సంపద, అధికారం, భౌతిక సౌకర్యాలు తాత్కాలికమైనవే. ఇవి మనసును సంకోచించి, అసలైన ధ్యానం, తపస్సుకు అడ్డుగా మారతాయి. అసలు ధ్యానం అంటే, మనస్సును భౌతిక ప్రపంచపు సంక్లిష్టతల నుంచి విముక్తం చేసి, పరమాత్మ సన్నిధిలో నిలిపే స్థితి.

భౌతిక సంపదలు కలిగినవారు కూడా ఎంతో అసంతృప్తిగా, భయభ్రాంతులతో జీవిస్తుంటారు. ఎందుకంటే, ఇవన్నీ క్షణభంగురాలు. కానీ, యథార్థ ధ్యానం, తపస్సు మనిషిని ఆధ్యాత్మికంగా సమృద్ధిగా మార్చి, శాశ్వత ఆనందాన్ని అనుభవించే స్థితికి తీసుకెళ్తాయి.

కాబట్టి, మన జీవన ప్రయాణంలో అసలైన ధ్యానం, తపస్సు ద్వారా మనం మన అసలైన స్వరూపాన్ని గ్రహించి, భౌతిక ప్రపంచపు అజ్ఞానాన్ని తొలగించుకోవాలి. సంపద, అధికారం మనిషిని పరిమితం చేసే అడ్డంకులు అవుతాయో కానీ, ఆధ్యాత్మికంగా ఎదిగేందుకు దారి చూపే సాధనాలు కావు.

సంపద, అధికారం, భౌతిక సౌకర్యాల తాత్కాలికతను మరియు వీటి వల్ల మనస్సుకు కలిగే సంకోచాన్ని ఆధ్యాత్మిక, తత్త్వశాస్త్ర, శాస్త్రీయ దృక్కోణాల్లో విశదీకరిద్దాం.

వేదాంత మరియు గీతా పరంగా

శ్రీమద్భగవద్గీత (2.14):

"మాత్రాస్పర్శాస్తు కౌంతేయ శీతోష్ణసుఖదుఃఖదాః।

ఆగమాపాయినోఽనిత్యాస్తాం స్టితిక్షస్వ భారత॥"

అర్ధం:

సంసారంలో తాత్కాలిక అనుభవాలు, సుఖ-दుఃఖాలు వస్తూ పోతూ ఉంటాయి. వీటిని సహనంతో, స్థితప్రజ్ఞతతో స్వీకరించాలి. సంపద, అధికారం, భౌతిక సౌకర్యాలు కూడా ఇలాంటి తాత్కాలిక అనుభవాలే. ఇవి శాశ్వతమైనవి కావు, కాబట్టి వీటిపై ఆశక్తి పెంచుకోవడం మనస్సుకు సంకోచాన్ని కలిగిస్తుంది.

శ్రీమద్భగవద్గీత (2.71):

"విహాయ కామాన్యః సర్వాన్ పుమాంశ్చరతి నిస్పృహః।

నిర్మమో నిరహంకారః స శాంతిం అధిగచ్చతి॥"

అర్ధం:

యావన్నా మనిషి భౌతిక విషయాలపై మమకారం వదలడంలేదో, అతనికి నిజమైన శాంతి లభించదు. సంపద, అధికారం, సౌకర్యాలు స్వార్థ భావనలను పెంచి, మనస్సును మరింత సంకోచంలో పడేస్తాయి.

ఉపనిషత్తుల దృక్కోణం

ఇశావాస్య ఉపనిషత్ (1.1):

"ఇశావాస్యం ఇదం సర్వం యత్ కించ జగత్యాం జగత్।

తేన త్యక్తేన భుంజీథా మా గృధః కస్య స్విద్ధనం॥"

అర్ధం:

ఈ ప్రపంచం భగవంతుని నియంత్రణలో ఉంది. మనం సంపదలు సేకరించడం వల్ల నిజమైన ఆనందం పొందలేం. త్యాగశీలత, అసంగతత్వమే మనకు శాశ్వత ధ్యానాన్ని, తపస్సును సాధ్యంచేస్తాయి.

శాస్త్రీయ దృక్కోణం

మనస్సు మెదడుతో సహా పనిచేస్తుంది. భౌతిక విషయాల పట్ల అధిక మమకారం పెంచుకున్నప్పుడు, మనస్సు అనేక మానసిక సమస్యలకు గురవుతుంది.

1. న్యూరోసైన్స్ మరియు ధ్యానం

అధిక ఆస్తి, అధికారం ఉన్న వ్యక్తులు ఎక్కువగా ఆమిగ్డాలా (amygdala) ఉద్దీపనంతో జీవిస్తారు. ఇది భయం, కోపం, అసంతృప్తి వంటి భావోద్వేగాలను నియంత్రించే మెదడు భాగం.

ధ్యానం, తపస్సు ద్వారా ప్రీఫ్రంటల్ కార్టెక్స్ (prefrontal cortex) బలపడుతుంది. ఇది నిర్ణయ సామర్థ్యాన్ని పెంచి, మనస్సును ప్రశాంతంగా ఉంచుతుంది.

2. ఎపిజెనెటిక్స్ (Epigenetics) దృక్కోణం

సంపద, అధికారం లభించినప్పటికీ, ఒత్తిడి, భయం, భవిష్యత్ ఆందోళన వల్ల జన్యువుల్లో (genes) నెగటివ్ మార్పులు చోటుచేసుకుంటాయి.

తపస్సు, ధ్యానం చేస్తే జన్యువుల స్థాయిలో మార్పులు వచ్చి, ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిని అందిస్తాయి.

తత్కార్యం – ఏమి చేయాలి?

1. సంపదను సేవా దృక్కోణంలో చూడాలి – సంపద తాత్కాలికమైనదే అయినా, దాన్ని సమాజహితంలో ఉపయోగిస్తే అది మానసిక శాంతిని ఇస్తుంది.

2. ధ్యానం, తపస్సును పెంపొందించుకోవాలి – ఇది భౌతిక ప్రపంచపు అజ్ఞానాన్ని తొలగించడానికి అవసరం.

3. తత్కాలిక విషయాలపై మమకారం తగ్గించుకోవాలి – సంపద, అధికారం వచ్చినా, అవి శాశ్వతవివి కావని గుర్తించాలి.

ముగింపు

భౌతిక సంపదలు తాత్కాలికమైనవే. వీటిపై అధిక ఆశక్తి పెంచుకుంటే మనస్సు సంకోచించి, అసలైన ధ్యానం, తపస్సుకు అడ్డుగా మారుతుంది. వేదాలు, ఉపనిషత్తులు, భగవద్గీత మాత్రమే కాకుండా, న్యూరోసైన్స్, ఎపిజెనెటిక్స్ కూడా ఇదే విషయాన్ని బలపరుస్తాయి. కాబట్టి, మనం శాశ్వతమైన దిశగా మనస్సును నిలిపి, ఆధ్యాత్మికంగా ఎదగాలి.