (like attachment, desire, and ignorance) that obstruct the true realization of Nirvana or enlightenment. Overcoming these veils is central to the path of liberation.
4. In Western Philosophy and Mysticism:
The idea of "covering" is often linked with the notion of illusion or unrealized potential. The material world is seen as veiling higher truths or spiritual wisdom, which can be uncovered only through deep inquiry or mystical experience.
---
Philosophical and Spiritual Meaning:
Covering of the Self:
संवृत (Samvruta) symbolizes the covering or hiding of the self from its higher potential. It suggests that humans often live in ignorance of their true nature, which is concealed by layers of desires, attachments, and material distractions.
Journey to Self-Realization:
In spiritual practice, one works towards removing the coverings or veils of ignorance, illusion, and ego to reach the unveiling of truth and ultimate spiritual freedom.
---
Related Religious Quotes:
Hinduism - Bhagavad Gita 14:6:
"The three gunas (sattva, rajas, tamas) cover the true nature of the soul, leading it to its entanglement in the physical body."
Jainism - Tattvartha Sutra:
"The soul is covered by karma, which results in its impurity. Spiritual liberation comes through the shedding of this karmic veil."
Buddhism - Dhammapada 174:
"The mind is everything. What you think, you become. Overcome the veils of the mind to realize the true nature of all things."
---
Summary:
संवृत (Samvruta) refers to the veiling or covering of the self, truth, or reality from perception, and it denotes the layers of illusion, ignorance, or distractions that prevent one from perceiving higher truths. Through spiritual practices and enlightenment, one works towards the removal of these veils to experience ultimate freedom and self-realization.
230. 🇮🇳 సంవృత
అర్థం మరియు ప్రాముఖ్యత:
సంస్కృత ఉత్పత్తి:
"సంవృత" (Samvruta) అంటే ఆవరణ, మూసివేయడం, లేదా మూసబడిన అనే అర్థాన్ని కలిగి ఉంది. ఇది దాచబడిన, కనబడని లేదా కనుగొనబడని వాటిని సూచిస్తుంది. ఇది ఏదో మూసబడిన లేదా దాచబడ్డవిగా సూచించవచ్చు, అంటే దృష్టి నుండి సురక్షితంగా ఉన్న లేదా బయటకి కనిపించని స్థితి.
---
వివిధ సందర్భాలలో ప్రాముఖ్యత:
1. హిందూ ధర్మం:
సామాన్య దృష్టిలో కప్పబడిన అంగీకారం:
"సంవృత" (Samvruta) పదం మాయా లేదా మాయ అనే భావనతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. ఇది సహజ సత్యాన్ని లేదా దివ్యాన్ని దాచడం, మనిషి ప్రపంచ దృష్టితో చూస్తున్నప్పుడు అది దాచబడినట్లు కనిపిస్తుంది.
ఈ భావన ప్రకారం, భౌతిక ప్రపంచం దాచబడింది మరియు నిజమైన సత్యాన్ని మాత్రమే ఆధ్యాత్మిక సాధన మరియు ఆత్మపరిచయం ద్వారా వెలికితీస్తారు.
భగవద్గీత ఉదాహరణ (14.6):
**"సత్త్వం రాజస్తమశ్చైవ గుణా: ప్రకృతిసంభవా:।
నిబధ్నంతి మహాబాహో దేశే దేశినమవ్యయం॥"**
➝ మూడు గుణాలు (సత్త్వ, రాజస, తామస్) ఆత్మ యొక్క నిజమైన స్వభావాన్ని దాచిపెడతాయి. ఈ కప్పడం, వ్యక్తులు ప్రపంచాన్ని మరియు తమ స్వభావాన్ని ఎలా అర్థం చేసుకుంటారు.
2. జైనతా:
ఆత్మ యొక్క పవిత్రత కప్పడం:
సంవృత (Samvruta) అన్నది ఆత్మ యొక్క పవిత్రతను దాచడం లేదా బంధించడం అని అర్థం. ఇది కేవల జ్ఞాన లేదా పరిపూర్ణ జ్ఞానాన్ని పొందే ప్రక్రియతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది, ఈ ప్రక్రియలో ఆత్మ కర్మ మరియు కోరికల నుండి విముక్తి పొందుతుంది.
3. బౌద్ధ ధర్మం:
అజ్ఞానం యొక్క కప్పడం:
బౌద్ధం ప్రకారం, సంవృత (Samvruta) అనగా మనోబంధనాలు లేదా అడ్డంకులు (కామం, కోరిక, అజ్ఞానం) అనే భావనను సూచిస్తుంది, ఇవి నిజమైన నిర్వాణం లేదా ఆత్మబోధను అడ్డుకుంటాయి. ఈ కప్పడాలను అధిగమించడం విముక్తి మార్గంలో చాలా ముఖ్యమైనది.
4. పాశ్చాత్య తత్త్వశాస్త్రం మరియు మిస్టిసిజం:
"కప్పడం" భావన తరచుగా మాయ లేదా సాధికార మార్గం లేకపోవడం అనే భావనతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. భౌతిక ప్రపంచం ఉన్నతమైన సత్యాలను దాచివేస్తుంది లేదా ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానాన్ని విస్తరిస్తుంది, అది ఆత్మసాక్షాత్కారానికి మాత్రమే చేరుకోవచ్చు.
---
తత్త్వశాస్త్రం మరియు ఆధ్యాత్మిక అర్థం:
ఆత్మ యొక్క కప్పడం:
సంవృత (Samvruta) అంటే మన సత్యాన్ని కప్పడం లేదా దాచడం అని అర్థం. ఇది మనిషి నిజమైన స్వభావం నుండి దూరంగా ఉండటం, జ్ఞానం, మానసిక అడ్డంకులు లేదా ఆకర్షణల వలన దాచిపోవడం అని చెప్పవచ్చు.
ఆత్మపరిచయానికి ప్రయాణం:
ఆధ్యాత్మిక సాధనలో, మనం మాయ, అజ్ఞానం, మరియు అహంకారానికి బద్ధకాలను తొలగించి సత్యాన్ని వెల్లడించడం లేదా ఆత్మపై వెలుగుని తీసుకురావడం కోసం ప్రయత్నిస్తాము.
---
సంబంధిత మతికూడిన వాక్యాలు:
హిందూ ధర్మం - భగవద్గీత 14:6:
"మూడవ గుణాలు (సత్త్వ, రాజస, తామస) ఆత్మ యొక్క నిజమైన స్వభావాన్ని దాచిపెడతాయి, ఇది భౌతిక శరీరంలో ఉన్నప్పుడు అతను నరకాన్ని అనుభవిస్తాడు."
జైనతా - తత్త్వార్థ సూత్రం:
"ఆత్మ కర్మతో కప్పబడి ఉంటుంది, ఇది ఆత్మను అపవిత్రం చేస్తుంది. ఆత్మ విముక్తి పొందటం అంటే ఈ కప్పడాన్ని తొలగించడం."
బౌద్ధం - ధమ్మపద 174:
"మనసే అన్ని. మీరు ఏమనుకుంటే మీరు అవుతారు. మనసుని కప్పడాల నుండి దూరం చేయండి, దైవంగా మారేందుకు."
---
సారాంశం:
సంవృత (Samvruta) అనగా మన స్వభావం, సత్యం లేదా అస్తిత్వాన్ని దాచడం లేదా కప్పడం అని అర్థం. ఇది మనిషి జ్ఞానం, అజ్ఞానం, కోరికలు మరియు అహంకారం వంటి మాయలు లేదా దాచబడిన అంశాలు. ఆధ్యాత్మిక సాధనలో, మనం ఈ కప్పడాలను తొలగించి ఆత్మవిశ్వాసాన్ని మరియు నిజాన్ని తెలుసుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తాము.
229. 🇮🇳 निवृत्तात्मा
अर्थ और प्रासंगिकता:
"निवृत्तात्मा" शब्द का अर्थ है वापस लौटने वाली आत्मा या जो आत्मा संसार से विमुक्त हो चुकी है। यह शब्द आमतौर पर उस व्यक्ति या आत्मा को दर्शाता है, जो संसार के बंधनों से मुक्त होकर आत्म-ज्ञान और आत्म-बोध प्राप्त कर चुका है। यह दिव्य चेतना की ओर मुड़ने और संसारिक इच्छाओं से ऊपर उठने की अवस्था को दर्शाता है।
---
विभिन्न संदर्भों में प्रासंगिकता:
1. हिंदू धर्म में:
आध्यात्मिक मुक्ति और समाधि:
निवृत्तात्मा एक ऐसी अवस्था है, जहां आत्मा ने संसार के हर बंधन को छोड़ दिया है और वह अपने दिव्य स्वरूप में स्थापित हो गई है। यह आत्म-साक्षात्कार और मोक्ष की स्थिति को व्यक्त करता है, जहां व्यक्ति आत्मा और परमात्मा के एकत्व को अनुभव करता है।
भगवद गीता का उद्धरण:
"निवृत्तिमति संसार से विरक्ति, पूर्ण आत्मा के ज्ञान को प्राप्त करना, भगवान से अडिग संबंध स्थापित करना"
इस उद्धरण में निवृत्तात्मा को उस अवस्था के रूप में प्रस्तुत किया गया है, जहां व्यक्ति हर प्रकार के भौतिक और मानसिक बंधनों से मुक्त हो जाता है।
2. जैन धर्म:
आत्मा की शुद्धता और निर्वाण:
जैन धर्म में निवृत्तात्मा का तात्पर्य उस आत्मा से है, जो अपने कर्मों से मुक्त हो चुकी है और अब वह निर्वाण की अवस्था में है। यह आत्मा के शुद्ध होने और उसे कर्म के बंधन से मुक्ति मिलने की स्थिति को दर्शाता है।
3. बौद्ध धर्म:
निर्वाण की प्राप्ति:
बौद्ध धर्म में निवृत्तात्मा वह अवस्था है, जिसमें व्यक्ति ने आत्मा के हर प्रकार के बंधन और दुखों से मुक्ति प्राप्त कर ली है। वह अब निर्वाण में स्थित होता है, जो सभी इच्छाओं और कष्टों से परे होता है।
4. सिख धर्म:
आध्यात्मिक बोध:
सिख धर्म में निवृत्तात्मा वह है, जो जीवन के सत्य और परमात्मा के ज्ञान को पूरी तरह समझ चुकी है। इस आत्मा को संसार से कोई भी चिंता और डर नहीं रहता, क्योंकि वह पूर्ण रूप से ईश्वर में समाहित हो चुकी होती है।
---
तत्त्वज्ञान और आध्यात्मिक दृष्टिकोण:
आध्यात्मिक मुक्ति:
निवृत्तात्मा का अर्थ केवल शारीरिक मृत्यु नहीं होता, बल्कि यह आत्मा की उस अवस्था को दर्शाता है, जिसमें वह संसार के बंधनों से पूरी तरह मुक्त हो चुकी है। यह आत्मा अब अपने असली रूप में स्थित है, जहां उसे किसी भी प्रकार के मानसिक या भौतिक बंधन नहीं रहते।
सत्य की प्राप्ति:
इस अवस्था में व्यक्ति सत्य के साथ सामंजस्य स्थापित करता है, और उसे संसार के नश्वर सुखों से कोई आकर्षण नहीं रहता। वह अपने असली स्वरूप की पहचान कर चुका होता है और परमात्मा के साथ एकत्व का अनुभव करता है।
---
संबंधित धार्मिक उद्धरण:
हिंदू धर्म (भगवद गीता 14:6):
"सत्त्वं राजस्तमश्चैव गुणा: प्रकृतिसंभवा:।
निबध्नन्ति महाबाहो देहे देहिनमव्ययम्॥"
तीन गुण (सत्त्व, राजस, तामस) आत्मा की वास्तविक स्थिति को ढक लेते हैं, और इस प्रकार संसार के बंधन में रहने वाले व्यक्ति को कष्ट होता है।
जैन धर्म (तत्त्वार्थसूत्र):
"आत्मा कर्म के बंधनों से मुक्त होकर निर्वाण की प्राप्ति करता है, और यह निवृत्तात्मा की स्थिति है।"
बौद्ध धर्म (धम्मपद):
"मन ही सभी चीजों का निर्माण करता है। यदि मन निर्मल हो, तो दुनिया भी निर्मल होगी। निवृत्तात्मा वह है जो अपने मन को पूर्ण रूप से शुद्ध कर चुका है।"
---
सारांश:
निवृत्तात्मा का अर्थ है वह आत्मा जो संसार के सभी बंधनों से मुक्त होकर अपने असली दिव्य स्वरूप में स्थापित हो चुकी है। यह आत्मा मुक्ति, निर्वाण और आत्म-बोध की उच्चतम अवस्था में होती है, जहां वह परमात्मा के साथ एकत्व का अनुभव करती है। यह आध्यात्मिक साधना और आत्मा के शुद्धिकरण के माध्यम से प्राप्त किया जाता है, जिससे व्यक्ति को संसार के भौतिक सुखों से कोई आकर्षण नहीं रहता।